کاهش درآمدهای نفتی و سنگینی کفه مالیات در پوشش هزینه های دولت

به گزارش روز سه شنبه تلاش موفق دولت برای کاهش سهم درآمدهای نفتی از بودجه عمومی دولت و تامین هزینه های کشور موجب شده است سهم درآمدهای مالیاتی به حدود 73 درصد در پنج ماهه نخست امسال برسد.
پیش بینی درآمدی دولت برای امسال یک تریلیون و 573 هزار میلیارد و 800 میلیون ریال است که سهم پنج ماهه نخست از آن 668 هزار میلیارد و 300 میلیون ریال برآورد می شود.
همچنین سهم درآمد مالیاتی دولت در کل سال یک تریلیون و 38 هزار میلیارد ریال و 300 میلیون ریال تخمین زده شده که سهم پنج ماهه از آن 440 هزار میلیارد و 900 میلیون ریال است.
این آمار بدان معناست که سهم «سایر درآمدها» از پیش بینی های درآمدی دولت در کل سال جاری 535 هزار میلیارد و 500 میلیون ریال و برای پنج ماهه نخست امسال 227 هزار میلیارد و 400 میلیون ریال است.
بر اساس آمار عملکرد پنج ماهه امسال دولت که بانک مرکزی آن را منتشر کرده است، دولت در این مدت 471 هزار میلیارد و 800 میلیون ریال درآمد کسب کرد که سهم مالیات از آن 356 هزار میلیارد ریال و سهم «سایر درآمدها» از بودجه محقق شده دولت 115 هزار میلیارد و 800 میلیون ریال است.
سایر درآمدها شامل مواردی چون «درآمدهای حاصل از مالکیت دولت از جمله شرکت های دولتی»، «درآمد حاصل از فروش کالاها و خدمات همچون خدمات قضایی، ثبتی، انتظامی»،« درآمد حاصل از جرایم و خسارت از جمله جرایم رانندگی و مجازات های قانون کار» و نیز « درآمدهای متفرقه چون حق اشتراک اراضی و یا ما به التفاوت نرخ فروش ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات گازی» است.
درآمد نفتی دولت کمتر از پیش بینی ها
همچنین انتظار دولت از کسب درآمد از بخش «واگذاری دارایی های سرمایه ای» برای امسال 790 هزار میلیارد و 500 میلیون ریال و برای پنج ماهه نخست 335 هزار میلیارد و 700میلیون ریال است.
بخش اعظم درآمدهای این ردیف (واگذاری دارایی های سرمایه ای) به منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده های نفتی اختصاص دارد که بر اساس پیش بینی ها، دولت باید تا پایان سال 745 هزار میلیارد ریال از این محل درآمد کسب کند.
با این حال، دولت در پنج ماهه امسال تنها 169 هزار میلیارد و 800 میلیون ریال از محل واگذاری دارایی سرمایه ای درآمد کسب کرد که سهم منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده های نفتی 168 هزار میلیارد و 400 میلیون ریال بوده است.
آمار بانک مرکزی نشان می دهد در مدت پنج ماهه نخست امسال تنها حدود 53 درصد پیش بینی دولت از درآمدهای نفتی محقق شده است.
این میزان فروش در مقایسه با دوره های مشابه در سال های 1393 و 1394 نشان می دهد، کاهش قیمت نفت تا چه میزان بودجه عمومی کشور را تحت تاثیر قرار داده است، زیرا در پنج ماهه نخست سال 1393 دولت 310 هزار میلیارد و 200 میلیون ریال و در پنج ماهه نخست پارسال 228 هزار میلیارد و 600 میلیون ریال درآمد نفتی داشت.
این در حالی است که با آغاز دوره پسابرجام از دی ماه پارسال و بر اساس اعلام وزارت نفت، تولید نفت خام کشورمان به میانگین سه میلیون و 850 هزار بشکه و صادرات به حدود 2.2 میلیون بشکه در روز رسیده است.
با وجود رشد صادرات نفت ایران، مقایسه عددی میزان درآمد پنج ماهه نخست امسال دولت از درآمدهای نفتی 60 هزار میلیارد و 200 میلیون ریال کمتر از درآمد پارسال و نیز 141 هزار میلیارد و 600 میلیون ریال کمتر از مدت مشابه سال 1393 است.
انتظار می رود تا بهبود قیمت نفت در بازارهای جهانی، همچنان درآمدهای مالیاتی، تامین کننده بخش قابل توجهی از هزینه های کشور باشد.
در کنار درآمدهای مالیاتی دولت که سهم آن در سه سال اخیر از بودجه دولت رو به رشد بوده، سهم سایر درآمدهای دولت نیز از پوشش هزینه های دولت رشد یافته است.
نسبت درآمدهای مالیاتی به پرداخت های هزینه ای دولت از 45.3 درصد در پنج ماهه نخست سال 1393 به 45.1 درصد در مدت مشابه پارسال و 45.8 درصد در پنج ماهه نخست امسال رسیده است.
در کنار آن نسبت سایر درآمدهای دولت به پرداخت های هزینه ای از 13.1 درصد در پنج ماهه نخست سال 1393 به 16.4 درصد در مدت مشابه پارسال و 14.9 درصد در پنج ماهه نخست سال جاری افزایش یافته است.
همچنین نسبت تملک دارایی های سرمایه ای به فروش نفت خام از 29.3 درصد در پنج ماهه سال 1393 به 37.4 درصد در مدت مشابه پارسال و 43.4 درصد در پنج ماهه نخست امسال افزایش یافته است.
از سوی دیگر نسبت تملک دارایی های سرمایه ای به پرداخت های هزینه ای دولت روند نزولی داشته و از 11.3 درصد در پنج ماهه نخست سال 93 به 10.1 درصد در مدت مشابه پارسال و 6.7 درصد در پنج ماهه نخست امسال رسیده است.
از این رو می توان گفت که تلاش دولت برای کاستن از بار هزینه های بودجه عمومی خود از محل درآمدهای سرمایه ای تا حدودی محقق شده و سهم مالیات برای پوشش این هزینه ها رو به افزایش است.