جواهرات ۶۰ میلیون ساله ساخته شده از کاج و سرو!

کهربا از فامیل کاج و سرو بوده و در نتیجه پروسه سنگ شدن زمین rezin به وجود می‌آید. کهربا نیز مانند مروارید و مرجانpearl & coral سنگی قیمتی غیر کریستال و اورگانیک organic به شمار می‌رود. کهربا از کربن، هیدروژن، اکسیژن و سولفور (۱۰ H ۱۶( o c و سایر مواد معدنی تشکیل یافته و مهمترین ویژگی آن ایجاد الکتریسیته در اثر مالش این سنگ قلمداد می‌شود. کهربا (بصورت مواد غیر کانی خام) به اشکال خوشه‌ای، گراول grawel یا قطره‌ای drap و نقطه ذوب ۳۵۰ درجه سانتی گراد است.

 با حرارت دادن کهربا، بوی رزین rezin به مشام می‌رسد. زیرا کهربا حالت سنگ شده زرین نهفته در بازدانه‌های سنتی همچون کاج، سرو، صنوبر، سیکاس ساگو sago cycas و گینکو است. به منظور بیان قدمت باستانی کهربا از آن به عنوان کهربا ۱۰۰۰ ساله یا واکس عسل ده هزار ساله یاد می‌شود. چینی‌ها از آن به عنوان واکس عسلی کهربا Haney amber wax نام می‌بردند.

کهربا مثل عسل زرد رنگ و به مانند واکس wax سفید رنگ بود. البته قدمت این سنگ به درستی مشخص نشده اما واقعیت اینست که این سنگ متعلق به ۴۰ الی ۶۰ میلیون سال قبل بوده، یعنی در زمانیکه درجه حرارت دنیا بی نهایت بالا بوده و منجر به تغییر شکل گیاهان وابسته به خانواده کاج و سرو که (دارای رزین نهفته بودند )به توده سنگهای مختلف شده.

بدیهی است که در این پروسه مقادیر فراوانی از برگ گیاهان و گلها و حشرات نیز وجود داشته. تمام این مواد به هم چسبیده و سوختند و تحت تاثیر مواد کانی و غیرآلی موجود در آبهای زیرزمین به انواع مختلفی از رنگها تغییرشکل دادند و تحت تاثیر سرما منجمد شدند و به تدریج سخت‌تر و سخت‌تر شدند و در اصطلاح به کهربا معروف شدند.

 کهربا به دلیل بافت بسیار نرم و وزن سبکی که دارد بر خلاف سایر موادی که تحت شرایط فوق تغییر شکل می‌دهند، ممکن است توسط آب شسته شده و به ساحل آورده شود که از آن جمله می‌توان به نمونه‌های یافت شده در سواحل دریایی بالتیک Baltic sea اشاره کرد. کهربا به دلیل کمیابی و زیبایی خاص شکل خوشه‌ای گونه و موجود بودن در سواحل دریا به نام طلای دریای بالتیک Gold of baltic sea معروف شده بود .

 حالا سوال این است که ریشه لغت چینی فوپاک Fu pak به معنای کهربا از کجا نشات گرفته؟ کهربا در دوران حکمفرمایی سلسله زو Zhou حدود سالهای ۷۰۰ الی ۱۲۰۰( پیش از میلاد مسیح) بدلیل ویژگیهایی همچون، شفافیت و رزین rasin جلا، فروغ و نیم گرم و بافت ابریشم گونه و تنوع در رنگ و نرمی و لطافت آن با (القایش الکترواستاتیک) یکی از پرطرفدارترین سنگها در چین به‌ شمار می‌رفت.

چینی‌ها معتقد بودند که کهربا همان چشمان ببر یا روح ببر مرده است که به سنگ قیمتی کهربا تبدیل شده . در عهد چین باستان، کهربا سنگی بسیار نفیس و گرانبها به‌شمار می‌رفت. طبق مطالعات باستان شناسی مربوط به سالهای ۳۰۰ الی ۵۰۰ دوره وارینگ استیتر Warring states era (پیش از میلاد مسیح( در ساخت زیورآلات مردگان متعلق به آن دوران از کهربا استفاده شده، زیرا در معابد و قبور مربوط به اشراف آن دوره چین اقلامی به این شکل به وفوریافت شده.

 طبق اطلاعات تاریخی به دست آمده کاری بسیار نفیس به شکل ققنوس به ارتفاع ۶ فوت Foot یافت شد که متعلق به زو لینگ وانگ zhou ling wang بود. این کار نفیس هنری دارای روکش تمام طلا، نیمه شفاف با جلوه‌ای درخشان بود و از آن رایحه خفیفی از رزین resin به مشام می‌رسید.

 طی دوره حکومت هان - گا او زو Han gaozu ( تا اواخر سال ۳۰۰ پیش از میلاد)، دو سرستون ورودی قصر هان Han palace از کهربا و کریستال Amber & cristal به شکل ماه و خورشید کار شده بود. در دوره سلطنت خاندان هان چنگدی Han chengdi (حدود سال ۶۵ پیش از میلاد مسیح) بالشی از کهربا مختص مادام زائو فیان Madamzhao-feiyan ساخته شده که به لحاظ لطافت و نرمی، شایسته مقام آن امپراطور بوده.

 به تدریج مقام و منزلت و ارج کهربا تا به آن حد تعالی یافت که همه آنرا معادل شانس و اقبال می‌پنداشتند. در سال ۴۲۰ پس از میلاد مسیح سانگ - وودی Song wudi از سلاله ساترن Southern Dynasty برای ثبوت توانایی‌های خود در اداره کشورش، بالش ساخته شده از کهربا را به هزاران قطعه تقسیم و میان سربازانش تقسیم کرد تا نشان دهد که اقتدار و قدرت او نتیجه توانایی‌هایش بوده و نه از شانس کهربا با کشف دستبند امپراطریس سلسله نان کی Nan ki (مربوط له سال ۵۰۰ بعد از میلاد مسیح) به ارزش ۷/۱ میلیون سکه، می‌توان دریافت که کهربا در آن دوره تا چه اندازه گرانبها و ارزشمند بوده است.

 گفته شد که استفاده از کهربا در ترکیبات داروهای چینی باعث جلوگیری از خونریزی، کاهش تنبلی روده، تسریع گردش خون، آرامش بخش و مسکن جسم و روح، درمان نازایی می‌شود.

قدیمی‌ترین منشا کهربا در تاریخ:

کهربا برای نخستین بار دردریای بالتیک واقع در اروپای شمالی یافت شد. حدود ۱۰ هزار سال پیش، شکارچیانی وجود داشتند که به روش نئولیتیک Neolithic Way می‌زیستند.

 این گروه در ساخت تجهیزات و وسایل کفن و دفن قوم خود، کهربا به کار می‌بردند. حدود ۳۰۰ سال پیش، از کهربا در اروپای شمالی به عنوان پول رایج استفاده می‌شد. دانمارک اولین کشوری بود که از کهربا به عنوان پول رایج خود تعیین کرد، آنگاه آلمان قدیم، اروپای جنوبی (مثل یونان و روم)، خاور میانه (کشورهای عرب)، آفریقای شمالی از کار دانمارکی‌ها تقلید کردند.

اولین بار هومر شاعر معروف یونانی در اشعار اودیسه Odyssey خود از توصیفات کهربا بهره جست. یونانیان از کهربا به عنوان طلای شمال The Gold of the north یاد می‌کردند. یکی از امپراطوران روم که به نرودی‌ تریبل Nero the terrible معروف بود گروهی از تجار را برای جستجوی کهربا اعزام کرد و در نهایت ارزش کهربا را به پایه طلای روم رساند. به عنوان مقایسه بهای یک قطعه کهربا در آن دوران بیش از ارزش خرید یک برده بود!

افسانه‌ها و روایات پیرامون امبر:

یونانیان باستان کهربا را الکترام Elektrum می‌نامیدند زیرا معتقد بودند که کهربا همان قطره اشکهای الکترا elektra دختر آپولو Apollo هلیوس Hellios خدای خورشید است. به نظر می‌رسد که لغت الکترون Electron نیز از همین افسانه برگرفته شده زیرا کهربا دارای نیروی الکتریسیته بوده و کاغذ به آن می‌چسبد.

افسانه‌ای در این زمینه در رومانی Rumania یکی دیگر از منابع مهم کشف کهربا رواج دارد که به شرح زیر است: می‌گویند که روزی فاتون Phaethon پسر آپولو Apollo سعی کرد بدون اجازه پدرش سوار ارابه او می‌شود و بدلیل بی تجربگی نتوانست ارابه را کنترل کند.

در این میان زئوس (پدر خدا) به محض مشاهده ارابه درحال سقوط، بدون لحظه‌ای تفکر و به منظور ممانعت از سانحه، ارابه را با رعد و برقهای خود مورد حمله قرارداد که البته موفق به ایست ارابه شد ولی فاتون کشته شده بود. به گفته شاهدان ماجرا، کهربا در نتیجه اشک خواهر فاتون به وجود آمد و هم اکنون نیز کهربا به عنوان سنگ ملی رومانی National Stone Of Romania معروف است.

 افسانه دیگری در اروپای شمالی در همین رابطه رایج است: غولی عاشق یکی از الهه‌ها شد و عشق آنان حسادت سایر خدایان را برانگیخت و خدایان آن غول را زنجیر بسته به ته دریا انداختند، غول مفلوک به منظور رساندن صدای اعتراض خود امواج خشمگینی ایجاد کرد که قصر دراگون Dragon Palace را به لرزه درآورد و قطعات جدا شده و خرد شده از قصر را به کهربا تبدیل نموده و در دریا غوطه ور ساخت.

 اگرچه صحت این روایات چندان مورد تایید قرارنمی‌گیرد اما به هر صورت بیانگر اهمیت و ارزش کهربا است. لغت انگلیسی کهربا Amber به طور دقیق از لغت فرانسوی آن به نام امبارAmbar نشات گرفته، که لغت انبار(درلاتین) به معنای چیزی از دریا Samething from the sea است.

 بعضی معتقد بودند که کهربا تخم ماهی جاوید است و به همین دلیل جایگزینی برای پول رایج کشورهای مختلفی درخاور میانه همچون ایران، عربستان و افغانستان در نظر گرفته شده بود. پس از برقراری حکومت جدید در افغانستان بسیاری از جواهرسازان به این کشور شتافتند تا شاید کهربا را درشکل باستانی آن بیابند