موضوع محاسبه محصولات فرعی شرکت های پالایشی بر اساس نرخ ارز آزاد بهانه ای شده برای سفته بازانی که از این فرصت می خواهند گلیم خود را از آب بیرون بکشند. این در حالی است که هر یک از شرکت های پالایشی بر اساس ظرفیت تولید فرآورده های اصلی و فرعی خود می توانند منافع متفاوتی را بدست آوردند که تاثیر سودآوری یکسانی در بر ندارد.
در این زمینه جعفر رضاییان، کارشناس مالی یک پالایشگاه بورسی در ضمن بررسی کلی صنعت پالایشی کشور گفت: شرکت های پالایشی در کنار تولید ۵ فرآورده اصلی که بیش از ۸۰ درصد ظرفیت تولیدی این مجتمع ها را تشکیل می دهد یکسری محصولات فرعی بدست می آورند که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی فروش این فرآورده های ویژه یا فرعی را بر عهده شرکت های پالایشگاهی گذاشته است.
وی افزود: محاسبه نرخ پایه فرآورده های ویژه بر اساس نرخ ارز آزاد باعث می شود تا بجای محاسبه دلار ۳۱۰۰ تومانی از این پس با دلار ۳۶۰۰ تومانی بتوان محصولات را در بورس انرژی و بورس کالا بفروش رساند که این موضوع حاشیه سود ۵۰۰ تومانی را برای شرکت ها در بر دارد.
این کارشناس آثار با اهمیت سودآوری این محصولات را وابسته به میزان ظرفیت فروش فرآورده های فرعی پالایشگاهها دانست و گفت: از ۵ شرکت پالایشگاهی که بیشترین حجم فروش فرآورده های نفتی را به خود اختصاص داده اند هم اکنون پالایش نفت اصفهان با ظرفیت 35 درصدی این محصولات می تواند بیشترین سودآوری را به خود اختصاص دهد.
پس از آن شرکت پالایش نفت تبریز با ظرفیت 24 درصدی توانسته این ظرفیت را به خود اختصاص دهد.
همچنین پالایشگاه های اراک و آبادان و همچنین پالایش نفت بندر عباس و پالایش نفت شیراز به ترتیب در رتبه های بعدی برخورداری از این سودآوری قرار گرفته اند.
و انتهای این فهرست شرکت پالایش نفت لاوان قرار دارد که تمامی ظرفیت تولید نفت خام خود را به محصولات اصلی تبدیل می کند و تنها یک درصد محصول فرعی آن به عنوان حلال 202 برای فروش روانه بورس می شود. بنابراین این شرکت حجم ناچیزی از محصول ویژه را تولید می کند نمی تواند از تاثیر با اهمیتی در این زمینه بر خوردار شود.
رضاییان با بیان اینکه ظرفیت دریافت نفت خام پالایش نفت اصفهان نزدیک به ۳۳۰ هزار بشکه است، عنوان کرد: ورودی خوراک پالایشگاهها بر اساس سیستم ماشین آلات آنها تعریف می شود و این در حالی است که برخی پالایشگاهها همچون پالایش نفت تبریز ظرفیت ورودی نفت خام خود را کاهش داده اند.