قیمت نفت در سال‌های اخیر بعد از صعود باور نکردنی و پرواز در محدوده بالای ۱۰۰ دلاری با سقوطی ناگهانی مواجه شد و تا عمق ۳۰ دلاری پایین آمد. نوسان قیمتی که همراه با مازاد عرضه نسبت به تقاضا در بازارهای جهانی، اقتصاد اکثر کشورهای تولید کننده نفت را تحت تاثیر قرار داد و باعث شد این کشورها به این نتیجه برسند که اگر راهکاری اتخاذ نکنند، روزگارشان مانند نفت، سیاه خواهد شد.
قیمتهای جهانی نفت خام در دو سال گذشته پس از افزایش تولید شدید عربستان که یکی از اهداف آن از دور خارج کردن پروژه های برداشت نفت خام از ذخایر شیل در آمریکا بود، نصف شد. سقوط قیمت نفت به سطوح کمتر از ٥٠ دلار برای هر بشکه از رقم حدود ١١٥ دلار برای هر بشکه در نیمه های سال ٢٠١٤ که حتی در برهه ای از زمان به زیر ٣٠ دلار برای هر بشکه هم رسید، سبب شد برخی تولیدکنندگان شیل اویل در آمریکا تولید خود را متوقف کنند.
با این حال درآمدهای نفتی کشورهایی مانند عربستان و روسیه که به شدت بودجه‌هایی وابسته به فروش نفت خام دارند با افت روبهرو شد و این شرایط این دو صادرکننده بزرگ نفت خام جهان را به همکاری با یکدیگر واداشت.
برای دست یابی به راهکاری جهت بهبود بازارهای جهانی، ابتدا اعضای اوپک در ۳۰ نوامبر(۱۰آذرماه) در وین گرد هم جمع شدند و درمورد تصمیمی که در الجزایر مبنی بر سهمیه بندی تولید گرفته بودند به گفت و گو نشستند. حاصل این گفت و گو چیزی نبود جز کاهش تولید ۴.۵ درصدی هر عضو اوپک به جز کشورمان که قرار است میزان تولیدش به میزان قبل از تحریم ها بازگردد.قرار شد تولید اعضای اوپک از ابتدای سال ۲۰۱۷ به مدت شش ماه از حدود ۳۳ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه به ۳۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه برسد تا مشکل مازاد عرضه اوپک برطرف شود.
از آنجاکه برقرار کردن توازن در بازار جهانی نفت به تنهایی از عهده اوپک که ٤٠ درصد نفت جهان را تولید می‌کنند، بر نمی آید، کشورهای غیر اوپک نیز قول همکاری دادند و قرار شد این کشورها ۶۰۰ هزار بشکه از تولید خود بکاهند. قولی که جزییات آن در اجلاس روز گذشته اوپک و غیر اوپک که در وین برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت.
در این اجلاس ١٣ کشور عضو اوپک شامل عربستان، عراق، ایران، کویت، امارات، قطر، الجزایر، لیبی، نیجریه، آنگولا، گابن، ونزوئلا و اکوادور و کشورهای غیرعضو این سازمان شامل روسیه، مکزیک، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، عمان، گینه، سودان جنوبی، سودان، بولیوی، مالزی، بحرین در این نشست حضور دارشتند.
اجلاسی که در آن غیر اوپکی ها بر توافق اوپک مهر تایید زدند و بر اساس نتیجه آن قرار شد مجموع تولید نفت جهان با توافق وزیران نفت و انرژی کشورهای عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، یک میلیون و ٧٦٠ تا یک میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه در روز کاهش یابد.
در این راستا، وزیر انرژی عربستان در کنفرانس مطبوعاتی پایان نشست کشورهای عضو وغیرعضو اوپک، توافق روز شنبه در وین را تاریخی توصیف کرد و وزیر انرژی روسیه دستاورد این توافق را کاهش نوسانهای بازار نفت و بازگشت سرمایهها به پروژههای نفتی دانست.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه نیز در این کنفرانس مطبوعاتی گفت توافق امروز کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به روند تثبیت بازارهای جهانی نفت خام شتاب می بخشد، از نوسانهای بازار نفت می کاهد و سرمایه های جدید را روانه پروژههای صنعت نفت جهان میکند.
چند نکته درمورد همکاری اوپک و غیر اوپک
وزیر انرژی عربستان روز شنبه اعلام کرد که عربستان شاید تولید نفت خام خود را بیشتر از توافق انجام شده در نشست ١٧١ اوپک (روزانه ٤٨٦ هزار بشکه)، کاهش دهد.
کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک بر حسن اجرای این توافق نیز نظارت خواهد داشت.
به گفته نواک روسیه روزانه ٣٠٠ هزار بشکه از تولید نفت خام خود می کاهد و این کاهش تدریجی رخ می دهد و تا پایان مارس روسیه نسبت به سطح تولید خود در ماه اکتبر یعنی ١١ میلیون و ٢٤٧ هزار بشکه در روز، روزانه ٢٠٠ هزار بشکه کمتر تولید خواهد کرد و تولید نفت خام این کشور پس از ٦ ماه به ١٠ میلیون و ٩٤٧ هزار بشکه در روز می رسد.
وی همچنین اعلام کرد که برای نظارت بر کاهش سطح تولید نفت این کشور یک گروه ویژه ایجاد می‌شود. مهمترین وظیفه این گروه نظارتی این است که بتواند در تمام کشور سطح تولید را پایین نگه دارد.
وزیر انرژی قطر نیز بر این باور است که ایجاد چارچوبی برای همکاری میان کشورهای عضو و غیر عضو اوپک حیاتی است. محمد بن صالح الساده معتقد است تولیدکنندگان عضو و غیر عضو این سازمان باید چارچوبی برای همکاری آینده خود مشخص کنند تا درمورد نوسانات بازار نفت، واکنش سریع‌تری نشان دهند.
در حالی که هنوز ۲۴ ساعت از توافق اوپک و غیر اوپک نگذشته است، کارشناسان قیمتی ۶۰ تا ۷۰ دلاری پس از اجرای تصمیم کشورهای تولید کننده نفت از ژانویه ۲۰۱۷ برای هر بشکه نفت پیش بینی کرده اند. پیش بینی ای که آینده طلایی برای بازار جهانی نفت رقم خواهد زد.