حامد سلطانی‌نژاد مدیر عامل شرکت بورس کالای ایران و متولی راه‌اندازی این قرارداد گفت : زیرساخت فیوچرز( قرارداد آتی) سال‌ها در بورس کالای ایران فراهم بود همکاران ما با تلاش شبانه‌روزی توانستند زیرساخت‌های اختیار معامله (آپشن) را نیز طراحی کنند.
وی افزود : هفته آینده از این سامانه بهره‌برداری خواهیم کرد و معاملات آپشن شروع خواهد شد ودر صدد هستیم یک سبد سرمایه‌گذاری برای طلا تشکیل دهیم، سال گذشته گواهی سپرده طلا را راه‌اندازی کردیم که فعالیت در بازار نقدی طلا را به فعالان این بازار ارائه میدهد.
بنابر گزارش بورس کالای ایران ؛ سلطانی نژاد گفت : معاملات آتی سکه نیز از گذشته در بورس کالا در جریان بوده است که با اضافه شدن قراردادهای آپشن طلا تقریبا سبد کالای طلا کامل می‌شود.
وی اظهار داشت : همچنین نهادهای تخصصی مانند صندوق‌های طلا نیز در حال شکل‌گیری است و این نهادها تلاش خواهند کرد با استراتژی‌های مناسب سرمایه‌گذاری در بازار طلا بهترین پوزیشن را در بازار نقدی، آتی و آپشن داشته باشند.
مدیر عامل بورس کالای ایران در باره تکمیل سبد سرمایه‌گذاری برای طلا گفت :وقتی حلقه‌های ابزار در بازارهای مالی کامل نباشد معمولا نمی‌توان بهترین استراتژی سرمایه‌گذاری را تعیین کرد و اگر شخصی در بازار نقدی طلا خریدی انجام میدهد همیشه با ریسک کاهش قیمت طلا مواجه خواهد بود اما با وجود بازار مشتقه سکه این ریسک پوشش داده خواهد شد.
وی افزود : بسیاری از فعالان اقتصادی مانند طلاسازان و فعالان بازار طلا همیشه نسبت به افزایش ناگهانی یا کاهش قیمت این کالا نگران هستند و این بازارها که در بورس کالا ایجاد شده است ابزار بسیار مناسبی خواهد بود که این افراد بتوانند ریسک خود را پوشش دهند.
سلطانی نژاد اظهار داشت : طلا در دنیا جایگاه ویژه‌ای دارد و یکی از پایه‌های اقتصاد دنیا به شمار می‌رود، وقتی بتوانیم ابزارهای سرمایه‌گذاری و پوشش ریسک برای طلا فراهم کنیم به طور هم‌زمان برای دیگر ابزارهایی که به طلا وابسته‌اند نیز پوشش ریسک انجام داده‌ایم و پس از راه‌اندازی قرارداد آپشن طلا راه‌اندازی بازار آتی و آپشن ارز نیز می‌تواند این حلقه را کامل‌تر کند.
وی افزود: قرارداد آپشن برای نخستین بار است که در بازار سرمایه ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیش از این قرارداد آپشن در ایران وجود نداشته و برای نخستین بار است که این ابزار در ایران استفاده می‌شود اما اگر مشکلی پیش نیاید، برنامه‌ریزی ما برای 24 آذر (چهارشنبه همین هفته) است. البته اطلاع دارم که بورسهای دیگر نیز در این زمینه اقداماتی داشته‌اند و معلوم نیست که کدام یک زودتر راه‌اندازی شود.
وی تصریح کرد: بورس یک بازار مدرن است و باید هر زمان که به آن مراجعه می‌کنید کالا برای فروش موجود باشد. بنابراین ما توقع داریم که تولیدکنندگان همیشه کالای خود را عرضه کنند و برای اینکه قیمت‌ها به طور تصنعی افزایش پیدا نکند در کارگروهی که با حضور فعالان پتروشیمی تشکیل شد به این موضوع پرداختیم و بحث کف عرضه را مطرح کردیم.
سلطانی نژاد گفت: میزان حداقل عرضه از سوی عرضه‌کنندگان به گونه‌ای تعیین شد که خریداران همواره نسبت به تامین کالای مورد نیاز خود اطمینان داشته باشند ، با این تصمیم تا حدود زیادی از اقداماتی مانند خرید کالا و ذخیره کردن آن از سوی واسطه‌ها جلوگیری خواهد شد و خیال مصرف‌کننده پایین‌دستی از این بابت که کالا با برنامه منظمی عرضه می‌شود راحت خواهد بود.
مدیرعامل بورس کالا گفت : این حداقل عرضه بر مبنای برآوردهایی به دست آمده است که با شرکت ملی صنایع پتروشیمی از تقاضای بازار داشتیم. درواقع ظرفیت‌ها و حجم تولید واقعی صنایع پایین‌دستی که مجوز دارند طی چند سال گذشته بررسی و بر مبنای آن کف عرضه تعیین شده است.
ویژ گی های قرارداد آپشن سکه طلا در بورس کالا
معاملات اختیار معامله (آپشن) روزهای آینده بر پایه سکه طلا در بورس ک الا راه اندازی می شود.
در ایران تنها طلای استاندارد مورد تائید مراجع قانونی و فعالان بازار، سکه طلا اعم از امامی و بهار آزادی است که در بانک مرکزی ضرب می‌شود.
متاسفانه هیچ گونه طلای استاندارد دیگری در کشور از قبیل انواع شمش های طلا که در سایر کشورهای جهان مرسوم است در کشور ما وجود ندارد.
به همین دلیل دارایی پایه قرارداد اختیار معامله طلا، تمام سکه طلای امامی ضرب شده در بانک مرکزی است.
به دلیل اینکه آخرین سال ضرب سکه در بانک مرکزی و همچنین بیشترین حجم سکه ضرب شده و وارد شده به بازار توسط این بانک همین نوع سکه است، دارایی پایه قرارداد اختیار معامله تمام سکه امامی ضرب سال 86 در نظر گرفته شده است.
البته دارایی پایه قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالای ایران نیز همین سکه بوده که خود دلیل دیگری برای انتخاب این نوع سکه است.
همچنین در بازار نقدی نیز تنها قیمت این نوع سکه توسط مراجع مختلف اعلام می شود. به عبارت دیگر تمامی معاملات بر اساس همین سکه قیمت گذاری می شود، بطوریکه قیمت سایر سکه های طلا از قبیل بهار آزادی و غیره بر اساس قیمت سکه امامی ضرب 86 تعیین می شود.
بازار نقدی تمام سکه امامی بیشترین حجم معاملات را در بین انواع سکه از قبیل نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی را داراست.
همچنین نوسان قیمت سکه امامی (تمام سکه) بیشتر از سایر انواع سکه است. همین موضوع باعث می شود که حباب قیمتی سکه تمام امامی نسبت به نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی به مراتب کمتر باشد. بنابراین سکه تمام جذابیت بیشتری برای فعالان بازار دارد.
اندازه قرارداد
مهم ترین نکته ای که در تعیین اندازه قرارداد باید توجه شود، این است که حجم قرارداد به نحوی تعیین شود که بیشترین تعداد سرمایه گذار با توجه به قدرت خریدشان توان ورود به بازار این قرارداد را داشته باشند.
در اینجا منظور از قدرت خرید در واقع توان افراد برای پرداخت مقدار ارزش قرارداد و در صورت لزوم وجه تضمین اولیه هر قرارداد است. پس مقدار وجه تضمین قراردادها نیز در تعیین اندازه قرارداد نقش دارد.
از آنجایی که معاملات اختیار برای اولین بار در کشور در بورس کالای ایران در حال راه اندازی است و بسیاری از فعالان شاید آشنایی با این ابزار مشتقه نداشته باشند و همچنین تجربه معاملاتی این ابزار در کشور وجود ندارد، بهتر است اندازه قرارداد تا حد امکان کم باشد تا ریسک افرادی که وارد بازار می شوند تا حد زیادی کاهش یابد. هرچند بزرگ بودن اندازه قرارداد مزایایی از قبیل کاهش هزینه های معاملاتی را در بردارد، ولی به دلیل نوپا بودن اختیار معامله در کشور، لازم است ابتدا تا حد ممکن ریسک معاملات کاهش یابد تا آشنایی و تجربه معاملاتی برای فعالان ایجاد شود و سپس قراردادهای جدید در اندازه های بزرگتر پذیرش شوند.
بنابراین اندازه هر قرارداد اختیار معامله، یک سکه تمام طلای امامی در نظر گرفته می شود.
این موضوع باعث می شود که افراد برای ورود با اعتماد بیشتر و ریسک کمتری وارد معاملات شوند و در نتیجه معاملات در ابتدا از رونق نسبی برخوردار باشد.
واحد قیمت
با توجه به نحوه اعلام قیمت ها در بازار نقدی معاملات سکه و نیز معاملات قراردادهای آتی بورس کالا، واحد اعلام قیمت ریال به ازای یک سکه امامی خواهد بود.
زیرا اعلام قیمت ها در بازار نقدی نیز بر مبنای یک سکه امامی است. البته از آنجایی که اندازه هر قرارداد نیز یک سکه است، قمیت های کشف شده در بازار نشان دهنده قیمت یک قرارداد اختیار معامله خواهد بود.
حداقل تغییر قیمت هر سفارش (Tick size)
با توجه به اینکه اندازه هر قرارداد یک سکه است و همچنین واحد قیمت معاملات ریال به ازای هر سکه است، حداقل تغییر قیمت یک ریال در نظر گرفته می شود.
ماه قرارداد
از آنجا که قرارداد اختیار معامله و آتی هر دو ابزار پوشش ریسک هستند و از هر کدام برای پوشش ریسک معاملات دیگری می توان استفاده کرد، ماه های قرارداد اختیار نیز همانند ماه های قرارداد آتی سکه طلا خواهد بود.
در واقع بسیاری از فعالان قراردادهای آتی برای اینکه بتوانند معاملات خود را از طریق اختیار پوشش دهند باید ماه های سررسید هر دو قرارداد یکسان باشد.
این موضوع برای فعالان احتمالی اختیار معامله نیز صادق است، زیرا آنها نیز برای پوشش معاملات خود می توانند از قراردادهای آتی هم ماه استفاده کنند.
ساعات معاملاتی
در بیشتر بورس ها، معاملات در یک جلسه معاملاتی انجام می شود و برای تعیین ساعت معاملات نیز توجه به زمان کشف قیمت در بازار نقد داخلی و یا بازارهای جهانی بسیار مهم است. از آنجایی که معاملات بازار نقدی و آتی سکه طلا از ساعت 10 صبح شروع می شود و تا 7 عصر ادامه دارد (البته معاملات بازار نقدی گاها تا ساعت 12 نیمه شب نیز ادامه دارد)، ساعات معاملاتی اختیار معامله نیز همانند آتی سکه تعیین می شود.
دامنه تغییرات قیمتی روزانه
در معاملات اختیار برخلاف معاملات آتی نیاز به تعیین دامنه نوسان قیمت نیست. زیرا قیمت کشف برای اختیار معامله نشان دهنده قیمت قرارداد اختیار معامله است نه دارایی پایه قرارداد.
در مورد قراردادهای آتی، قیمت کشف شده در معاملات قیمت دارایی پایه است که باید طرفین در سررسید بر اساس آن معامله خود را تسویه نمایند، اما در قرارداد اختیار معامله قیمت اعمال قرارداد از قبل مشخص شده است و قابل تغییر نیست.
در واقع خریدار بر اساس قیمت اعمال تعیین شده، قرارداد اختیار را قیمت گذاری و خریداری میکند و در سررسید حق اعمال برای وی محفوظ است. بنابراین نیازی به تعیین دامنه نوسان قمیت وجود ندارد. در تمامی بورسهای سایر کشور نیز به همین صورت عمل شده است.
سقف مجاز موقعیت های معاملاتی باز
سقف مجاز موقعیت های معاملاتی باز برای خریدار همانند قراردادهای آتی تعیین شده است.
از آنجایی که در قراردادهای آتی سقف مجاز در هر نماد معاملاتی250 قرارداد است و با توجه به اینکه حجم هر قرارداد 10 سکه است پس سقف مجاز در هر نماد آتی سکه 2500 سکه است. همانطور که بیان شد اندازه هر قرارداد اختیار یک سکه طلا در نظر گرفته شده است بنابراین سقف موقعیت های باز در هر نماد 2500 سکه تعیین می شود.
فواصل قیمت اعمال
هدف از تعیین فواصل قیمت اعمال این است که در صورت نوسان قیمت دارایی پایه، قراردادهای اختیار جدید با قیمت اعمال مختلف ایجاد شود.
در صورتی که فواصل اعمال بسیار بالا باشد نمادهای معاملاتی خیلی محدود خواهد شد و ریسک قراردادها به شدت افزایش می یابد، بنابراین جذابیت معاملات به شدت کاهش خواهد یافت. در صورتی که فواصل اعمال کم باشد این موضوع باعث تعدد بسیار زیاد نمادهای معاملاتی خواهد شد که خود منجر به سردرگمی فعالان بازار خواهد شد و باز از جذابیت معاملات کاسته می شود.
براساس بررسی های آماری انجام شده روی قیمت سکه و نوسانات آن مشاهده شد که قیمت سکه در طول یک ماه حداقل به میزان 2 درصد نوسان، اعم از صعودی و نزولی خواهد داشت.
با توجه به قیمت فعلی سکه (حدود یک میلیون و 130هزار تومان) یعنی در ماه حداقل 23 هزار تومان نوسان قیمتی صعودی یا نزولی برای آن وجود دارد.
با توجه به این موضوع و همچنین این نکته که معاملات اختیار در ایران برای اولین بار در حال راه اندازی و باید تا حد ممکن از سردرگمی فعالان بازار در این معاملات کاسته شود و جذابیت کافی نیز ایجاد شود؛ فواصل قیمت اعمال 25 هزار تومان در نظر گرفت شده است.
با این فاصله اعمال میتوان مطمئن بود که در هر ماه حداقل یک نماد معاملاتی جدید در تمامی سررسیدهای بازار ایجاد خواهد شد و بازار از پویایی لازم برخوردار خواهد شد.