بازارهای پتروشیمی روندی را که در مدت اخیر آغاز کرده پشت سر گذاشت و این در حالی است که عرضه‌ها نیز در این بازار نسبتا کاهش یافته بود اما در مقایسه با ضعف بازار این کمبود عرضه‌ها خودنمایی نکرد؛ هرچند عرضه‌های جذاب بازار همچنان با مشتری روبهرو است و بازار خود را دارد. کارشناسان بازار معتقدند مهمترین عوامل وضعیت کنونی بازار محصولات پلیمری را باید در 5 موضوع جست‌وجو کرد:
1) رکود سنتی دی ماه هر چند با کمی تاخیر: هر سال با شروع فصل سرما بازار محصولات پلیمری از رونق می‌افتد و تقاضا برای این محصولات رفته رفته کمرنگ شده و حجم معاملات با افت روبهرو می‌شود. طی سال جاری با نوسانات اخیر نرخ ارز و افزایش آن سبب شد این اتفاق (کاهش حجم تقاضا) به تعویق بیفتد و از اوایل دی ماه به اواسط و اواخر این ماه موکول شود.
2) ضعف تقاضای موثر در صنایع پایین‌دستی: به دلیل کاهش حجم تولید در بنگاه‌های پایین‌دست صنعت پتروشیمی، شاهد کاهش مصرف مواد اولیه در صنایع تکمیلی صنعت پتروشیمی مخصوصا پلیمرها هستیم.
3) بالا بودن قیمتها: به‌طور کلی با بررسی قیمتها در ماه‌های اخیر به این مهم می‌رسیم که قیمت نسبی محصولات هم نسبت به ماه‌های گذشته و هم نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش محسوسی را نشان میدهد که همین ویژگی مهم به عقب‌نشینی خریداران، افت تولید و افزایش قیمت تمام شده محصولات منجر شده است و تجمیع این موارد از تضعیف بنیادین بازار پلیمرها از جانب تقاضای واقعی حکایت دارد.
4) ضعف نقدینگی: با توجه به 8 سال تحریم کشورهای غربی علیه ایران و شرایطی که بر همه صنایع حاکم شد، صنایع پایین‌دست پتروشیمی هم از این جریان مستثنی نماندند. در طرف دیگر با توجه به رویکرد سال‌های اخیر مجتمع‌های پتروشیمی در عرضه محصولات خود که صادرات را بر عرضه داخلی ارجحیت داده‌اند شرایط صنایع تکمیلی از لحاظ اقتصادی رفته رفته بدتر شده و تا جایی این روند ادامه داشته که به تعطیلی یا نیمه‌تعطیل شدن بسیاری از بنگاه‌های این گروه انجامیده است.برآیند این عوامل سبب شد که سهم کالاهای بخش پایین‌دست از بازارهای خارجی کم شود و در برخی موارد می‌بینیم که به علت پایین بودن کیفیت و بالا بودن قیمت تمام شده، کالاهای وارداتی جای محصولات را در بازارهای داخلی گرفته و بالطبع نقدینگی این صنایع کم شده و سرمایه در گردش آنها با افت همراه بوده است. به این ترتیب قدرت تولید آنها کم می‌شود و تقاضا برای مواد اولیه هم با رشد روبهرو خواهد شد.
5) توقف خرید مچینگ برای کدهای غیر‌مرتبط: پیش از این تولید‌کننده صنایع پایین‌دستی می‌توانست همه محصولات مورد نیاز خود را در زمان مچینگ خریداری کند و به همین دلیل حجم معاملات معمولا بالا بود، اما طی هفته‌های اخیر در زمان مچینگ تنها می‌توان به خرید محصولاتی مبادرت کرد که در سیستم بهین‌یاب ثبت شده و متقاضی براساس آن تقاضای خود را ثبت کرده است. در نتیجه این اتفاق حجم معاملات در بورس کالای ایران کم شده است.
دکتر میثم باقری کوهپایی در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» درخصوص تحلیل بازارهای جهانی و معرفی مهمترین محصولات در این بازارها گفت: حساس‌ترین شرایط در بازاهای جهانی مخصوص محصولاتی است که ماده اولیه آنها را بوتادین‌ها تشکیل می‌دهند که از جمله این کالاها می‌توان به ABS و PBR و SBRها اشاره کرد. این کارشناس بازار در ادامه تصریح کرد: به باور من با توجه به شرایط و آمارهای در دسترس قیمت‌های پایه که در یکشنبه آینده اعلام می‌شوند رشد بالای 10 درصد را تجربه خواهند کرد و بیشترین جهش هم برای گروه PBR و SBRها باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: با بررسی قیمت پروپیلن‌ها شاهدیم که این محصول پا در مسیری صعودی گذاشته و روندی افزایشی را دنبال می‌کند و انتظار می‌رود قیمت پروپلین‌ها بالاتر رود. شاهد این مدعا مقایسه قیمت در 3 زمان مختلف است. 16 دی ماه سال جاری قیمت برای هر تن 795 دلار بوده است که در 20دی ماه این رقم به 850 دلار و در لحظه تنظیم این گزارش به کانال 900 دلاری پا گذاشته و رقم 915 دلار را به خود اختصاص داده است. با توجه به این موضوع که این محصول، ماده اولیه تولید پلی‌پروپیلن به شمار می‌آید انتظار می‌رود بازار آینده جهانی این کالا هم بالا برود و شاهد جهش در این بازار باشیم و پیش‌بینی می‌شود که تاثیر این موضوع را با تاخیری 3 هفته‌ای در بازارهای داخلی ببینیم و رشد خیره‌کننده‌ای در بازار این محصولات را شاهد باشیم.دکتر باقری در ادامه به نرخ دلار اشاره کرد و گفت: قیمت دلار در لحظه تنظیم این گزارش 3 هزار و 835 تومان بوده که این رقم از کاهش بهای ارز حکایت دارد. اگر این شاخص بخواهد در این بازه نوسان کند احتمالا قیمتها ثابت خواهند ماند (وقتی قیمت‌های جهانی ثابت است قیمت دلار اثرگذار‌ترین اهرم به حساب می‌آید).
کالاهای جذاب روز گذشته بورس کالا
در تالار محصولات پتروشیمی روز گذشته شاهد بودیم که گریدهای مختلف پلی‌پروپیلنی مخصوصا انواع نساجی و شیمیایی، پلی‌اتیلن‌های ترفتالات بطری و نساجی و حتی PVC-S65 توانستند مخاطبان بیشتری را به سمت خود جذب کرده و همچنین با رقابت معامله شوند. این در حالی بود که PVC و پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی با کاهش التهاب روبهرو شدند و سایر گریدها و گونه‌های جذاب ذکر شده هنوز هم با رقابت و رشد قیمتها مورد معامله قرار می‌گیرند. مدت‌هاست که پلی‌پروپیلن‌ها و پلی‌اتیلن ترفتالات بطری همین وضعیت را دارند که نشان میدهد این بازار به‌صورت غیرطبیعی در حال نوسان است که شاید به مداخله برخی ارگان‌های خاص به منظور حمایت از صنایع مصرف‌کننده این مواد اولیه نیاز داشته باشند.