کانسار قزل اوزن

- موقعيت جغرافيايي:
استان زنجان در چهارگوشي به مختصات 47° 10’ تا 49° 26’ طول شرقي و 35° 33’ تا 37° 10’ عرض شمالي محصور است. اين استان در شمال غربي ايران واقع بوده و مركز آن شهر زنجان مي‌باشد. مساحت كل استان 22164 كيلومتر مربع و داراي 7 شهرستان، 15 بخش و 14 شهر و 46 دهستان مي‌باشد.
جمعيت كل استان 319،945 نفر است. آب و هواي استان سرد و خشك مي‌باشد. شهرستان طارم در شمال استان زنجان به مركزيت شهر آب‌بر واقع شده است. بر طبق آخرين تقسيمات كشوري اين شهرستان داراي 2 بخش، 2 شهر و 5 دهستان مي‌باشد. جمعيت شهرستان حدود 40 هزار نفر و جمعيت مركز آن حدود 6000 نفر مي‌باشد. مردم اكثراً به كشاورزي مشغول بوده و دامداري از اهميت كمتري برخوردار است.
 آب و هواي شهرستان به علت وجود كوههاي مرتفع و محصور شدن در بين آنها گرم و مرطوب مي‌باشد و دماي هوا در تابستان به 40 تا 45 درجه سانتي گراد مي‌رسد.بخش معدن در اين شهرستان بسيار ضعيف بوده و مي‌توان گفت كه اين شهرستان فاقد معدن فعال مي‌باشد. با وجود اينكه مطالعات اوليه وجود انديسهاي مس، سرب- روي و آزبست را در كوههاي طارم به اثبات رسانده ولي تاكنون هيچ فعاليت اساسي در جهت معدنكاري در اين منطقه صورت نگرفته است.
- محدوده مورد مطالعه از دو مسير قابل دسترسي است:
- مسير اول: جاده آسفالته قزوين- رشت، بعد از منجيل، جاده آسفالته‌اي بسمت غرب و بطرف گيلوان منشعب مي‌شود. گيلوان انتهاي جنوب‌شرقي محدوده بوده و تا شهرستان آب‌بر آسفالت مي‌باشد (25 كيلومتر). اين جاده از حاشيه شمالي رودخانه مي‌گذرد و دسترسي به رودخانه از طريق آن آسان مي‌باشد. از شهرستان آب‌بر تا روستاي كلوچ در انتهاي شمال‌غربي محدوده مورد مطالعه نيز راه دسترسي آسفالت و خاكي مي‌باشد.
- مسير دوم: اين مسير از طريق جاده آسفالته زنجان- آب‌بر مي‌باشد كه پس از گذر از كوه‌هاي طارم به روستاي دستجرده و سپس سه‌راهي آب‌بر- گيلوان منتهي مي‌شود و از سه‌راهي فوق تا شهرستان آب‌بر 5 كيلومتر فاصله است.
زمين شناسي:
 اين کانسار در زون البرز غربي واقع شده است.جنس سنگ ميزبات شامل کنگلومرا، ماسه سنگ و آهک بوده و قطعات تشکيل دهنده کنگلومرا شامل قطعات آذرآواري، آذرين دروني و بيروني وسيمان از نوع ماسه اي است.سنگ ميزبان داراي سن ماسه اي است.ماده معدني داراي عيار 11 تا 142 ميباشد.عناصر پارازنزي شامل آهن، باريم، تيتانيم به صورت پلاسري ميباشد.
در اين منطقه دگرساني ضعبف سيليسي شدن، هماتيتي شده و آرژيليتي شدن گزارش شده است. از ميان نمونه هاي برداشت شده 12 نمونه حاوي ذرات پراکنده از طلاي خالص بودند. احتمال کاني سازي اپي ترمال وجود دارد.مشاهده گارنت همراه پيروکسن نشانه زون اسکارني است.
از آنجاييکه گسترش گارنت چشمگير نيست ميتواند يک دگرگوني مجاورتي خيلي ضعيف باشد و همچنين فعاليت سيالات گرمابي کانه ساز نيز با اين وقايع مرتبط است .طلاي ريزدانه با قطر متوسط 88-62 ميکرون (کمترين قطر 62 ميکرون و بيشترين قطر 300 ميکرون ميباشد.گارنت هاي اين منطقه از نوع پيروپ و آلماندين است.در زون اسکارني طلادار کاني سازي باريت، روتيل و آناتاز وجود دارد.
فعاليتهاي اکتشافي انجام شده:سازمان صنايع و معادن استان زنجان طرح پي‌جويي طلا در حاشيه قزل‌اوزن را در 150 كيلومتر از مسير اين رودخانه اجرا كرد. اجراي طرح مذكور به عهده شركت مهندسين مشاور تهران پادير گذاشته شد.
در موقع نگارش گزارش حاضر اطلاعات كمي از آن طرح در اختيار اين شركت قرار گرفت كه شامل موقعيت نمونه‌هاي برداشت شده از مسير رودخانه همراه با نتايج مطالعات كاني‌سنگين نمونه‌ها بود. موقعيت نمونه‌ها روي نقشه‌هاي توپوگرافي 50000: 1 مربوطه نشان داده شده است.
شركت تهران پادير طي اين طرح 102 چاهك در آبراهه‌هاي فرعي رودخانه قزل‌اوزن حفر كرده و از هر چاهك يك نمونه گرفت. نمونه‌ها مورد مطالعه كاني‌سنگين قرار گرفته و در 3 نمونه كاني طلا در آنها مشاهده شد. دو نمونه طلادار در رودخانه فرعي دستجرده و سومي در رودخانه فرعي ونيسر واقعند.در زمينه اكتشاف طلاي پلاسري در اين محدوده اطلاعات ديگري در دسترس نمي‌باشد. بنا به گفته كارشناسان سازمان صنايع و معادن استان زنجان مطالعات پراكنده زيادي صورت گرفته است ولي اطلاعات بدست آمده مكتوب نمي‌باشد.
- نتايج بدست آمده از مطالعات دفتري و صحرايي:
1) شرح خدمات ارائه شده در گزارش نمي‌توانست اهداف كارفرما را براي مطالعه تكميلي پلاسر قزل‌اوزن پوشش دهد.
(2 محيط مناسب براي نهشته‌شدن كاني‌هاي سنگين و بخصوص طلا در محدوده مورد مطالعه افق‌هايي است كه در محيط سيلابي تشكيل شده‌اند و قلوه‌ها و قطعات درشت همزمان و به همراه قطعات خيلي‌ريز (ماسه و رس) بعلت فروكش‌كردن انرژي محيط نهشته شده‌اند. اين محيط‌ها هم اكنون بصورت كنگلومرا با سيمان رس و ماسه و سست رخنمون دارند.
(3 بهترين مثالي كه براي اين افق مي‌توان بيان كرد تراس دوم در بخش جنوبي رودخانه قزل‌اوزن و از غرب پل گيلوان تا حدود 2 كيلومتر مي‌باشد. اين افق حاوي طلا مي‌باشد.
4) براي نهشته شدن كاني‌هاي سنگين وجود منشاء اين كاني‌ها نيز بسيار مهم است، بطوريكه بنظر مي‌رسد. منشاء‌كاني‌هاي سنگين نهشته شده در محدوده مورد مطالعه،‌ از جنوب رودخانه باشد. زيرا تراس‌هاي جنوبي رودخانه حاوي كاني سنگين بسيار بيشتري نسبت به تراس‌هاي شمال رودخانه مي‌باشند.
(5يكي از منشاءهايي كه براي طلا مي‌توان درنظر گرفت توده گرانيتي واقع در كوههاي طارم است. در مطالعه نمونه‌هاي گرفته شده نيز تا حدودي اين امر تأئيد شد.
(6به جز طلا، كاني سنگين ديگري كه از نظر اقتصادي قابل توجه باشد در مطالعات آزمايشگاهي گزارش نشده‌است. ضمن آنكه طلا نيز جاي تأمل بسياري دارد، چراكه عيارهاي بدست‌آمده چندان جالب نيستند.
(7با توجه به گسترش آبرفت در تراس‌هاي مختلف محدوده مورد مطالعه در صورتيكه معدنكاري با عيارهاي بدست‌آمده از نظر اقتصادي توجيه پذير باشند، ‌ميزان ذخيره آبرفت قابل توجه است.
(8 بخش زيادي از آبرفت، در زيرزمين‌هاي كشاورزي قرارگرفته‌است كه معدنكاري را در آن بخش‌ها با مشكل مواجه خواهد نمود.
(9عيار طلا در نمونه‌هاي طلادار با توجه به اندازه دانه‌هاي مشاهده شده در مطالعات كاني سنگين محاسبه شده‌است، كه در جدول شماره 3 ملاحظه مي‌نمائيد. همانگونه كه در جدول ديده مي‌شود، مقدار طلا فقط در يك نمونه 142 ميلي‌گرم درتن است و در مابقي نمونه‌ها كمتر از 100 ميلي‌گرم درتن مي‌باشد.
(10 كانسارهاي پلاسر، كانسارهايي هستند كه استخراج و استحصال كم هزينه‌اي داشته باشند، براي اينكه استحصال طلا در كانسارهاي پلاسري كم هزينه باشد بايستي اندازه و تركيب دانه‌هاي طلا طوري باشد كه نياز به استفاده از روشهاي شيميايي نباشد و تنها با استفاده از روشهاي فيزيكي بتوان دانه‌هاي طلا را از ماده معدني جدا نموده و استحصال نمود.
(11 آناليز نمونه‌هاي حاوي طلا درشت‌دانه تكنيكهاي آماده‌سازي، محلول‌سازي و اندازه‌گيري خاص خود را داشته و در داخل كشور عملي نمي‌باشد. ضمن آنكه يكي از روشهاي اندازه‌‌گيري ميزان طلا در نمونه‌هاي حاوي طلاي درشت‌دانه، اندازه‌گيري فيزيكي (اندازه و تعداد دانه‌ها) بوده و از اين روش مقدار طلا را در حجم يا وزن معين محاسبه مي‌كنند.
(12 براي اندازه‌گيري ميزان طلا در نمونه‌ها در خارج از كشور حداقل بايستي نمونه‌اي به وزن 2 كيلوگرم را به آزمايشگاه ارسال نموده و با هزينه گزافي تمام 2 كيلوگرم را محلول‌سازي كرده و طلا را در تمام اين نمونه اندازه‌گيري كنند.
(13نمونه‌هايي كه حاوي طلا بوده‌اند به ترتيب اولويت در محدوده‌هاي گيلوان، دستجرده و آستاگل واقعند. نمونه‌هاي طلادار عبارتند از:
نمونه‌هاي شماره TP-3, TP-4, TP-46, TP-49, TP-50 به ترتيب از چاهك‌هاي شماره TPP-1, TPP-2, TPP-23, TPP-22, TPP-24 در پروفيل گيلوان-1 گرفته شده‌اند. همچنين نمونه‌هاي شماره TP-28, TP-29, TP-33, TP-35 و TP-36 از ترانشه‌هاي شماره TPT-9 TPT-3,4, TPT-6, TPT-7 و TPT-8 واقع در پروفيل گيلوان-1 و اطراف گرفته‌شده‌اند.
نمونه‌هاي شماره TP-12 و TP-13 از ترانشه TPT-1 واقع در پروفيل دستجرده-1 گرفته شده‌اند.
نمونه‌هاي شماره TP-17 و TP-18 به ترتيب از چاهك‌هاي شماره TPP-14 و TPP-15 در پروفيل دستجرده-3 گرفته شده‌اند.
نمونه شماره TP-24 از چاهك شماره TPP-19 در پروفيل آستاگل گرفته شده‌است.
همانگونه كه بررسي محل نمونه‌ها نشان مي‌دهد، پروفيل‌هاي گيلوان-1، دستجرده-1 و دستجرده-3 از اولويت بيشتري براي مطالعه و بررسي بيشتر برخوردار است. اگر پراكندگي نمونه‌ها از نظم يكساني برخوردار بود، انجام مطالعات آماري و ارائه نقشه‌هاي مربوطه ضروري بود. ولي با توجه به هدف از مطالعه كه نشان دادن افقهاي حاوي كاني‌هاي پلاسري مي‌باشد و همچنين عدم وجود هيچگونه نظمي در پراكندگي نمونه‌ها باعث شد كه از انجام عمليات آماري و ارائه نقشه‌هاي مربوطه صرف‌نظر گردد.
 (14نتايج بدست آمده حاكي از وجود طلا در محدوده مورد مطالعه است.
(15 اين نتايج نشان مي‌دهند كه وجود طلا از نظر اقتصادي نياز به بررسي دارد، چراكه در نمونه‌هاي مطالعه شده مقدار آن به حدي بالا نيست كه بتواند اقتصادي باشد ولي آنقدر پايين هم نيست كه بتوان از آن چشم پوشيد.
( 16انجام مطالعات تكميلي به منظور بررسي اقتصادي ميزان طلا در محدوده الزامي مي‌باشد.
- اكتشافات تكميلي:
محدوده‌هايي كه پس از تهيه نقشه زمين‌شناسي 5000:‎1 مشخص گردند.   براي انجام اكتشافات تكميلي به شرح زير مورد بررسي قرارگيرند.
بخش‌هايي كه توسط زمين‌هاي كشاورزي پوشيده‌شده‌اند، با اجازه مالك زمين حفاري گردند. اگر مالك زمين اجازه ندهد از حفاري آن صرف‌نظر گردد.
يك شبكه حفاري چاهك روي محدوده‌هاي مشخص شده، ايجاد گردد كه ابعاد اين شبكه 25×100 متر مي‌باشد. بعد از 100 متري شبكه به موازات رودخانه بوده و بعد 25 متري در جهت عمود بر حركت رودخانه مي‌باشد.
در جاهايي‌كه چاهك نزديك ديواره تراس است از حفر چاهك خودداري شود و از ديواره تراس نمونه‌برداري گردد.
چاهك‌ها به دقت مطالعه شده و نمونه‌برداري گردند.
نمونه‌‌ها در محل لاوك‌شويي شده و كنسانتره آنها به آزمايشگاه جهت مطالعه كاني‌سنگين ارسال شود.
پس از مطالعه كاني سنگين ميزان طلا در نمونه محاسبه گردد.
بدين ترتيب محدوده‌هايي كه داراي طلا به ميزان اقتصادي هستند مشخص شده و مي‌توان ذخيره آنها را تخمين زد.

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام