وزنه غول‌های نفتی ایران آینده سنگین‌تر شد

وزارت نفت با هدف حمایت از ایجاد شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی و با هدف انتقال و توسعه فناوری در جریان مشارکت شرکت‌های نامبرده با شرکت‌های معتبر خارجی، شرکت‌های ایرانی حائز توانمندی حداقلی برای عهده داری وظایف مقرر شرکت‌های اکتشاف و تولید را مشخص کرده است. این شرکت ها که تعداد آن ها از ۱۱ به ۱۷ مورد افزایش پیدا کرده، قرار است بدون مالکیت در مخزن، در بهره‌برداری حضور داشته باشند که می توانند با تجربه ای که طی مشارکت با شرکت های بین المللی نفتی کسب می کنند به غول های نفتی آینده ایران تبدیل شوند.

پنجم آذرماه سال ۱۳۹۴، شیوه‌نامه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدان‌های نفت و گاز کشور از سوی بیژن زنگنه، وزیر نفت ابلاغ و در آن تصریح شد در شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای جدید بالادستی نفت، پیش‌بینی شده است که افزون بر استفاده حداکثری از ظرفیت‌های سازندگان داخلی برای تامین تجهیزات و کالاهای مورد نیاز پروژه‌ها و نیز بهره‌گیری از ظرفیت‌های پیمانکاران داخلی برای اجرای پروژه‌های نفتی و انجام عملیاتی مانند حفاری و تکمیل چاه‌ها در دریا و خشکی، از اهرم و امکان امضا و اجرای این نوع از قراردادها برای تاسیس و تقویت ظرفیتهای مدیریتی و فناوری کشور برای اجرای پروژه های بزرگ نفتی در حوزه اکتشاف و تولید حداکثر بهره ممکن گرفته شود؛ از این رو تاسیس شرکت‌های E&P در بندهای متعدد شرایط و الگوی جدید قراردادهای نفتی مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است.

در نهایت قرار شد این شرکتها در قالب سه سطح مدل ارزیابی شوند که مدل اولیه، مدل غربالگری، مدل دوم، مدل پیش ارزیابی و مدل سوم، مدل ارزیابی است که بر اساس آن، صلاحیت و توانمندی شرکتهای داوطلب در کارگروه های ویژه ای که تعیین شده است، بررسی شده و فهرست نهایی به شرکتهای خارجی معرفی شود.

فراخوان شناسایی و ارزیابی شرکتهای ایرانی متقاضی فعالیت در حوزه اکتشاف و تولید ٢٨ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ اعلام شد و در اواسط تیرماه همان سال وزارت نفت پس از ارزیابی شرکتهای متقاضی برای فعالیت در قالب شرکتهای اکتشاف و تولید  (E&P)، هشت شرکت را به عنوان شرکتهای ایرانی صاحب صلاحیت در این حوزه تعیین و معرفی کرد.

پتروپارس، مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، انرژی دانا، توسعه پتروایران، گروه مپنا (شرکت نفت و گاز مپنا)، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (شرکت مدیریت طرحهای صنعتی ایران) و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) (شرکت توسعه نفت و گاز پرشیا(، شرکتهایی بودند که به گفته محمدرضا مقدم، معاون سابق وزیر نفت در امور پژوهش و فناوری و سرپرست معاونت امور مهندسی وزارت نفت توانستند از بین ۳۷ شرکت حد نصاب های لازم را در ارزیابی های صورت گرفته کسب کنند.

مقدم مجددا ضمن معرفی سه شرکت دیگر به نام های سرمایه گذاری غدیر، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد و شرکت پتروگوهر فراساحل کیش اظهار کرد در ماده چهار مدل جدید قراردادی صنعت نفت ایران بر انتقال و ارتقای فناوری در حوزه عملیات بالادستی نفت و اجرای طرحهای بزرگ و توانمندسازی شرکتهای ایرانی برای اجرای پروژه های بزرگ داخلی و نیز حضور در بازارهای منطقه ای و بین المللی تاکید شده است که به این منظور، در هر قرارداد بر اساس شرایط، شرکتهای صاحب صلاحیت ایرانی با تایید کارفرما، به عنوان شریک شرکت یا شرکت‌های معتبر نفتی خارجی حضور دارند و با حضور در فرآیند اجرای قرارداد، امکان انتقال و توسعه دانش فنی و مهارت‌های مدیریتی و مهندسی مخزن به آنها میسر می شود.

حدود ۶ ماه پس از معرفی ۱۱ شرکت  E&P  معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت از تعیین فرصتی مجدد برای ارائه و تکمیل مدارک و مستندات شرکت های ایرانی خواهان فعالیت در حوزه اکتشاف و تولید خبر داد و اعلام کرد آن دسته از شرکت‎هایی که برای فعالیت در حوزه اکتشاف و تولید، در فراخوان عمومی اعلام‌شده این معاونت در سال ٩٥ شرکت کردند و به دلایلی موفق به کسب حداقل امتیازهای لازم جهت حضور در فهرست نهایی شرکت‎های ذی‌صلاح نشده‌اند، تا پایان اردیهبشت ماه فرصت دارند نسبت به تکمیل و ارائه مستندات و مدارک خود اقدام کنند.این تصمیم با هدف تکمیل فهرست شرکت‎های ایرانی ذیصلاح در زمینه اکتشاف و تولید(E&P)، به کارگیری حداکثری ظرفیت‎های فنی و مهندسی داخل کشور و ایجاد فرصت رشد و ارتقاء شرکت‎های ایرانی در حوزه بالادستی صنعت نفت اتخاذ شد.

این معاونت همچنین از پایش و ارزیابی عملکرد شرکت های ایرانی تایید صلاحیت شده برای فعالیت در حوزه اکتشاف و تولید خبر داد و اعلام کرد به استناد تکالیف قانونی محوله در قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت و با هدف نظارت بر اجرای مفاد ابلاغیه وزیر نفت درخصوص نحوه تشخیص صلاحیت شرکت‎های ایرانی در حوزه اکتشاف و تولید، ارزشیابی عملکرد شرکت‎های ایرانی تائید صلاحیت شده به عنوان بخشی از فرآیندهای تقویت و ارتقا توان این شرکت‎ها به خصوص در حوزه‌های مدیریت و مهندسی مخزن، تامین منابع مالی و مدیریت پروژه ازطریق پایش دوره‎ای، در دستور کار قرار دارد.

به این منظور، ضمن برگزاری جلسات و دریافت و بررسی برنامه‌های این شرکت‎ها جهت اصلاح سازمان عملیاتی، رویه‌ها و برنامه کسب و کار به منظور تطابق هرچه بیشتر با استانداردها و بهترین تجارب جهانی در حوزه اکتشاف و تولید(E&P)، نحوه حرکت شرکت‎ها در مسیر تبدیل شدن به شرکت اکتشاف و تولید پایش و ارزیابی می شود و بر این اساس امکان بازنگری و تجدید نظر در فهرست شرکت‎های ذیصلاح وجود دارد.

غلام رضا منوچهری، معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت نیز حدود یک ماه گذشته  با اشاره به رشد شرکت‌های E&P ایرانی تصریح کرد: تاکنون صلاحیت بیش از ۱۲ شرکت E&P ایرانی تایید شده‌ است که می‌توانند با عنوان شریک ذیصلاح در کنار شرکت‌های بین المللی فعالیت کنند حتی چنانچه این شرکت‌ها صلاحیت داشته باشند وزارت نفت توسعه میدانی را به آنها واگذار می‌کند و شرکت‌های ایرانی می‌توانند شرکت‌های بین المللی را به عنوان شریک انتخاب کنند.
در راستای تعیین فرصتی مجدد برای ارائه و تکمیل مدارک و مستندات شرکت های ایرانی خواهان فعالیت در حوزه اکتشاف و تولید و پایش و ارزیابی عملکرد شرکت های ایرانی تایید صلاحیت شده ۶ شرکت صاحب صلاحیت دیگر به مجموع ۱۱ شرکت ایرانی مستعد برای فعالیت در قالب شرکت‌های اکتشاف و تولید اضافه شد.

به گفته حبیب‎اله بیطرف، معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت برای شرکت‎های مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران، کیسون، توسعه صنعت ایران افق، شرکت مهندسی و خدمات پارس پتروزاگرس، گلوبال پتروتک کیش و حفاری شمال (هلدینگ انرژی گستر سینا)، مجوز فعالیت به عنوان شرکت ایرانی اکتشاف و تولید (E&P) در ساختار قراردادهای نفتی صادر شده و به این ترتیب، تعداد شرکت‎های ایرانی دارای مجوز فعالیت در این حوزه به ۱۷ شرکت رسیده است .نام این شش شرکت پس از ارزیابی‎ها و بررسی اسناد و مدارک واصله توسط کارگروه تخصصی، بر اساس مدل سه‎مرحله‎ای تشخیص صلاحیت که با استفاده از استانداردها و بهترین تجارب جهانی تدوین شده، اعلام شده است.

مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران

شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران در زمینه مهندسی، طراحی، ساخت و نصب، تعمیر و اجرای سازه‌های ثابت و متحرک دریایی از قبیل سکوهای شناور و نیمه‌شناور دریایی، اسکله‌ها، خطوط لوله و تأسیسات فراساحلی در صنایع نفت و گاز فعالیت می‌کند.این شرکت که  در سال ۱۳۸۰ تأسیس شد دارای چندین یارد کشتی‌سازی و سایت‌های صنعتی و کارخانجات جانبی مرتبط، همچنین مالک ناوگان گسترده‌ای از کشتی‌های لوله‌گذار، شناورهای جرثقیل‌دار، تجهیزات و ماشین‌آلات است. اکثریت سهام این شرکت در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت قرار دارد.

ماموریت این شرکت مدیریت، طراحی، تامین کالا، ساخت، تصب و راه‌اندازی برای انجام پروژه‌های “کلید در دست” در قالب پیمانکار عمومی (GC) در بخش انرژی به ویژه تاسیسات نفت، گاز و پتروشیمی در دریا و خشکی و سایر بخش‌های مرتبط است.

کیسون

کیسون یک شرکت خصوصی است که خدمات مهندسی و ساخت را در یک تراز جهانی در زمینه طراحی، مدیریت، تدارک و اجرای پروژه‌های بزرگ و چند نظامه به کارفرمای داخل و خارج از ایران ارائه می‌دهد.این شرکت طی بیش از یک دهه گذشته بخش مهمی از منابع خود را به حضور راهبردی در بازار جهانی ساخت و ساز اختصاص داده است.

کیسون شش بار در سال های ۱۳۷۹،۱۳۷۸،۱۳۶۸،۱۳۸۰،۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ به عنوان صادرکننده نمونه خدمات فنی و مهندسی انتخاب شده است.

توسعه صنعت ایران افق

شرکت توسعه صنعت ایران افق در سال ۱۹۸۷ با مشارکت گروه افق و ادگو (Edgo)تاسیس شد. این شرکت از همکاری بین شهرت افق در بخش نفت منطقه خوزستان و شناخت از صنعت نفت ایران و تجربه ادگو در خدمات میدان نفتی و پروژه های  توسعه انرژی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا(منا) سود می برد و با هدف تبدیل شدن به یک فراهم کننده بخش خصوصی بزرگ در زمینه خدمات یک پارچه برای صنعنت نفت ایران تشکیل شده است.

انجام امور فنی و مهندسی در زمینه نفت و گاز و تامین کالاهای مورد نیاز صنعت نفت جزو فعالیت های این شرکت محسوب می شود.

شرکت مهندسی و خدمات پارس پتروزاگرس

شرکت مهندسی و خدمات پارس پترو زاگرس توسط مدیران و متخصصان شرکت ملی نفت ایران راه اندازی شد. این تیم تجربه گسترده ایی در زمینه های فنی و مدیریتی در رشته های مختلف صنعت نفت و گاز، مدیریت و مهندسی مخزن، مهندسی تولید، مطالعات زمین شناسی، مطالعهات پتروفیزیک، مهندسی حفاری، عملیات حفاری و... دارد.

گلوبال پتروتک کیش

گلوبال پتروتک کیش یک شرکت خصوصی ایرانی با تخصص در زمینه حفاری چاه‌های نفت و گاز است که فعالیت خود را برای برآورده کردن نیازهای صنعت نفت و گاز ایران با دو دستگاه حفاری خشکی آغاز کرد. در حال حاضر این شرکت علاوه بر دارا بودن دستگاه‌های ملکی حفاری خشکی و دریایی، دستگاه‌های استیجاری دیگری را نیز به صورت قرارداد طولانی‌مدت اجاره در اختیار دارد.

شرکت گلوبال پتروتک کیش با در اختیار داشتن عمده بازار دستگاه‌های حفاری دریایی در ایران، به عنوان پیمانکار حفاری پیشرو در این کشور، شناخته میشود. تمرکز شرکت بر کارهای اکتشافی و توسعه حفاری، در وهله نخست، استفاده از دستگاه‌های حفاری کارآ و سالم است. با توجه به نوع دستگاه حفاری و موقعیت آن، ما توان حفاری تا عمق ۲۴ هزار پا در آب‌های تا عمق ۳۰۰ پا را داریم.

حفاری شمال (هلدینگ انرژی گستر سینا)

شرکت انرژی گستر سینا به عنوان یکی از شرکت های مادر تخصصی پیشگام در حوزه نفت و گاز، با مأموریت تمرکز یافته بر پاسخگویی به تمامی ابعاد پروژه های بالادستی صنعت نفت و گاز از جمله ارزیابی و توسعه میدان در سال ۱۳۸۶ پا به عرصه وجود گذاشته و در ادامه، فعالیت  در کلیه  حلقه های زنجیره نفت و گاز را در هدف قرار داده و در این راستا به بخش  میان دستی و پایین دستی زنجیره نیز ورود داشته است .

اکتشاف و لرزه نگاری، حفاری دریایی و خشکی در قالب پیمان های EPD، طراحی، اجراء، بهره برداری و توسعه مجتمع های پالایشگاهی، پترو شیمی، خطوط انتقال نفت و گاز، معادن و فلزات و دیگر صنایع وابسته، پالایش برشهای نفت خام و تولید و عرضه انواع روانکار ها و سیالات خنک کننده و... مهم ترین فعالیت های این شرکت است.