با اعلام آمار تولید خودروسازان بزرگ کشور به بورس، مشخص شد تیراژ محصولات آنها در سه ماه نخست امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته روند صعودی داشته است. بنابر آمار استخراجی از صورت‌های مالی ارائه شده به بورس توسط ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو، طی سه ماه نخست امسال در مجموع ۲۰۳ هزار و ۱۴۶ دستگاه انواع محصول سواری و وانت توسط آنها به تولید رسیده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، از افزایش ۵/ ۹ درصدی حکایت دارد.
هوای معتدل خودروسازی
در این بین، ایران‌خودرویی‌ها در بهار امسال ۹۶ هزار و ۴۹۰ دستگاه انواع محصول را به تولید رسانده‌اند، که این آمار حاکی از رشد ۴۰ درصدی تیراژ در مقایسه با سه ماه ابتدایی سال گذشته است. از سایپا اما خبر می‌رسد این شرکت بهار امسال را با روندی نزولی نسبت به بهار ۹۸ پشت سر گذاشته است. طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، دومین خودروساز بزرگ کشور ۷۹ هزار و ۵۲۰ دستگاه انواع محصول را در سه ماه ابتدایی سال جاری تولید کرده و بنابراین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۵/ ۱۳ درصد کاهش را به خود می‌بیند. در نهایت اما پارس‌خودرویی‌ها توانسته‌اند تیراژ بهار امسال خود را در مقایسه با بهار ۹۸ افزایش دهند. سومین خودروساز بزرگ ایران در بازه زمانی موردنظر ۲۷ هزار و ۱۳۶ دستگاه محصول را به تولید رسانده که در مقایسه با سه ماه نخست سال گذشته، ۱۱ درصد افزایش را نشان میدهد.
غول‌های جاده مخصوص اما در خرداد امسال نیز در مجموع ۸۵ هزار و ۸۸۹ دستگاه محصول را به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با اردیبهشت، افزایش ۴ درصدی را تجربه کرده باشند. در این بین، سایپایی‌ها طی خرداد امسال ۳۶ هزار و ۱۸۹ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با اردیبهشت ۱۶۲ دستگاه تیراژ بیشتری داشته باشند. ایران‌خودرو نیز که تیراژی ۳۸ هزار و ۶۲۸ دستگاهی در خرداد داشته، نسبت به اردیبهشت ۷/ ۵ درصد افزایش تولید را به خود می‌بیند. در نهایت اما پارس‌خودرو که تیراژی ۱۱ هزار و ۷۲ دستگاهی در خرداد داشته، در مقایسه با اردیبهشت، ۱/ ۳ درصد کمتر محصول به تولید رسانده است.
نمای کلی خودروسازی ایران در بهار ۹۹ اگرچه مثبت به نظر می‌رسد، اما با توجه به اظهارات اخیر فعالان صنایع خودرو و قطعه، چالش‌های تولید کماکان برقرار است. همین چند روز پیش قطعه‌سازان از مشکلات ارزی صحبت به میان آورده و خواستار تعدیل قیمت قطعات بر مبنای ارز ۲۰ هزار تومانی شدند. در خودروسازی نیز پدیده محصولات ناقص که ریشه در کمبود قطعات دارد، برقرار است. در کنار اینها، هنوز تعهدات معوق خودروسازان به صفر نرسیده، ضمن آنکه به واسطه دو طرح فروش فوق‌العاده و پیش‌فروش، ۱۰۰ هزار تعهد جدید نیز ایجاد شده است.
البته آن‌طور که مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت عنوان کرده‌اند، گویا راه جدیدی برای تامین قطعات از خارج باز شده که این موضوع می‌تواند سرعت تولید را بهبود ببخشد. اتفاقا در آمار تولید بهار، برخی خودروها که به‌نظر می‌رسید تولیدشان برای همیشه متوقف شده، به خطوط تولید بازگشته‌اند، از جمله برلیانس. این موضوع می‌تواند با باز شدن راه جدید تامین قطعات در ارتباط باشد و هیچ بعید نیست دیگر خودروهای مونتاژی مانند دانگ‌فنگ نیز دوباره به خطوط تولید خودروسازی ایران بازگردند.
طبق برنامه‌ریزی وزارت صمت، قرار است طی سال جاری یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو در کشور به تولید برسد و طبعا تحقق این هدف، نیاز به بهبود هرچه بیشتر روند تامین قطعات به ویژه از خارج و همچنین نقدینگی دارد. با توجه به آمار بیش از ۲۰۳ هزار دستگاهی تولید خودرو در بهار (با فاکتور گرفتن از آمار تولید خودروسازان خصوصی و محصولات تجاری و عمومی که عدد پایینی است) تا پایان خرداد ۱۷ درصد از تیراژ مدنظر وزارت صمت برای سال جاری محقق شده که اگر در سه فصل باقیمانده از سال نیز همین روند برقرار باشد، تیراژ ۲/ ۱ میلیون دستگاهی محقق نخواهد شد. خودروسازان باید در هر فصل ۳۰۰ هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند، بنابراین فعلا ۱۰۰ هزار دستگاه عقب مانده‌اند و باید منتظر ماند و دید آن را در فصول بعد جبران خواهند کرد یا نه.
حذف سه محصول در ایران‌خودرو
نگاهی به جزئیات آمار تولید خودروهای سواری در سه ماه نخست امسال بیندازیم تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص چه افت و خیزی در این بازه زمانی داشته‌اند. طبق آمار استخراج شده از صورت‌های مالی ایران‌خودرو، گروه پژو این شرکت (به جز پژو ۲۰۰۸) تیراژی ۶۹ هزار و ۷۷ دستگاهی تا پایان خرداد امسال داشته که این آمار نشان از رشد ۵۲ درصدی تیراژ پژویی‌ها در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته دارد. ایران‌خودرویی‌ها اما آمار پژو ۲۰۰۸ را خارج از خانواده پژو منتشر می‌کنند و صورت‌های مالی آنها نشان میدهد خودروی موردنظر تنها ۱۵۶ دستگاه تولید طی بهار امسال داشته است. با توجه به این آمار، تولید پژو ۲۰۰۸ افتی ۲/ ۹۵ درصدی را در بهار ۹۹ نسبت به بهار ۹۸ تجربه کرده است. به‌نظر می‌رسد تولید این محصول طی چند ماه آینده کاملا متوقف شود، چه آنکه ایران‌خودرو تعهدی ۱۶ هزار دستگاهی برای آن داشت و اخیرا نیز اعلام کرد تعهدات خود را به صفر رسانده است.
از پژو که بگذریم، ایران‌خودرو در تولید سمند با رشد مواجه شده است. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی سه ماه نخست امسال، ۱۰ هزار و ۱۹۳ دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب رشد ۶/ ۸۲ درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به بهار ۹۸ شده است. ایران‌خودرویی‌ها در بهار امسال اما ۱۲ هزار و ۴۷۹ دستگاه دنا را به تولید رسانده‌اند تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۶ درصد رشد تولید را به خود ببینند. دنا در دو مدل معمولی و پلاس به تولید می‌رسد. افزایش تولید اما شامل دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا نیز شده است. طبق گزارش ارائه شده به بورس، در سه ماه ابتدایی امسال دو هزار و ۲۱ دستگاه رانا در ایران‌خودرو به تولید رسید که افزایش ۵/ ۱ درصدی را نشان میدهد. دیگر محصول ایران‌خودرو به نام هایما نیز تولیدی هزار و ۴۵۰ دستگاهی در بهار امسال داشته که این آمار از کاهش ۲/ ۱۸ درصدی تولید این مونتاژی چینی حکایت دارد. اما آن طور که از آمار سه ماهه ایران‌خودرو مشخص است، این شرکت در این مدت نه دانگ‌فنگ مونتاژ کرده و نه سوزوکی گرند ویتارا و نه تندر۹۰. در این بین، تندر و ویتارا دیگر (حداقل تا وقتی تحریم هست) به تولید نخواهند رسید، اما احتمال بازگشت دانگ‌فنگ وجود دارد.
مونتاژ دوباره سراتو
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی سه ماه ابتدایی امسال به جا گذاشته است. بنابر آمار ارائه شده به بورس، سایپایی‌ها ۹ دستگاه کیا سراتو را در خرداد امسال مونتاژ کرده‌اند. این در حالی است که سایپا سال گذشته اعلام کرد مونتاژ سراتو در این شرکت متوقف شده است. حال این پرسش برای افکار عمومی ایجاد شده که این ۹ دستگاه سراتو مونتاژی در سایپا طی خرداد، از کجا آمده‌اند؟ و اینکه آیا قرار است مونتاژ سراتو در سایپا از سر گرفته شود؟ باید منتظر ماند و دید.
در بین دیگر محصولات سایپا، تیبا تیراژی ۳۹ هزار و ۵۸۶ دستگاهی در بهار امسال از خود به جا گذاشته است. این آمار نشان میدهد تولید خودروی موردنظر در مقایسه با سه ماه نخست سال گذشته ۶/ ۳ درصد کاهش پیدا کرده است. آمارها در مورد پراید نیز خبر از افت تولید این محصول می‌دهند، خودرویی که سایپایی‌ها تا به امروز دو مدل از آن را حذف و تنها پراید باقیمانده که طی دو، سه هفته آینده کنار گذاشته خواهد شد. طبق آمار، پراید در سه ماه نخست امسال تیراژی ۵۶ هزار و ۷۲۲ دستگاهی از خود به جا گذاشته و در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته حدود ۱۹ درصد کاهش تولید را تجربه کرده است. از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصولات مونتاژی چینی سایپا و زیرمجموعه‌اش پارس‌خودرو بیندازیم. بنابر گزارشی که سایپا به بورس داده، این شرکت مونتاژ محصول چینی خود به نام آریو را در خرداد امسال از سر گرفته است. بر این اساس، ۱۳ دستگاه آریو توسط سایپا مونتاژ شده و این در حالی است که در بهار ۹۸، تولید این محصول متوقف بود. سایپایی‌ها اما طی سه ماه ابتدایی امسال حتی یک دستگاه چانگان را نیز مونتاژ نکرده‌اند تا بازگشت این محصول چینی به «جاده مخصوص» همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار داشته باشد.
طبق آمار اما پارس‌خودرو در سه ماه ابتدایی امسال هزار و ۳۷۸ دستگاه برلیانس را مونتاژ کرده است. تولید این تعداد برلیانس در حالی است که طی سه ماه نخست سال گذشته تنها ۷۹ دستگاه از این محصول مونتاژ شده بود؛ بنابراین پارس‌خودرو توانسته مونتاژ برلیانس را طی بهار امسال ۵/ ۱۷ برابر رشد بدهد.
تداوم تولید رنو
اما نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده رنو در سه ماه نخست امسال بیندازیم و ببینیم این محصول فرانسوی چه شرایطی در تولید داشته است. طبق اطلاعات ارائه شده به بورس، ایران‌خودرو با رنو خداحافظی کرده است، اما پارس‌خودرویی‌ها تولید محصولات این شرکت فرانسوی را ادامه داده‌اند. طبق آمار، پارس‌خودرو توانسته در سه ماه ابتدایی امسال دو هزار و ۶۰۰ دستگاه رنو را به تولید برساند که در مقایسه با بهار ۹۸، افزایش ۲۵ درصدی را نشان میدهد. ۵۷۸ دستگاه از رنوهای تولیدی در پارس‌خودرو، متعلق به خردادماه بوده‌اند.