در حال حاضر فروش خودرو صفر به قیمت مصوب و دستوری از سمت شورای رقابت صورت میگیرد. مشکلات موجود در نحوه قیمتگذاری این نهاد، سبب زیانده شدن بیسابقه خودروسازان شده است تا جایی که طبق گزارش ایران خودرو، در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۹، حدود ۱۰,۰۰۰ میلیارد تومان ضرر به این شرکت وارد شده است. کمبود نقدینگی ناشی از زیانده بودن این صنعت مهم کشور، سبب کم شدن تولید خودرو در کشور شده و به همین دلیل، این کالای مصرفی، به کالایی سرمایهای تبدیل شده است به طوریکه این محصولات در بازار آزاد، بعضاً تا دوبرابر قیمت مصوب، قیمتگذاری میشود.
طبق آمار منتشره وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سال ۹۸، حدود ۸۲۰ هزار دستگاه خودرو تولید شده است که این آمار در مقایسه با تولیدات خودرو در سال ۹۶، حدوداً نصف شده است. در سال ۹۶ تولید خودرو بیش از ۱.۶ میلیون دستگاه بود که این موارد نشان از بروز مشکلی اساسی در مدیریت فرآیند تولید تا فروش خودرو است.
در همین رابطه، حجت اله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار مهر درباره طرح تحول صنعت و بازار خودرو گفت: کلیات طرح ساماندهی تولید و عرضه خودرو که یک مطالبه عمومی و مردمی است بعد از ۴ ماه کار کارشناسی در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
وی در ادامه افزود: با توجه به کارهای کارشناسی که انجام شده است به این نتیجه رسیدهایم که طرح مذکور، ساماندهی بازار خودرو را به دنبال دارد. افزایش کیفیت تولید، ساماندهی عرضه و تقاضا، تعادل قیمت و … ازجمله مزایای طرح خودرویی مجلس است.
عضو کمیسیون صنایع مجلس با بیان اینکه مدلهای فعلی عرضه خودرو زمینه ساز رانت و فساد است، گفت: مدلهای فعلی عرضه خودرو در بازار همچون قرعه کشی و ثبت نام بازخورد مثبت و خوبی نداشتهاند و زمینهساز مشکلاتی در بازار خودرو شدهاند.
نماینده مردم فسا در مجلس درباره جزئیات طرح تحول بازار و صنعت خودرو گفت: هدفگذاری اصلی طرح تحول بازار و صنعت خودرو، عرضه خودروهای تولیدی کشور در بورس کالا است. به این صورت که خودروسازان محصولات تولیدی خود را با قیمت تمام شده و سود متعارف در بورس کالا عرضه میکنند.
وی ادامه داد: قیمت تعیین شده از سمت خودروسازان به عنوان قیمت کف در بورس است. در صورتی که خودرو با قیمت بیشتری در بورس معامله شود، عوائد حاصل از آن برای توسعه حملونقل عمومی و مشوقهای مالی به خودروسازان استفاده میشود.
فیروزی در پایان تصریح کرد: این موضوع از رانت، فساد و دلالی در بازار خودرو جلوگیری میکند. در مدل فعلی عرضه خودرو، دلالان با خرید کدملی و برنده شدن در قرعه کشی، سود زیادی را بدست میآورند.
در حال حاضر با توجه به دستوری بودن قیمت خودرو صفر و فاصله آن با قیمت واقعی خودرو، زمینهای بسیار مناسب برای دلالان و واسطهگران برای خرید خودرو به قیمت مصوب و فروش آن با قیمتهایی بسیار بالاتر از حد انتظار، بهوجود آمده است. به طور مثال قیمت مصوب خودرو پارس در آذر ۹۹ در حدود ۱۲۰ میلیون تومان است در حالی که همین خودرو در بازار آزاد در حدود ۲۳۵ میلیون تومان قیمتگذاری میشود. این اختلاف قیمت که نزدیک به ۱۰۰ درصد تفاوت را نشان میدهد، همگی به جیب دلالان رفته و به این ترتیب، سودهایی کلان و بدون زحمت را راهی جیب این افراد خواهد کرد.
این اشکالات، بینتیجه بودن روش قرعهکشی و عرضه خودرو با قیمت دستوری را نشان میدهد و مسئولین باید هرچه سریعتر برای رفع این مشکل، راهحلی را پیاده کنند. بنظر میرسد فروش خودرو در بورس کالا تا حدود زیادی جلوی زیان دهی بیشتر خودروسازان و جولاندهی دلالان را خواهد گرفت و سبب کشف قیمت واقعی خودرو توسط خود مردم خواهد شد. ضمناً با بندهایی که در این طرح وجود دارد، خودروسازان با افزایش تولید، کیفیت و ایمنی، مشمول دریافت پاداش میشوند که این میتواند انگیزهای برای رشد این صنعت باشد.