فنــاوری اطلاعـات، رویکردی نوین در اشتغال زایی

مقاله حاضر با هدفبررسی تاثیرات فناوری اطلاعات بر اشتغال تهیه شده است. در اینپژوهش، ابتدا به اهمیت اشتغال زایی و وظایف و محدودیت دولتها دربرنامهریزی اشتغال اشاره شده و سپس چالشهای جهانی تاثیرگذار بر مقولهاشتغال،همچون تغییرات جمعیتی، تغییر در نیازهای جامعه، مهاجرت، تحول درفناوریاطلاعات و ظهور فناوریهای نو، تسهیل در ارتباطات، پدیده جهانی شدنوظهور مشاغل جدید موردبررسی قرار گرفته است. در ادامه نمونه هایی ازمشاغلنوظهور معرفی می گردند که از رهگذر ظهور و توسعه فناوری اطلاعاتایجادشده اند. درنهایت، چشم انداز وضعیت پنج شغل مختلف در سال 2010موردبررسیقرار گرفته و مقاله با ارائه چند راهکار پیشنهادی برای کشورمان،خاتمهمی یابد.

امروزه برخورداری از شغل مناسب جزو یکیازاجزای اصلی تشکیل دهنده حقوق شهروندان به شمار می رود که شاید اهمیت آنازحقوق سیاسی آنها و حضور در صحنه انتخابات کمتر نباشد. به طوری کهاشتغالزایی متناسب با نیازهای جامعه و ریشه کن کردن بیکاری یا همان اشتغالکامل، ازجمله وظایف بنیادین دولتهاست. ازطرفی اشتغال درارتباطمستقیمبا توسعه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بوده و به سرعتروندتوسعه جامعه و موفقیت یا عدم موفقیت برنامه های توسعه بستگی دارد.همچنیناشتغال تابعی است از ارزشهای حاکم بر یک جامعه و بدیهی است کهمستقیماًدر ارتباط با نیازهای زیستی، آموزشی، بهداشتی، رفاهی، روحی و معنوی جامعهباشد. به عنوان نمونه، تمایل جامعه به برخورداری از اطلاعات روزآمد وکیفی، باب جدیــدی را فراروی برنامه ریزان اشتغال قرار می دهد ویاتمایلات علمی و پژوهشی جامعه و نیاز به دسترسی به نوآوریها، اختراعات واستانداردهایثبت شده جهان، زمینه کاری جدیدی را ایجاد می کند.

ازسوی دیگر،دولتها در برنامه ریزی اشتغال با واقعیتهایی مانند ارزشهای حاکم بریکجامعه؛ عوامل جغرافیایی؛ منابع طبیعی؛ زبان؛ شاخصهای جمعیتی: همچون سن،تحصیلاتو...؛ بسترهای صنعتی؛ سطح فناوری؛ مزیتهای رقابتی و بسیاری عواملتعیینکننده دیگر مواجه می گردند که مجموع عوامل فوق وتمایلات یا نیازهایپیشگفته جامعه، محدودیتهای تعیین کننده دولتها در برنامــه ریــزی کلاناشتغـــالبــه شمـار می روند.

در عصرحاضر مشکل اشتغال زایی یکیازدغدغه های مهم مدیران و برنامه ریزان جوامع بشری محسوب می گردد. درگزارشیکه در سال 2000، توسط سازمان جهانی کار (WORLD LABOR ORGANIZATION ) منتشر شد،تاکید شده است که کشورهای جهان تا سال 2010 میلادی باید قادر به ایجاد500 میلیون موقعیت شغلی جدید باشند.

ازسوی دیگر، روند تحولاتجهانی مانند تغییرات چشمگیر در وضعیت جمعیتی، استقبال از مهاجرت،ظهورفناوریهای نو، تولد سازمانهای جدید اجتماعی و طرح دیدگاههای نوین درمدیریتوسازمان، افقهای تازه ای را فراروی برنامه ریزان و مدیران اموراشتغالقرار می دهد. یکی از فناوریهایی که طی چند دهه گذشته، اساس و بسترتحولدر زندگی بشر بوده است، فناوری اطلاعات است. فناوری اطلاعات نه تنهاخودموجب تولید موقعیتهای جدید شغلی شده، بلکه زمینه ساز تغییرات بنیادیدربسیاری از مشاغل دیگر هم بوده است.

البته این نظریه قدیمی کهروندمکانیزه شدن امور موجب افزایش بیکاری خواهدشد، هنوز درجهان طرفدارانیدارد.ولی به راستی، آیا فنــاوری اطلاعـات اشتغال زاست یا اشتغال زدا؟تغییراتجمعیتی چه تاثیری بر آمـار بیکاری داشته است؟ آیا عصر اطلاعات میتواندموجب ظهور موقعیتهای شغلی جدیدی گردد؟ آیا در فضای جدید ارتباطات،میتوان افراد متقاضی شغل را با موقعیتهای شغلی موجود در آن سوی جهانمرتبطساخت؟ آیا ارتباطات مردم در دهکده جهانی تاثیری بر روند مهاجرتنخبگانخواهد داشت؟ آیا روند حرکت فناوری اطلاعات و تاثیــر آن بــر موقعیتهایشغلی ملتها قابل پیش بینی است، یا اینکه مسافران سوار بر این موج، به سویمقصدی نامشخص و مبهم درحرکتنــد؟ و نهـایتاً، آیا فناوری اطلاعات میتواند پاسخی برای حل بحران بیکاری جوانان و تحصیلکرده های کشورداشتهباشد؟ امید است پژوهش انجام شده، ولو اجمالی و درحد ظرفیت یک مقاله،پاسخیبرای سوالهای فوق ارائه کند.

چالشهای جدید جهانی

با گذشت زمان وروند تحولات جهانی، فعــالیتهای روزمره جوامع با سرعت غیرمنتظــرهای درحـال مکانیزه شدن هستند. به طوری که در منزل و در محیط کار وتجارت، آثار انقلاب ریزپردازنده ها به وضوح نمایان است. انقلاب اخیردرحالمتحول کردن روشها و سرعت فکر کردن، ارتباطات، همکاری، طراحی و ساخت،شناساییو بهره برداری از منابع، بکارگیری تجهیزات، هدایت تحقیقات، تجزیه- تحلیل و پیش بینی آینده، بازاریابی، جابجایی محصولات، نقل و انتقالاعتباراتو در یک کلام، متحول کردن روش زندگی و تجارت است. عوامل دیگریهمچونتغییرات اقتصادی، جمعیتی، جهانی شدن، تسهیل در ارتباطات، تحولاتشگرفدر فناوری و ظهور مشاغل جدید، موجب پیدایش بازار کار تازه ای شده استکهنیروی کار آن نیاز به مهارت و آموزشهای جدیدی دارد.

رشد اقتصادی:

افزایش آمارنیروی کار موجب افزایش قدرت خریدافراد جامعه شده و در افزایش تقاضای جامعه نمود پیدا میکند. بنگاههای تجاری نیز فعالیتهای خود را توسعه داده تا پاسخگوی تقاضایجامعه باشند. ازطرفی فعال شدن تجارت بین الملل نیز موجب رشد و توسعهاقتصاد جهانی خواهدشد.زنجیره تحرکات اقتصادی پیش گفته، زمینه ساز پیدایشمشاغل جدید در همه حرفه ها می گردد.

تغییرات جمعیتی:

 ویژگیهای جمعیتی مانند سن، جنسیت، پیشینه فرهنگیو سطح تحصیلات در جامعه، می تواند در تعیین نیازهایجامعه موثر باشد. یک جامعه جوان نیاز به مربیانآموزشی و مدارس بیشتری دارد در صورتی که یک جامعه پیر، نیاز بهخدماتبهداشتی بیشتر و درنتیجه پزشک و پرستار بیشتر دارد.

جهانی شدن:

 انقلابفناوری اطلاعات، کاهش هزینــه هـای مخابراتی و ظهور پدیده تارجهانگستر(WORLD WIDE WEB ) ، موجب ورود رایانه های پرقدرت شخصی به منازلودفاتر کار افراد شد. بتدریج نیاز زندگی و تجارت، افراد جامعه را درسراسرجهان به هم پیوند داده و مرزهای جغرافیایی را پشت سر گذاشت. چرخشسریعاطلاعات و سرمایه بین کشورها و افراد جامعه به روند جهانی شدن سرعتبخشیدهو این امر نیز تاثیر بسزایی بر وضعیت اشتغال داشته است.

تاثیر فناوری بر بازار کار

فناوری اطلاعاتتشکیل شده است از علوم رایانه، ارتباطات و شبکه سازی. امروزه کاربردهای متنوعو گسترده ای از این علم درمحیط کــار مطرح شده است. ازجملهسیستم های خبره، پردازش تصویری، اتوماسیون، علم روباتها، فناوریحساسهها، (SENSORS ) مکاترونیکس و....

1)کاربردهای میان رشته ای فوقطیدهه های گذشته اثرات تحول زایی بر روش زندگی و امرار معاش انسان داشتهاند.

 آثار این تحولات بر نیروی کار و زندگی بشر چنانچشمگیر بوده است که به سختی می توان سرعت و ابعاد آن رامورد ارزیابی قرار داد. شاید گذری اجمالی به روند چند دهه گذشته، ما رادر ترسیم این تحول یاری سازد.

در دهه 1950میلادی صنعت کاملاً جدیدی تحت عنوان صنعت رایانه های بزرگ متولدشد.کمپانی های پیشرو و صاحب نام در ایــن صنعت عبــارت بــودنـد از آی بیام،آر سی ای، هــانی ول و یونی وک. صنعت رایانه های بزرگ، مشاغل جدیدیهمچونتولید، تعمیرات و نگهداری و خدمات رایانه ای را به بازار کار معرفیکرد.در مدت زمان کوتاهی، مشاغل جانبی این جریان صنعتی، ماننـد برنامهنویسی،کاربران رایانه ای، تکنسین های تعمیرات و کارشناسان بازاریابی وفروشبه آمار بازار کار اضافه شدند. در ادامه این روند، میلیونها موقعیتشغلیجدید در زمینــه هــای مختلف دانش نـرم افزار و سخت افزار ایجادگردید.

با رشد و توسعه فناوری، به تدریج به قدرترایانه ها افزوده شده و متقابلاً ابعاد و قیمت آنهاکاهش یافت. در دهه 1980، ظهور و رشد شگفت آور رایانه های شخصی حتی صنعترایانه را غافلگیر کرده و تهدیدی برای بقای رایانه های بزرگ به شمار آمد.رایانه های شخصی این ویژگی را داشتند تا وارد منزل و دفاتر کارافراد شوند.رفته رفته این نیاز به وجود آمد تا افراد در یک سازمان بتوانند با یکدیگرارتباط ایجاد کرده و از ابزارهای موجود به طور مشترک بهره بگیرند.

لذا شبکه های محلی شکل گرفت و ایندستاوردتنها یک گام با تلفن و مودم و ایجاد ارتباط با دیگر شبکه های محلیفاصلهداشت. امکان دسترسی رایانه های شخصی به اطلاعات موجود در رایانه هایبزرگ،بی بی اس ها

2) و دیگر شبکه های محلی، به زودی موجبارتقاء کاربرد و توان آنها شد. اکنون نیاز بود تارایانه ها با یکدیگر به تبادل اطلاعات بپردازند. در این مقطع مشکل ناسازگاریو استانداردسازی فرمت فایلها نمــایان شده و زبان جدیدی پا به عرصهظهــور گـذاشت. این زبان جدید(3(HTML نام گرفت کهبعدها زبان اصلی تار جهان گستنر شد.

قابلیتهای رایانه هایشخصی و زبان استاندارد شده جدید، تلفیق شده و موجب شد تا میلیونهاانسان در اطراف کره زمین با یکدیگر ارتباط ایجاد کنند.

3) به طوری کهامروزه شبکه جهانی اینترنت دارای بیش از 513/400/000 عضو فعالاست.

4) موسس کمپانی اینتل در این رابطه نظریه ایدارد که معتقد است قدرت پردازش رایانه ها هر 18 ماه دو برابرشده و هزینه رایانه ها به طور میانگین سالانه 25% کاهش می یابد. پیشبینی می گردد در سال 2019 میلادی، یک رایانه شخصی 1000 دلاری، قادر بهانجام 1020 عمل ریاضی در ثانیه بوده و ازنظر پیچیدگی در معماری، شبیه به مغزانسان باشد.

5) اگر قدرت فناوری فوقوسرعت کاهش قیمت آن را با روند گسترش اینترنت و کاهش مستمر هزینه هایمخابراتیتلفیق سازیم، به یکی از عوامل مهم در پدیده جهانی شدن اقتصاد، پیخواهیمبرد.

تحول در رایانه ها و فناوری اطلاعات، موجبتغییرات وسیعی در صنایع و بنگاههای تجاری مختلف شده است. به عنواننمونه، یک صنعت تولیدی امروزه می تواند با تعدادمعدودی تکنسین و مهندس هدایت کننده روباتهــا، خط تــولیــد خود را ادارهکند. قطعه سازان بزرگ می توانند قطعات موردنیاز صنایع را به موقع وآماده استفاده در خط مونتاژ تحویل دهند. برخی از بنگاههای بین المللی،بین دفاتر طراحی خود درچند کشور جهان ایجاد ارتباط کرده و از منابع انسانیملیتهای مختلف و اختلاف ســاعات جغرافیایی بهره می جویند.

تحول در فناوریهای پیش گفته همچنین موجبظهورصنایع و مشاغل جدیدی شده است که تا یک دهه قبل نامی از این مشاغل درمیاننبود. به عنوان مثال پیشرفتهایی که در زمینه های بیوتکنولوژی، ویروسشناسی،تحقیقات سرطان و عصب شناسی شده است، مستقیماً متکی به دستاوردهایانساندر زمینه علوم رایانه و سیستم های اطلاعاتی بوده است.

بنابراین، پدیده هایجدید مانند رشد اقتصادی، تغییرات جمعیتی، جهانی شدن و تحولات عظیم درفناوری اطلاعات و ارتباطات، ازجمله عوامل اثرگذار بر وضعیت مشاغلبودهاند.

فناوری اطلاعات و اشتغال زایی

سخن گفتن از آثار فناوریاطلاعات بر مجموعه مشاغل، امر دشواری است. چرا که فنــاوری اطلاعاتدرعین اشتغال زایی، اشتغال زدا هم بوده است. شواهد حاکی از آن استکهفناوری اطلاعات به عنوان یک کاتالیزور برای رشد اقتصادی و اشتغال زایی،عملمی کند. هنگامی که فعالیتهای روزمره مکانیزه می شوند و بهره وریافزایشمی یابد، هزینه های تولید و تحویل کالا کاهش می یابند. به عبارتدیگر،قیمت تمام شده کالا برای خریدار کاهش یافته و به تبع آن، تقاضا برایخریدافزایش می یابد. همچنین فناوری اطلاعات موجب شده تا اطلاعات دقیق وروزآمدهمواره دردسترس متقاضیان قرار گرفتــه و آنها را قادر به تصمیمگیرییا تصمیم سازی بهتر و به موقع کند.

این امر به سهم خود هزینه ها راکاهشداده، سود را افــزایش می دهد و رشد اقتصادی را تسهیل می سازد. اینیکواقعیت است که در اثر ماشینی شدن فعالیتها، تقاضای برخی از صنایع براینیرویکار کاهش می یابد. ولی ازطرفی، مشاغل جدیدی وارد بازار کار میگردند.از جمله این مشاغل عبارتند از طراحی صفحات وب، کارشناس نگهداری ومدیریتپایگاههای تحت وب، کــارشنـاس سیستم های چندرسانه ای، تکنسین ماهواره ایفرستندگی، تکنسین سیستم های موقعیت یاب جهانی، و متخصصین تجارتالکترونیکی،این مشاغل نیاز به دانش، مهارت و توانمندیهایی دارند که بعضاًدرشرح مشاغل قبلی یا حتی کنونی برخی کشورها وجود ندارد.

یکــی از کشــورهـایمنطقه که در اشتغال زایی از رهگذر فناوری اطلاعات به موفقیتهایجهانیدست یافته، کشور هندوستان است. این کشور صدور محصولات نرم افزاریخودرا ابتدا از ایالات متحده، اروپا و ژاپن آغاز کرد. در سال 1984 درآمدهنداز این صنعت تنها 10 میلیون دلار و در سال 89 یعنی 5 سال بعد، به 8میلیارددلار رسید. در تحقیقی که یکی از شرکتهای بزرگ مشاوره مدیریت، بهناممک کنزی انجام داد، پیش بینی شده است که چنانچه صنعت نرم افزار هندروندکنونی را ادامه دهد، تا پایان سال 2010، درآمدی بالغ بر 87 میلیارددلارنصیب این کشور شده و 2/200/000 شغل جدید در هند ایجاد خواهدشد. (6(بهعنوان نمونه به مواردی از موقعیتهای شغلی ایجاد شده جدید که متاثر ازرشدفنــاوری اطلاعات بــوده انــد، اشاره می گردد:

 (1مراکزتلفن(CALLCENTRES) : فناوری ارتباطات این امکان را ایجاد کرده است تا ارتباطاتتلفنی 24 ساعته ارزان قیمت با هر نقطه ای از جهان، مقرون به صرفهبودهو بازاریابی از راه دور و خدمات پس از فروش به راحتی صورت پذیرد. بهعنواننمونه، با تجهیزات پیشرفته مخابراتی نصب شده در ایالات متحده اینامکانایجاد شده است تا فعالیتهایی همچون صدور صورت حساب، حسابرسی و خدماتپشتیبانیفروش، ازطریق 30 مرکز مخابراتی در آمریکا و استخدام حدود 30/000کارمندآسیایی، به راحتی صورت پذیرد. برای مثال شعبه مرکزی کمپانی جنرالالکتریک،ایستگاهی در نزدیکی شهر دهلی ایجاد کرده و خدمات از راه دور اینکمپانیرا پشتیبانی می کند.

(2مدیریت اسناد پزشکی: خدماتی همچوناطلاعاتپرونده بیماران و گزارشهای پزشکی ازطریق اینترنت به شرکتهای خدماتی درهند و فیلیپین ارسال شده و این اطلاعات در آنجا، پس از سازماندهیلازم و تبدیل به قالبهای متنی، به کشور سفارش دهنده منتقل می گردد، تنهادر سالهای 1999 تا 2000، نزدیک به 70 شرکت جدید در هند ایجاد شده تا بهخدمات اسناد پزشکی از راه دور بپردازند.

(3خدمات پشت صحنهشرکتها: انواع فعالیتهای اداری مانند ورود اطلاعات به رایانه، پردازشوتحلیل اطلاعات، از راه دور صورت می پذیرد. سازمانهایی همچون راه آهن،ناشران،دانشگاهها و شرکتهای مسافربری هوایی، ازجمله سازمانهایی هستند کهازخدمات فوق بهره گرفته اند. خطوط هواپیمایی بریتانیا و سنگاپور ازجملهشرکتهاییهستند که اطلاعات پرواز و رزرو بلیت خود را به بنگاههای مستقر درکشورهند واگذار می کنند. کمپانی امریکن ان لاین (AOL ) درحالحاضراز همکاری 600 کارمند فیلیپینی بهره گرفته است. این افراد موظفهستند به سوالهای فنی و مالی مشتریان آمریکایی پاسخ دهند که بالغ برحدود 12/000 پیام پست الکترونیکی در روز هستند.

(4خدمات بیمه: شرکتهای بزرگبیمهکه روزانه وظیفه پاسخگویی به میلیونها مراجعه را دارند، نیاز بهخدماتکارشناسی و پزشکی گسترده ای پیدا می کنند. این شرکتها قوانین جاریخودرا برای کشورهای آسیایی ارسال کرده و ساعات مطالعات کارشناسی پروندههارا به این کشورها واگذار کرده اند.

(5 بررسیهای حقوقی: دربررسیپرونده های قطور حقوقــی، سـاعات کار بسیاری صرف می گردد. بنگاههایحقوقیغربی با شناسایی شرکتهای حقوقی مناسب در آسیا که دارای وکلای ورزیـده،تسلط به زبان انگلیسی و هزینه های اندک باشند، فعالیتهای مطالعاتیخود را به این کشورها واگذار می کنند. در این رهگذر، نباید نسبتبهمشاغل جانبی ایجاد شده کم توجه بود. مشاغلی همچون ایجاد پایگاههایهوشمنداز قوانین کشورها، ایجاد پایگاه موضوعی از پرونده های حقوقی وسابقهجرایم(7) و... .

 (6انجامفعالیتهای کارگزینی: پردازش فیشهای حقوقی کارکنان و رسیدگی بهدیگر آمار کارگزینی که مشخص و تکراری است، نیز در زمره مشاغل از راه دورقرا رگرفته است. کمپانی نفتی کال تکس (CALTEX ) از مرکزی در شهرمانیل، فعالیتهای کارگزینی شعب خود را کــه در پنج کشـورمختلف جهان مستقر شده اند، اداره می کند.

(7متحـرک سازی: صنعتمتحرک سازی رایانه ای تا پایان سال 2001 میلادی، 35 میلیارد دلار از سهمبازار کار را به خود اختصاص داده است. طـــراحـی و توسعه سیستم هایمتحرک سازی رایانه ای به طور قابل توجهی هزینه تولید انیمیشینهایویدئویی، فیلمها و CD های پزشکی، فیلمهای آموزشی، مستندهایعلمی، بازیها و آگهیهای تجارتی را کاهش داده است. کاربری وسیع اینحرفه و هزینه گزاف تولید آن در کشورهای غربی،موقعیت شغلی بسیار مناسبی را برای کشورهای درحال توسعهایجاد کرده است.

(8خدمات مهندسی: برخی از شرکتهایغربی،اقدام به ایجاد مراکز طراحی در آسیا کرده و از خدمات مهندسی اینمنطقهبهره گرفته اند. کمپانی بزرگ مهندسی بچ تل (BECHTEL ) با ایجاد یکمرکزطراحی در شهر بنگلور و استخدام 500 مهندس طراح، خدمات پشتیبانی فنیکمپانیفوق را در سطح جهانی تامین کرده است.

بهره گیری از منابع خارجی وانجام فعالیتهای خدماتی با استفاده از فناوری اطلاعاتی و ارتباطی،هنوزدر آغاز راه است. لذا به سختی می توان عمق و دامنه این زمینه جدیداشتغــالزایـی را موردارزیابی قرار داد. صاحب نظران بر این باورند که درازای هرشغل جدیدی که در صنعت نرم افزار ایجاد می گردد، حدود 75 موقعیتشغلیمی تواند ازطریق کاربرد فناوری اطلاعات در زمینه های دیگر پدید آید.چنانچهاین پیش بینی صحیح باشد، طی 10 سال آینده، تنها از گذر مشاغل مرتبطبافناوری اطلاعات 100 میلیون موقعیت شغلی جدیــد ایجاد خواهدشد.

چشم انداز آینده

انجمن آینده شناسی جهاندرهفتمین نشست عمومی خود، طی گزارشی پیش بینی کرده است که تا سال 2010میلادی،مشاغل متعـارف فعلی وارد چالش جدیدی شده و حرفه های ارزشمندی بهوجودخواهدآمد. هرچند که فضای پیش بینی شده، بسیاری از مشاغل امروزی را ازبینخواهدبرد. در آن برهه، بسیاری از فرمانها و تصمیم گیریها ازطریقسیگنالهای دیجیتالی و فیبرنوری که به وسیله ماهواره و فناوری بی سیمپشتیبانیمی شوند، مخابره خواهدشد. بدیهی است که شعاع گسترش ایــن فنــاوریهابستگی به برنامه ریزی هر کشور و صلاحدید رهبران آن دارد. برایدرکبهتر از وضعیت آینده، تعدادی از مشاغل از بین حرفه های مختلف انتخابشدهو تصویر سال 2010 این مشاغل به طور اختصار ترسیم خواهد شد:

(1کشاورزی:

 کشاورزان بیشتر به عنوان مدیران مزرعه و عمدتاًدر داخل ساختمان فعالیت خواهندکرد. اطلاعات محیطیازطریق حساسه های هوشمند به رایانه و دفتر کار کشاورز مخابره شده وکشاورزان به راحتی به تحلیل وضعیت خاک، سلامت گیاهان و درختان، حد آماده بودنمحصول برای برداشت، تلفیق کود و غذای موردنیاز خاک، رطوبت و بسیاریعوامل دیگر خواهند پرداخت. در آن زمان کشاورزان باید بتوانندخــودبه تحلیل وضعیت بازار پرداخته و با پیش بینی وضعیت جوی،بهره وری کشت و برداشت را ارتقاء دهند. آنها داده های موردنظرراوارد رایانه کرده و رایانه پس از پردازش اطلاعات، فرمانهای لازم رابرایتجهیزات و سیستم های نصب شده در مزرعه مخابره خواهد کرد.

 (2پلیس مجهزبه فناوری اطلاعات:

 درسازمانهای پلیس آینده، مکاتبات اداری و ارسال و دریافت پیامها به صورتالکترونیکی انجام خواهدشد. افسران پلیس و کارآگاهان،با بهره گیری از پایگاههای اطلاعات هوشمند به دنبال سرنخ خواهند بود،تا اینکه به صورت فیزیکی به جستجو در شهر بپردازند. احتمالاً یکی از اینپایگاهها، حاوی نمونه های DNA شهروندان بوده و لذا بررسیپروندهیک مظنون به راحتی انجام می پذیرد. با امکان ثبت صورت افراد، بهجایاحکام اداری امروزی، ماموران پلیس با فرمانهای گفتاری برای انجامماموریتیا حضور در دادگاه آماده خواهند شد. خودروهای پلیس بیشتر شبیه بهآزمایشگاههایکوچک جنایی شده و ازطریق ارتباط مستمر با مرکز تشخیصهای جنایی، درتشخیص جرم و دستگیری متخلفان نقش بسزایی ایفا خواهندکرد. چنانچهشهروندیمرتکب یک جرم رایانه ای گردد، نوع جرم و موقعیت وی سریعاً مشخصشدهو دستور جلب مجرم به نزدیکترین گشت پلیس اعلام خواهدشد.

(3کارگران صنعتی:

 اتوماسیون در محیط کار باعث منسوخ شدن مشاغلغیرهوشمند، مانند خواندن کنتورهای آب، برق، گاز وتلفن خواهدشد. اطلاعات کنتورها ازطریق ارتباطات رایانه ای بین هرساختمان و وزارت نیرو، تبادل می گردد. با بهره گیری از واقعیت مجازی، نظارتبر فعالیتهای مکانیزه شده و خطوط تولید، صورت می پذیرد. در فعالیتهایتعمیرات و نگهداری، کارگر ناظر قطعات موردنظر را به صورت تصویری مشاهدهکرده و فرمان تعویض یا تعمیرات برای روباتهای مربوطه مخابره خواهدکرد.تعمیرات میدانی مانند لوله های نفت و گاز و خطوط انتقال نیرو، به وسیلهتکنسین های مجهز به تلفن همراه و رایانه کیفی انجامخواهدشد.

این افراد با بهره گیری از اطلاعات فنی واستانداردهایموردنیاز، به خوبی انجام وظیفه خواهندکرد. پیش بینی می گردد کهفعالیتهای میدانی اضطراری، با یک یا دو روز فعالیت میدانی در هفته بهخوبیانجام پذیرند.

(4پژوهشگران:

 دانشمندان وپژوهشگران در سال 2010 با بهره گیری از فناوریهای اطلاعاتی، در گروههای بزرگفعالیت کرده و علاقـه مندان به یک موضوع تحقیقاتیخاص، به راحتی با یکدیگر هماهنگ خواهندشد. گردهمایی مجازی آنها نهتنها از پژوهشهای تکراری در کشورهای مختلف خواهد کاست، بلکه موجبپیشرفتهای سریع در دانش بشری می گردد. گروههای کار از نقاط مختلف جهان، میتوانند از تجهیزات و منابع گران قیمت و ارزشمند یکدیگر، به صورت مشترک بهرهبگیرند. یکی از دستاوردهای فعالیت گروهی عبارت است از پرداختن پژوهشگرانکشورهای مختلف به یک مشکل تحقیقاتی خاص و تقسیم حجم کار بین گروههایپژوهشی در کشورهای مختلف.

(5آموزش:

 مدرس سال2010 عمدتاً به عنوان یک مربی و راهنما فعالیت خواهدکرد تا اینکه یکروز کامل از وقت خود را صرف آموزش کنــد. دانش آمــوزان بـا هدایت مدرسو بهره گیری از درسهای ویدیویی، برنامه های آموزشی تلویزیونی وسیستمهای هوش مصنوعی، به دانش تعیین شده در طرح درس دست خواهندیافت.سیستمهوش مصنوعی در مراکز آموزشی، به عنوان یک دستیار و مشاور با ارزشبرایمدرسان عمل خواهدکرد. به طوری که برای هر دانش آموز، متناسب بااستعدادو توانمندی فردی وی، توصیه ها و دستورات آموزشی ویژه صادر شده ودراختیارمدرس قرار می گیرد. مدرس تنها در موارد نادری مجبور به تدریس برخی ازمفاهیم شده و عمدتاً وقت خود را صرف بهبود برنامه درسی یا تدریسموردیبعضی از دانش آموزان خواهدکرد. راهکارهایی برای ما

بنابه اظهار صاحبنظران و علاقه مندان به مبحث فناوری اطلاعات، انقلاب فناوری اطلاعات درابتدای راه بوده و هنوز دوران طفولیت خود را طی می کند. بدیهیاستکه در سالهای آینده، اجزای این فناوری به مراتب از یکپارچگی و هماهنگیبیشتریبرخوردار شده و اثرگذاری آن بر وضعیت اشتغال و ارتباط بین کشورهایتوسعهیافته با کشورهای درحال توسعه به شدت خودنمایی خواهدکرد. چنانچهبــرایاین پدیده رعدآسا، در برنامه های توسعه ای ملی جایگاه مناسبی ترسیمنگردد،ممکن است زمان وموقعیت فعلی نیز برای همیشه ازدست برود.

ازجمله راهکارهایی که می تواند برای کشور مامفید باشد عبارتند از:

(1 گسترش طرح ملی فناوری اطلاعاتکشور؛

 (2بکارگیریتدابیر لازم به منظور مشارکت کلیه سازمانهای دولتی و خصوصی در اجرای این طرح؛

 (3ایجادشورایی متشکل از سازمانهای مختلف، به منظور هدایت کشور برای گذار از مقطع کنونی وورود به اقتصاد اطلاعات؛

 (4برنامه ریزیبه منظور شناسایی ظرفیتها و استعدادهای داخلی متناسب با بازارجهانیفناوری اطلاعات و تلاش درجهت برخورداری از سهم مناسبی از این بازار؛

 (5به عنوان یکاستراتژی کوتاه مدت و تا زمان حضور فعال کشور در بخش صادرات فناوری اطلاعات،طراحی یک الگوی مناسب برای بنگاههای تجاری کار از راه دور (TELEWORKING ) و تعمیم آنبه مشاغلی که از نیروی انسانی موردنیاز داخلی و فاقد شغلبرخوردار هستند. ازجمله این مشاغل می توان به شرکتهای طراحی نرمافزار،بیمه، حقوقی، صنعت حمل و نقل، حسابداری، خدمات پزشکی، خدمات ترجمهبینزبانهای فارسی و دیگر زبانها، تدریس زبان و ادبیات فارسی، و بسیاری ازمشاغلخدماتی دیگر اشاره کرد.

پا نوشتها:

1)واژه ای مشتق شده از عباراتELECTORNICS, MECHANICAL حوزه ای از مهندسی که اصول علوممکانیک، برق و الکترونیک را در طراحی محصول به کار می برد.

- BULLETIN BOARD SYSTEMS (BBS )(2

 HYPER TEXT MARKUP LANGUAGE(3

4)آخرین آمار متعلق به ماه اوت 2001 میلادیاست.

(5در اجلاس سالانه انجمن آینده شناسی دهشغل مختلف موردبررسی قرا رگرفته است که به دلیل اختصار، در این مقالهبه طور اجمال به پنج شغل اشاره خواهدشد.