مهمترین ذخایر اقتصادی تیتان در كانسارهای پلاسری، دریایی و نیز كانسارهای اولیه در سنگ های آذرین بازیك تا اولترابازیك نهفته اند. كانسارهای اقتصادی تیتانیوم نهشته هایی هستند كه دارای بیش از 10 درصد TiO2 در كانسارهای اولیه و بیش از 10 درصد ایلمنیت یا 5/1 درصد روتیل در نهشته های پلاسری میباشند. عناصر مزاحم در این كانسارها كروم، فسفر، گوگرد، كلسیم و منیزیم میباشد. سنگ های گابرو،آنورتیت و گرانیت در سنگ های آذرین و شیست سبز رنگ در سنگ های دگرگونی به عنوان منابع اولیه و سنگ های موجود در محیط های ساحلی، رسوبات رودخانه ای، تلماسه های بادی و ساحلی، افق های لاترینی به عنوان منابع ثانویه تیتانیوم بشمار میروند. كانسارهای اولیه تیتانیوم دار در مراحل تشكیل بزرگ ناودیس ها در ارتباط باسنگ های دونیت، پیروكسنیت و گابرو تشكیل می گردند.
تقسیم بندی اسمیرنوف كه مهمترین تقسیم بندی كانسارهای تیتانیوم است به شكل پنج تیپ كانسارهای ماگمایی، پلاسری، هوازده، رسوبی - آتشفشانی و در نهایت دگرگونی میباشد.
- پلاسر (منبع اصلی Ti)
پلاسرهای ایلمنیت وروتیل در رسوبات ماسه ای سیاه رنگ ساحلی و بادی در دوران چهارم زمین شناسی ( عمدتاًمیوسن و هولوسن) وجود دارد . این نوع كانسار به فرم لایه ای و عدسی شكل در داخللایه های آبرفتی دیده می شوند. كانی اقتصادی مهم آن ایلمنیت می باشد. عیار معدنكاری در این نوع كانسار 100-10 كیلوگرم ایلمنیت در تن می باشد. بعنوان مثالپلاسرهای ایلمنیت دار كهنوج در كرمان در سنگ میزبان ماسه ای- كنگلومرایی ، دركرانه های ساحلی فلوریدای آمریكا و كانسار كرالا درهندوستان .
- كانسارهای ماگمایی:
این كانسارها همراه با توده های آذرین مافیك و اولترامافیك لایه ای و گابرو- پیروكسینیت،نوریت وآنورتوزیت می باشند. كانسارهای ماگمایی تیتانیوم دار، كانسارهای مگنتیت و هماتیتتیتانیوم داری هستند كه دارای مقدار قابل ملاحظه ای ایلمنیت می باشند . حداقل 2نوع آنورتوزیت كه همراه باآنها كانسارسازی تیتانیوم یافت می شود، تشخیص داده شدهاست كه عبارتند از : آنورتوزیت های لایه ای و غیر لایه ای (نفوذی یا ماسیف)Mushif(1957) كانسارهای مگنتیت تیتانیوم دار (تینانومگنتیت)را به 2 دسته تقسیم كرد:
الف) آنورتوزیت وگابرو - آنورتوزیت :
این كانسارها به فرمانتشاری، عدسی شكل و رگه ای می باشند. كانی های اقتصادی مهم آانها ایلمنیت ،مگنتیت ایلمنیت دار، هماتیت ایلمنیت دار و روتیل می باشند. كانسارهای تیتانیوم داردر آنورتوزیت ها به همراه آهن در نقاط داخل قاره ای یافت می شود. بزرگترینآنورتوزیت ها در تل نسی Tallness جنوب نروژ به شكللوپولیت دیده می شود، كانسار سنفوردلیك در نیویورك امریكا و همچنین در كبك كانادااین آنورتوزیت ها یافت می شوند.
كانیهای مهم اقتصادیآنورتوزیت ویومینگ دارای Ti , Feبه صورت ایلمنیت ومگنتیت می باشد. عیار معدن كاری در این نوع كانسارها %50-10=TiO2 می باشد.
ب) كربناتیت:
Ti• به همراهخاكهای نادر، فسفر، Zr، MO، Fe،Vدركربناتیت های همراه با سنگ های قلیایی (عمدتاً گابرو و نوریت) و ساب سیلسیك (سینیتهای قلیایی) یافت می شوند.
بعنوان مثال:كانسارهای نمونه مونتین پاس كالیفرنیا، كارگیل اونتاریوكانادا- مگنتكو(اركانزاس) كه این نوع كربناتیت فاقد یا دارای ساختمان حلقوی می باشد.این گونه كانسارها مهم ترین منابع تیتان در ایران هستند.
این كانسارها به فرمانتشاری، عدسی شكل و رگه ای بوده و كانی های اقتصادی مهم این كانسارها ایلمنیتومگنتیت می باشند. عیار معدن كاری این كانسارها %50-10=TiO2 میباشدمانند كانسار پودر هرن در كلرادو امریكا.
Ti• همراه باCu، ورمیكولیت، آپاتیت، Fe، Zr،U ،Thدركربناتیت های همراه با سنگ های فرابازی (دونیت، پریدوتیت و پیروكسینیت) می باشد.بعنوان مثال كانسار پالابورا در آفریقای جنوبی می باشد كه این نوع كربناتیت دارایساختمان حلقوی می باشد. كربناتیت ها در ریفت ای درون قاره ای ( رژیم تكتونیكیسازنده Convergence) تشكیل می شوند.
- كانسارهای پگماتیتی
Ti دركانسارهای پگماتیتی به طور محدود دیده شده است. بعنوان مثال پگماتیت حوزه بن كافتانتاریو كانادا.
- دگرگونی:
با توجه به این كهكانی های تیتانیوم دار (ایلمنیت و روتیل) در برابر هوازدگی مقاوم هستند،بنابرایناغلب به صورت كانی سنگین همراه با مگنتیت، مونازیت، زیركن، سیلیمانیت، گارنت،كیانیت، آندالوزیت، كروندوم، تورمالین، اسپینل، استرولیت و اپیدوت در آبرفت هایرودخانه ای و ماسه های ساحلی دیده می شوند. در این میان یكی از تمركزهای مهم كانیهای تیتانیوم دار، ماسه های سیاه رنگ تیتانیوم دار است. خاستگاه پلاسرهایتیتانیوم، سنگهای حاوی كانی های تیتانیوم است كه فرسایش و تخریب را پشت سر گذاشتهاند. ماسه های تیتانیوم دار كه سنی جوان تر از كرتاسه دارد، فراوانتر می باشند.