تشخیص پلاتین از نقره کی از عمده‌ترین چالش‌های افراد علاقه‌مند به تهیه‌ی جواهرات پلاتینی است. پلاتین به‌عنوان گران‌بهاترین و بادوام‌ترین فلز در سراسر جهان شناخته‌شده است که علاوه بر تولید جواهرات، در بسیاری از صنایع کاربرد دارد.
در فرهنگ عمومی شما عمدتاً با کاربرد پزشکی این فلز آشنا هستید. به طور مثال افرادی که دچار شکستگی‌های جدی در ناحیه‌ی پا می‌شوند ممکن است بنا به تشخیص پزشک، قطعه‌ای پلاتین در کنار استخوان‌ها مورداستفاده قرار بگیرد. پلاتین دچار زنگ‌زدگی و اکسیداسیون نخواهد شد و نسبت به فشار و عوامل فرسایشی نیز بسیار مقاوم است.
مسعود رضایی، مدیریت سایت طلا و جواهر زر طی مقاله زیر به بررسی مواردی جهت تشخیص پلاتین از نقره از یکدیگر پرداخته است:
نقره و پلاتین دو فلز گرانبها هستند که اصلی‌ترین کاربرد آنها تهیه‌ی زیورآلات است؛ بنابراین این نوع فلزات گرانبها در فهرست کاربردی‌ترین فلزات به‌حساب می‌آیند که تشخیص اصالت آنها برای هر کاربری ضروری می‌شود.
تشخیص پلاتین از نقره به چند شیوه‌ی حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای امکان‌پذیر است. در دنیای جواهرسازی، شباهت‌هایی میان این فلز قیمتی با نمونه‌های مشابه مانند نقره و حتی طلای سفید وجود دارد. این چالش باعث شده است تا بسیاری از افراد علاقه‌مند به تشخیص نقره از پلاتین علاقه‌مند شوند. در ادامه مقاله تشخیص پلاتین از نقره به بررسی ویژگی‌های خاص فلز پلاتین و نحوه‌ی تشخیص آن در میان دیگر نمونه‌های مشابه خواهیم پرداخت.
ویژگی‌های بصری جواهرات پلاتین و تفاوت آن با نمونه‌های مشابه
اگر تاکنون از دیدن جواهرات ساخته‌شده از طلای سفید یا نقره لذت می‌بردید، در دست گرفتن یک رینگ ساده‌ی ساخته‌شده از پلاتین می‌تواند دیدگاه شمارا به فلزات نقره‌ای رنگ و درخشان به‌کلی عوض کند. پلاتین از تراکم بسیار بالایی برخوردار است و در یک حجم مشابه می‌تواند جرم یا وزن بیشتری داشته باشد.
نقره در طولانی‌مدت دچار اکسیداسیون می‌شود و لازم است برای نگهداری از آن، به محلول‌های نقره پاک‌کن متوسل شوید اما پلاتین می‌تواند مقاومت بسیار بالایی از خود نشان دهد. این فلز به‌راحتی دچار خط‌وخش نمی‌شود و این در حالی است که طلای سفید یا نقره، به‌مرورزمان مستعد برداشتن خط‌وخش هستند.
استفاده از پلاتین به همین جهت در طراحی جواهرات مردانه کاربرد زیادی دارد. بخصوص آقایانی که در مشاغل پر ریسک و در محیط‌های کارگاهی حضور دارند، ترجیح می‌دهند تا از جواهرات پلاتینی استفاده کنند. همچنین به جهت عرف رایج در ایران، استفاده از پلاتین به‌جای طلا برای آقایان کاربرد زیادی دارد. در ادامه مقاله تشخیص پلاتین از نقره به بررسی مهمترین پارامتر تشخیص پلاتین اصل خواهیم پرداخت.
به علامت‌ها و نشانه‌های درج‌شده بر جواهرات توجه کنید
داشتن نشانی که به ویژگی‌های هویتی فلز به‌کاررفته در ساخت جواهر اشاره دارد، بخصوص در مورد جواهرات گران‌قیمت از اهمیت زیادی برخوردار است. شاید درج نشدن مشخصات در آناتومی یک دستبند ساخته‌شده از آلیاژ برنج مس چندان حساسیت‌برانگیز نباشد چراکه از قیمت زیادی برخوردار نیست و استفاده‌ی تجاری چندانی ندارد اما جواهر ساخته‌شده از طلا و پلاتین و حتی بسیاری از جواهرات ساخته‌شده از نقره، به همراه یک نشانه‌ی کوچک به فروش می‌رسند.
این علامت کوچک که عموماً به‌صورت یک عدد یا ترکیبی از حروف و اعداد لاتین است به شما کمک می‌کند تا به نوع فلز و عیار آن پی ببرید. جواهری که به اسم پلاتین به فروش می‌رسد اما فاقد چنین علامتی است، می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد و در بسیاری از مواقع، نشان‌دهنده‌ی غیر اصل بودن آن است. این علامت باید در قسمتی از جواهر درج شود که چندان در معرض دید نیست و ظاهر زیبایی‌شناسانه آن را تحت‌تأثیر قرار ندهد.
علامت‌های مخصوص فلزات نقره‌ای رنگ رایج در جواهرسازی؛ تشخیص پلاتین از نقره
در مورد جواهرات نقره، عمدتاً با عدد ۹۲۵ و حرف s روبه‌رو خواهید شد. این عدد اشاره به نقره‌ی استرلینگ دارد یا اصطلاحاً Sterling silver که در طراحی انواع جواهرات بخصوص جواهرات مردانه کاربرد دارد. اما نمونه‌هایی از نقره نیز با عدد ۹۹۹ ساخته می‌شوند.
نقره نمی‌تواند درخشش و مجذوب‌کنندگی پلاتین را داشته باشد. جواهرات پلاتینی عموماً با علامت PLAT یا PT و عدد 800 یا 950 نشانه‌گذاری می‌شوند. ترکیب این اعداد و حروف به شما نشان می‌دهد که خلوص و ارزش جواهری که در دست دارید چقدر است.
روش تست پلاتین به کمک آهنربا
شاید به نظر برسد که استفاده از آهنربا راه‌حل جالبی برای تشخیص پلاتین از نقره نیست بااین‌حال به‌عنوان یک شیوه‌ی ساده و اطمینان‌بخش، می‌تواند به شما کمک شایانی برای جلوگیری از دچار شدن به ضررهای مالی کند.
درواقع نه پلاتین و نه نقره و طلا، جذب آهنربا نمی‌شوند. اما اگر در درون رینگ انگشتر یا النگو، مفتولی از آهن کم‌ارزش به‌کاررفته باشد، آهنربا این تقلب را آشکار خواهد کرد. ترکیب فلزات دیگر در ترکیب با فلزات ارزشمند، لزوماً تنها شیوه‌ی تقلب در ساخت جواهرات پلاتینی یا نقره نیست. درج فلز کم‌ارزش به‌صورت یک مفتول و پوشاندن آن به کمک طلا یا پلاتین یا نقره، می‌تواند یکی دیگر از شیوه‌های تقلب باشد که تاکنون نیز گزارش‌هایی در این مورد به ثبت رسیده است.
به هر ترتیب استفاده از یک آهنربای ساده می‌تواند جلوی این قبیل معاملات را بگیرد. حتی اگر نقره یا پلاتینی که قصد تست کردن آن رادارید، در مقابل آهنربا تا حدی دچار لرزش شود، نشانه‌ی جالبی نیست و نشان‌دهنده‌ی وجود مقدار زیادی ناخالصی در ساختار آن هست. در ادامه مقاله تشخیص پلاتین از نقره به بررسی شیوه‌ی تست به کمک اسید خواهیم پرداخت.
تست جواهرات پلاتینی به کمک اسید
این روش به کمک کیت‌های خاصی که برای تشخیص جواهرات در نظر گرفته‌شده‌اند صورت می‌گیرد. به‌رغم حساسیت‌های خاصی که دارد یک روش بسیار مطمئن و حرفه‌ای است. در این روش شما لازم است یک سنگ محک و اسیدهای مخصوص تشخیص جواهرات را تهیه کنید.
اسیدی که برای تشخیص نقره به کار می‌رود با اسید مخصوص تشخیص جنس پلاتین متفاوت است. ابتدا لازم است جواهر را بر روی سنگ محک بکشید تا مقداری از آن بر روی سنگ محک نقش ببندد. اسید را هرگز مستقیماً بر روی جواهر پلاتین یا طلا نریزید چراکه می‌تواند به آن آسیب جدی وارد کند.پلاتین نباید در مقابل اسید مخصوص پلاتین، واکنش جدی نشان داده و محو شد در غیر این صورت می‌توان گفت که جواهری که در دست دارید یک نمونه‌ی تقلبی از جواهرات پلاتینی است. اما اگر به دنبال روش ساده‌تری برای تشخیص پلاتین از نقره در خانه هستید، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
تست تشخیص پلاتین از نقره به کمک ریختن اسید بر روی جواهر نقره
برخلاف پلاتین و طلا، جواهرات نقره را بعضاً بدون سنگ محک و صرفاً به کمک ریختن مقداری از اسید مخصوص تشخیص نقره‌ی اصل تست می‌کنند. در این حالت، لازم است اسید را در قسمتی از جواهر بریزید که چندان در معرض دید نیست.
اسید نیز به کمک یک قطره‌چکان و با ریختن چند قطره، به شما نشان خواهد داد که نقره‌ای که در دست دارید چه اندازه‌ی دارای خلوص است. انتظار می‌رود که ریختن اسید مخصوص نقره بر روی جواهر ساخته‌شده از این فلز، باعث تغییر رنگ آن به قرمز تیره یا روشن شود. چنین جواهری ساخته‌شده از نقره‌ای با خلوص ۹۹ درصد است.
اگر اسید به رنگ سفید درآمد، نشان‌دهنده‌ی خلوصی معادل ۹۲٫۵ است. همچنین در برخی مواقع ممکن است اسید مخصوص تشخیص نقره به رنگ سبز آبی درآید که در این صورت نشان‌دهنده‌ی ناخالصی بسیار بالای نقره است. این ناخالصی درنتیجه‌ی ترکیب نقره با مقدار زیادی کربن و دیگر آلیاژها ایجاد می‌شود.
بهترین روش برای تشخیص پلاتین در خانه
در این روش شما کافی است تا مقداری آب‌اکسیژنه را تهیه کنید. فروکردن نقره یا پلاتین در درون آب‌اکسیژنه می‌تواند به‌عنوان یک کاتالیزور عمل کرده و واکنش‌هایی را در سطح این محلول مشاهده خواهید کرد. این روش را به شما توصیه می‌کنیم چراکه به طور مثال استفاده از اسید می‌تواند برای افراد مبتدی خطرناک باشد.
اما برای استفاده از آب‌اکسیژنه کافی است تا آن را درون یک کاسه بریزید. حال جواهر پلاتینی خود را در درون کاسه غرق کنید. پلاتین می‌تواند باعث شود تا آب‌اکسیژنه به‌سرعت واکنش نشان دهد و حباب‌های گازی را بر سطح کاسه مشاهده خواهید کرد.
واکنش آب‌اکسیژنه به جواهرات ساخته‌شده از نقره
اگر در محلول آب‌اکسیژنه یک جواهر نقره را غرق کنید، این واکنش بسیار ضعیف‌تر خواهد بود و در مدت‌زمان نسبتا طولانی‌تری نسبت به پلاتین ظاهر خواهد شد. در بسیاری از مواقع با انداختن جواهر نقره در آب‌اکسیژنه، حباب خاصی ایجاد نخواهد شد یا نهایتاً بعد از چندین دقیقه، حباب‌های کوچکی در اطراف جواهر نقره ایجاد خواهد شد.
مزیت دیگر آب‌اکسیژنه در این است که آسیب خاصی را متوجه جواهرات شما نخواهد کرد و می‌توان آن را بهینه‌ترین روش تشخیص پلاتین اصل در خانه دانست. صرفاً بعدازاین تست کافی است تا جواهر خود را به کمک آب سرد شست‌وشو دهید و به کمک پارچه خشک‌کنید. در ادامه مقاله تشخیص پلاتین از نقره به بررسی روش تشخیص پلاتین اصل به کمک حرارت‌دهی خواهیم پرداخت.
واکنش پلاتین در برابر حرارت به چه شکل است؟ تشخیص پلاتین با حرارت
یکی دیگر از انواع تفاوت پلاتین و نقره، با قراردادن آن در مقابل حرارت آشکار می‌شود. این روش در محیط‌های کارگاهی و به کمک مشعل‌های مخصوص جواهرات صورت می‌گیرد. زمانی که قطعه‌ای پلاتین را در معرض حرارت بالا قرار دهید، رنگ آن به حالت سبز آبی به طور موقت تغییر خواهد کرد. این ویژگی خاص پلاتین است و نشان‌دهنده‌ی خلوص بالای آن خواهد بود.
پاسخ به یکی از پرتکرارترین پرسش‌ها در مورد پلاتین و نقره
بسیاری از افراد علاقه دارند تا فلزات پایه در دنیای جواهرسازی را باتوجه‌به خواص و انرژی و ارزشی که دارند مورداستفاده قرار دهند. یکی از مهمترین این سؤالات به این صورت بیان می‌شود: پلاتین بهتره یا نقره؟
در جواب باید گفت که این موضوع به انرژی عمومی شما بازمی‌گردد. اگر قصد سرمایه‌گذاری در دنیای جواهرات رادارید طبیعتاً پلاتین از ارزش خریدوفروش بیشتری برخوردار است اما به لحاظ خواص انرژیکی، طلا، پلاتین و نقره هرکدام دارای انرژی خاص خود هستند. برخی از افراد نسبت به طلا حساسیت دارند یا کشش خاصی به نقره را در خود احساس می‌کنند.
فلز پلاتین این مزیت را دارد که علاوه بر دوام بسیار بالا، به‌ندرت می‌تواند باعث بروز حساسیت شود. انرژی پلاتین نیز بسیار بالاست و چنانچه از حساسیت خاصی برخوردار باشید می‌تواند بافت انرژیکی خاص آن را با در دست گرفتن یک رینگ پلاتینی به‌سادگی حس کنید. انرژی پلاتین بسیار متراکم، سرسخت و قدرتمند است و احساساتی به‌مراتب پیچیده‌تر از نقره را به نمایش خواهد گذاشت.
قیمت نقره و پلاتین تفاوت چشمگیری دارد اما قیمت‌ها هرگز تعیین‌کننده‌ی انرژی و تأثیر پذیرفتن شما از یک فلز قیمتی نیستند. ممکن است برای فردی امکان تهیه‌ی جواهرات طلا و پلاتینی فراهم باشد اما به علت ساختار خاص سیستم انرژیکی خود، متمایل به استفاده از نقره باشد. در این مورد، هیچ تفکیک خاصی را نمی‌توان بین ارزش فلزات پایه‌ی کاربردی در دنیای جواهرات قائل شد.
از مشاوره و کمک طلافروشان حرفه‌ای استفاده کنید
حتی اگر قصد فروش جواهر پلاتینی خود را ندارید، می‌توانید برای تشخیص اصل بودن آن به دیگر طلافروشان مراجعه کنید. آنها قادر هستند تا به کمک ابزارهای حرفه‌ای و دانش تجربی خود، به شما بگویند که جواهری که در دست دارید از پلاتین ساخته‌شده است یا خیر.
اغلب طلافروشان صرفاً به کمک سنگ محک، به شما در این زمینه کمک خواهند کرد. هرچند نحوه‌ی استفاده از سنگ محک در این مقاله توضیح داده شد بااین‌حال، تهیه‌ی ابزارهای مناسب و باکیفیت برای انجام این تست به‌اضافه‌ی تجربه‌ای که لازم است در این مورد داشته باشید، می‌تواند چالش‌هایی را ایجاد کند، به همین دلیل توصیه می‌کنیم که در این مورد به یک فرد متخصص مراجعه کرده و در محیط خانه، از روش کم‌ریسک‌تر و ساده‌ی آب‌اکسیژنه استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب تلاش شد تا به بررسی اجمالی مهمترین و رایج‌ترین روش‌های تشخیص پلاتین از نقره پرداخته شود. شیوه‌های تست فلزات گران‌قیمت برای افراد حرفه‌ای در زمینة ساخت و فروش جواهرات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تجربه‌ای است که به طور اجتناب‌ناپذیری با زندگی حرفه‌ای آنها آمیخته شده است.
بااین‌حال، افرادی که صرفاً خریدار و سرمایه‌گذار در زمینة فلزات ارزشمند مانند پلاتین هستند، راهنمای ساده‌تری در مورد تست اصل بودن فلزات قیمتی و فرق بین نقره و پلاتینرا نیاز خواهند داشت. در مرور روش‌هایی که در مقاله ذکر شد، استفاده از آب‌اکسیژنه، بهترین و بهینه‌ترین روش برای افرادی است که در دنیای جواهرسازی و فروش جواهرات قیمتی تجربه ندارند. شما می‌توانید این تست را به کمک هزینه‌ای کم و در مدت‌زمان کوتاهی انجام داده و در مورد اصل بودن جواهر قیمتی خود به اطمینان برسید.