سام والتون در سال ۱۹۱۸ در اکلاهما به دنيا آمد و تا 5 سالگي در مزرعه پدرش کار مي‌کرد. پس از آن به دليل مخارج زندگي، آنها مزرعه را رها کردند و براي تجارت به شهرهاي مختلف رفتند.
سام از همان کودکي مهمان‌نواز بود و بعدها نيز همين مهمان‌نوازي در مقابل مشتريان او را موفق کرد. در اوت ۱۹۴۵ او پس از مرخص شدن از ارتش، امتياز فروشگاه «بن فرانکلين» در نيوپورت آرکانزاس را خريداري و يک ماه بعد آن را افتتاح کرد. در طول دهه ۱۹۵۰ و اوايل دهه ۱۹۶۰، والتون ۱۵ شعبه ديگر بر تعداد فروشگاه‌هاي خود افزود. وي در زمستان ۱۹۶۲ در جلسه هيات مديره پيشنهاد کرد که کالاها در فروشگاه‌ها با تخفيف به فروش برسند؛ ولي هيات‌مديره نظر او را نپذيرفت.
والتون و برادرش در سال ۱۹۶۲ اولين فروشگاه با تخفيف را به صورتي ساده و سنتي در شهر آرکانزاس افتتاح کردند. در آن سال هيچ کس نمي‌توانست تصور کند خرده‌فروشي بتواند چنان رونقي داشته باشد که دست يافتن به آن براي ديگر کسب و کارها يک رويا به حساب آيد؛ اما همت والاي والتون بزرگ‌ترين خرده‌فروشي قرن را بنيان نهاد و نشان داد که آنچه انسان بخواهد، محقق خواهدشد. آنها دومين فروشگاه را در ۱۹۶۶ در شهر‌هاريسون افتتاح و در ۳۱ اکتبر ۱۹۶۹ آن را به وال-مارت تبديل کردند.
در سال ۱۹۷۰ والتون اولين مرکز توزيع کالا و همچنين اداره مرکزي آن را به وسعت ۷۲ هزار فوت مربع احداث و از سال ۱۹۷۲ طرح سهيم کردن کارکنان در سود سالانه کمپاني را اجرا کرد. مثلا يک صندوقدار که ساعتي 11 دلار دستمزد مي‌گرفت بعد از ۲۴ سال ۲۲۰ هزار دلار سهم از سود دريافت مي‌کرد. فلسفه تجاري والتون در مديريت اين بود که يک محيط صميمي در هر فروشگاه ايجاد کند و تاکيد داشت که داشتن آرامش روحي هنگام کار خيلي مهم بوده و رضايت شغلي را سبب مي‌شود. بدين ترتيب در هر کارمندي اين احساس به وجود مي‌آمد که وال-مارت واقعا متعلق به او است.
در طول سال‌هاي توسعه، والتون ضمن سرکشي به فروشگاه‌هاي خود، توجه جدي به رقبا داشت و دنبال ايده‌هاي جديد در بيشتر کردن ميزان فروش با قيمت‌هاي مناسب بود. او بدون رويارويي با فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي بزرگ نظير پني، سيرز يا غولي به نام کي-مارت تمام تلاش خود را صرف توسعه در شهرهاي کوچکي کرد که داراي پتانسيل زياد بوده و در آنها براي رقباي ديگر صرفه رقابتي وجود نداشت. رشد وال-مارت شتاب گرفت و در پايان سال ۱۹۷۵ والتون ۱۰۴ فروشگاه با حدود ۶۰۰۰ کارمند و فروش سالانه ۲۳۶ ميليون دلار را تاسيس کرده بود.
در دسامبر ۱۹۸۷ وال-مارت فروشگاه‌هاي خيلي عظيم به نام‌هايپرمارت در کارلند تگزاس را افتتاح کرد که در وسعتي به مساحت ۲۰۰ هزار فوت مربع انواع کالاهاي مورد نياز عموم را عرضه کرد. اين فروشگاه در درون خود داراي غذاخوري، فروشگاه‌هاي وسايل آرايش، کفاشي، خشک شويي و… بود و امکان انجام کليه خريدها در يک مراجعه مشتري را ميسر مي‌ساخت. به‌رغم خوش‌بيني‌ها، ايده هايپرمارکت‌ها آن طور که انتظار مي‌رفت موفقيت‌آميز نبود، لذا احداث آنها متوقف شد و طرح ايجاد سوپرسنترها دنبال شد که کمي کوچک‌تر از هايپرمارکت بودند.
در پايان سال مالي ۱۹۹۱ تعداد فروشگاه‌هاي وال-مارت در ۳۵ ايالت به ۱۵۷۳ رسيد که تعدادي از آنها به مراتب از فروشگاه‌هاي ديگر بزرگ‌تر و خود داراي انبارهاي مواد غذايي بودند.
والتون در سبک مديريت با تاکيد بر ابتکارات فردي، آزادي عمل و خودگرداني، باب جديدي در نظارت مستقيم گشود. تمام مشتريان به هنگام ورود به فروشگاه‌ها با کارمنداني مواجه مي‌شدند که براي راهنمايي آنها در يافتن کالاهاي مورد نيازشان منصوب شده بودند.در ۱۷ مارس ۱۹۹۲ والتون مدال آزادي را از رييس‌جمهور جورج بوش پدر دريافت کرد؛ ولي متاسفانه نتوانست از اين مدال بهره ببرد و ۹ روز بعد از دريافت آن به علت سرطان درگذشت. ديويد گلاس ۵۳ ساله که از نظر سبک مديريتي بسيار معروف بود و از سال 1988جايگزين او گرديده بود، دارای تجربه کافی در اداره سوپرمارکت‌ها بود و بعداز سام والتون نيز يک تشکيلات منسجم ايجاد کرد تا شالوده‌هايي را که او ايجاد کرده بود به صورت تزلزل‌ناپذير دنبال کند. از سال ۲۰۰۰ نيز «لی اسکات» به عنوان مديرعامل، سکان هدايت شرکت را به دست گرفت.
وال-مارت با استفاده از مراکز توزيع پيشرفته و ناوگان حمل‌و‌نقل متعلق به کمپاني، در کاهش هزينه‌هاي توزيع نيز بسيار موفق بود به طوري که هزينه‌هاي توزيع آن نصف ساير رقبا تمام می‌شد. سال 1997 كه براي اولين بار فروش وال-مارت از مرز 100 ميليارد دلار گذشت، تعداد كاركنان داخلي به 680 هزار و تعداد كاركنان بين‌المللي 115 هزار نفر رسيده بود. در آستانه ورود به هزاره جديد، وال-مارت با يك ميليون و 140 هزار نفر، بزرگ‌ترين شركت خصوصي جهان از لحاظ تعداد نفرات شناخته شد و در رده‌بندي مجله فورچون به عنوان تحسين‌برانگيزترين شركت جهان معرفي شد. در سال 2002 نيز وال-مارت در صدر جدول 500 شركت برتر جهاني اين مجله قرار گرفت. کمپاني وال-مارت عقيده دارد در عصر صنعت مدرن هر شرکتي که بتواند در نقش رهبری حرکت‌هاي مردم پسند حمايت از محيط‌زيست قرار‌گيرد، با استقبال مشتريان و رسانه‌هاي جمعي مواجه خواهدشد. به همين دليل هر سال در روز زمين، در مراسم درختکاري شرکت کرده و فيلم‌هاي ويدئويي به مشتريان خود عرضه مي‌کند که در آن چگونگي حفاظت از محيط زيست و آبياري درختان نمايش داده شده است. اکنون وال-مارت با بيش از 2 ميليون کارمند در سراسر جهان بزرگ‌ترين شرکت از لحاظ منابع انساني است و با فروش بالغ بر 408 ميليارد دلار در سال، با اختلاف زياد بيشترين فروش را در ميان ساير شرکت‌هاي دنيا دارد. وال مارت با شعار «هر روز ارزان‌تر از دیروز» کماکان در حال گسترش امپراتوري خود در جهان مي‌باشد.
کوشان غلامی
- مقالات مرتبط: