تشکيل بزرگ‌ترين کمپاني جهان با ادغام دو شرکت اکسون و موبيل

جان راکفلر در سال 1870 شرکت استاندارد اويل را در اوهايو تاسيس کرد که در آن زمان، بزرگترين شرکت نفتي جهان بود. اين شرکت در عرض کمتر از دو سال توانست تمامي‌شرکت‌هاي رقيب خود را ادغام يا نابود کند. راکفلر که در ابتدا تصميم گيرنده اصلي شرکت بود، به تدريج با تشکيل کميته‌هايي، کارها را واگذار کرد، ولي کماکان به عنوان سهامدار اصلي باقي ماند.
در سال 1911 اعتراضات عمومي‌عليه اين شرکت بالا گرفت و دادگاه عالي ايالات متحده راي بر تجزيه استاندارد اويل به 34 شرکت کوچک‌تر داد. البته بعدها اين راي تعديل شد و استاندارد اويل به هفت شرکت تقسيم شد که به آنها هفت خواهران نفتي مي‌گويند. جرسي استاندارد (شرکت استاندارد اويل نيو جرسي) که بعدها «اکسون» نامگذاري شد و سوکوني (شرکت استاندارد اويل نيويورک) که چندي بعد «موبيل» نام گرفت، از جمله اين شرکت‌ها بودند.
در همان سال، توليد کروزين براي اولين بار تحت تاثير گازوئيل قرار گرفت. رشد صنعت اتومبيل باعث ايجاد نام تجاري «موبيل اويل» توسط سوکوني (Socony) در سال 1920 شد. در چند دهه بعد از آن، هر دو شرکت رشد چشمگيري داشتند. جرسي استاندارد با مديريت «والتر تيگل» به بزرگ‌ترين توليد کننده نفت جهان تبديل شد. اين شرکت 50 درصد از سهام شرکت توليدکننده نفت «هامبل اويل» در تگزاس را نيز از آن خود کرد. سوکوني نيز 45 درصد سهام شرکت «مگنوليا پتروليوم» که يکي از پالايش‌کننده‌ها و توزيع‌کننده‌هاي اصلي نفت بود را خريد و در سال 1931 ضمن ادغام با «وکيوم‌اويل» که از پيشگامان صنعت نفت بود، شرکت سوکوني-وکيوم را تشکيل داد.
جرسي در شرق دور به توليد و تصفيه نفت در اندونزي مي‌پرداخت، ولي شبکه بازاريابي و توزيع مناسبي نداشت. در سوي ديگر سوکوني-وکيوم بازار خوبي در اين منطقه داشت که نيازهاي آن را از توليدات خود در کاليفرنيا تامين مي‌کرد. بنابراين دو شرکت سهام خود را در اين منطقه ادغام کرده و به صورت 50-50 تقسيم کردند.
در سال 1950 شرکت شيميايي موبيل تشکيل شد و محصولاتي شامل انواع مواد آروماتيک، اولفين، اتيلن گليکول و پلي‌اتيلن را توليد مي‌کرد. شرکت شيميايي اکسون نيز در سال 1965 يک شرکت جهاني شد و به عنوان توليدکننده و فروشنده اصلي انواع اولفين، پلي اتيلن و پروپيلن، الاستومرها و حلال‌ها معرفي گرديد. اين شرکت رهبر صنعت کاتاليزورهاي سنتز پليمر براي توليد پليمرهاي منحصر به فرد با کارآيي بهبود يافته بود.
سوکوني-وکيوم که قبلا به سوکوني-موبيل تبديل شده بود، در سال 1966 به موبايل اويل تغيير نام يافت و ده سال بعد توسط شرکت شيميايي موبيل تصاحب شد. شرکت جرسي نيز در سال 1972 به اکسون تبديل شد و در سراسر آمريكا از اين نام تجاري استفاده کرد، ولي در ساير نقاط جهان کماکان برند esso را حفظ کرده بود.
در 24 مارس سال 1989 نفتکش بزرگ اکسون والدز با صخره‌هاي پرنس ويليام آلاسکا برخورد کرد و يازده ميليون بشکه cبه هدر رفت. اين تصادف دومين حادثه بزرگ نفتي در تاريخ آمريكا بود و پس از آن، قانون آلودگي‌هاي نفتي در سال 1990 در کنگره آمريكا به تصويب رسيد.
دو شرکت اکسون و موبيل در سال 1998 قراردادي به ارزش 73 ميليارد دلار براي ادغام با يکديگر امضا کردند که طي آن شرکت اکسون موبيل، بزرگ‌ترين شرکت روي کره‌خاکي تشکيل شد. اين ادغام از اين جهت در آمريكا منحصر به فرد بود که اين دو شرکت قبلا جزو يک کمپاني بودند و حدود يک قرن قبل به‌دليل قوانين دولتي از هم جدا شده بودند. اين ادغام بزرگ‌ترين ادغام در تاريخ آمريكا محسوب مي‌شد.
اکسون موبيل در سال 2000 يک پالايشگاه در کاليفرنيا را فروخت و 340 جايگاه آن از نام اکسون به «شرکت انرژي والرو» تغيير يافت، ولي در عوض به توليد و عرضه محصولات نفتي در بيش از 700 جايگاه موبيل در کاليفرنيا پرداخت. در سال 2005 قيمت سهام اکسون موبيل به موازات افزايش قيمت نفت بالا رفت و سهام جنرال الکتريک را که بيشترين سرمايه را تا آن زمان داشت، پشت سر گذاشت. در پايان آن سال نيز، رکورد سود سالانه را با سود 36 ميليارد دلاري شکست.
اکسون موبيل در سال 2008 از خروج خود از بازار خرده‌فروشي نفتي به دليل مشکلات آن خبر داد که اين امر به تدريج شرکت را از عرضه مستقيم دور مي‌کند و 820 جايگاه اين شرکت و حدود 1400 جايگاه ديگر در آمريكا را تحت تاثير قرار مي‌دهد، البته جايگاه‌هاي اکسون و موبيل کماکان به فعاليت خود ادامه مي‌دهند و اين نام تحت امتياز شرکت اکسون موبيل به آنها داده شده است.
در سال 2010 اين شرکت با خريد XTO energy سعي در تمرکز روي توليد منابع جديد انرژي و گسترش آنها داشته و در کنار آن فعاليت‌هاي قبلي خود را ادامه مي‌دهد. تعداد کارمندان اين شرکت اکنون بيش از 80 هزار نفر بوده و در سال گذشته ميلادي درآمدي بالغ بر 310 ميليارد دلار را از آن خود کرده است.
کوشان غلامي

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام