صنايع توليد پتاس

صنايع توليد «پتاس» ايالت ساسکاچوان کانادا از سال 1950 آغاز به‌كار كرد. دولت اين صنعت را به عنوان زمينه جديد سودآوري و اميدبخش سودهاي بيشتر آتي مي‌دانست، لذا يارانه‌هاي عظيمي براي پروژه‌هاي جديد آن که اکثرا‌ توسط کمپاني‌هاي آمريکايي انجام مي‌گرفت، اختصاص داد.
ولي افزايش پروژه‌هاي اين صنعت باعث توليد بيش از حد پتاس شد و وقتي در اواخر دهه 1960 اشباع جهاني پتاس اتفاق افتاد، اين صنعت تقريبا‌ شکست خورد، لذا دولت ليبرال ايالتي در سال 1969 به فکر چاره براي حل اين مشکل افتاد و يک برنامه اضطراري طرح ريزي کرد و قيمت پتاس را تا حد زيادي پايين آورد.
اين برنامه در ميان شرکت‌ها متداول بود که علاوه بر رهايي از ورشکستگي، داراي يک قيمت انحصاري در بين رقبا مي‌شدند، ولي دولت جديد ساسکاچوان که در سال 1971 انتخاب شد، با اين کار مخالف بود، زيرا بيشتر سود اين فروش به شرکت‌هاي خصوصي تعلق مي‌گرفت که اين امر در درازمدت قابل تحمل نبود.
در سال 1974 دولت قانون جديدي براي توليد پتاس تصويب کرد که شامل يک ذخيره ماليات بود. شرکت‌هاي توليدکننده در برابر اين قانون مقاومت‌هايي از خود نشان دادند و مطابقت آن را با قانون اساسي به چالش کشيدند، لذا در سال 1975 دولت ساسکاچوان، تصميم به تاسيس شرکت پتاش، براي توليد دولتي پتاس گرفت.
در نوامبر آن سال، دولت تمايل خود را براي عمومي‌و دولتي شدن صنايع پتاس اعلام کرد و شروع به مذاکره با توليدکنندگان نمود. جالب اينکه اکثر اين شرکت‌ها موافقت خود را براي فروش شرکت به دولت اعلام کردند و شرکت دولتي پتاش شکل گرفت. اين شرکت در سال‌هاي بعد معادن زيادي در حوالي ساسکاچوان خريداري کرد و نهايتا‌ 40 درصد توليد داخلي را به عهده گرفت.
اين مالکيت عمومي، ‌خشم دولت آمريکا را که دولت‌هاي ايالتي از خريد دارايي‌هاي خصوصي و ايجاد انحصار منع مي‌کرد برانگيخت. در دهه 1980 وزارت بازرگاني آمريکا اين شرکت را متهم به ارزان فروشي کرد و ماليات سنگيني را براي واردات پتاس به آمريکا در نظر گرفت.
در اين دهه، شرکت دچار مشکلات مالي زيادي شد و پول زيادي از دست داد. در سال 1989 دولت محافظه کار تصميم به خصوصي کردن مجدد اين صنعت و فروش شرکت به سرمايه‌گذاران شخصي گرفت، لذا به سهامي‌عام تبديل شد و دولت ساسکاچوان قسمتي از سهم خود را در معرض فروش همگاني قرار داد. باقي سهام اين شرکت نيز در سال 1990 فروخته شد.
در دهه 1990 اين کمپاني با خريد شرکت‌هاي آمريکايي توليد پتاس از جمله «شرکت پتاس آمريکا»، «کود مطلوب فلوريدا»، تگزاس گلف و Arcadian Corporation شروع به گسترش نمود و فعاليت‌هاي زيادي در صنعت خود انجام داد.
حوزه فعاليت پتاش محدود به کانادا نبوده و دارايي‌هايي در آمريکا، برزيل و حتي خاورميانه نيز دارد. اين شرکت در ماه مارس 2008 با گران شدن بهاي پتاس يا همان کربنات پتاسيم، به يکي از ارزشمندترين شرکت‌هاي کانادا از لحاظ سهم بازار تبديل شد و کارشناسان ارزش آن را حدود 63 ميليارد دلار کانادا برآورد کردند.
در 18 آگوست 2010، شرکت معدني دو مليتي انگليس – استراليايي BHP Billiton طي يک تصاحب غيردوستانه مالکيت اين شرکت را با پرداخت مبلغ 39 ميليارد دلار به دست آورد. اين تصاحب بعد از پيشنهاد اوليه 17 ميليارد دلاري شرکت بيليتون انجام گرفت.
شرکت پتاش اکنون سنگ‌هاي فسفات را از صحراي غربي و توسط دولت مراکش وارد مي‌کند که به اعتقاد سازمان ملل، اين منطقه به صورت غيرقانوني توسط مراکش اشغال شده است. شرکت پتاش نيز به کمک به اين کشور براي اشغال اين منطقه، از طريق خريد منابع معدني از آنها متهم شده است.
اين شرکت اکنون با توليد 23 درصد عرضه جهاني، بزر‌گ‌ترين توليدکننده پتاس در دنيا مي‌باشد. علاوه بر آن بيشترين توليد و عرضه کود شيميايي در جهان نيز مربوط به اين شرکت است و سومين توليدکننده فسفات و چهارمين توليدکننده نيتروژن مي‌باشد. همچنين قسمتي از شرکت «کنپوتکس» که مديريت تمامي‌ پتاس صادراتي از ساسکاچوان را به عهده گرفته را در اختيار دارد.
شرکت پتاش با سابقه 35 ساله هم اکنون بيش از 5 هزار نفر کارمند در مناطق مختلف عملياتي خود دارد و دفتر مرکزي آن در ساسکاتون ساسکاچوان کانادا قرار دارد. پتاش سالانه درآمدي بالغ بر 10 ميليارد دلار به دست مي‌آورد که سود خالصي معادل 4 ميليارد دلار را نصيب اين شرکت مي‌کند.
کوشان غلامي

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام