البته به مدد پارکینگ‌های مکانیزه و چرخ و فلکی این امکان در برخی کلانشهرها ازجمله تهران فراهم شده اما برای استفاده از این پارکینگ‌ها باید دست و دلبازتر از همیشه باشید و کمی هم نگرانی نسبت به ایمنی این پارکینگ‌ها گوشه ذهن‌تان باشد.
با توجه به محدودیت فضای پارک در حاشیه خیابان‌ها و کمبود پارکینگ‌های عمومی، مدیریت شهری تهران مدتی است راه‌اندازی پارکینگ‌های چرخ و فلکی و مکانیزه در برخی نقاط به‌ویژه نقاط پرترافیک و مرکزی شهر را یکی از برنامه‌های خود اعلام کرده است اما متخصصان برنامه‌ریزی شهری چندان موافق راه‌اندازی این پارکینگ‌ها نیستند و برخی از آنها تجربه احداث این پارکینگ‌ها در ایران را ناموفق می‌دانند.
هدف از راه‌اندازی پارکینگ‌های مکانیزه، استفاده حداکثری از فضای موجود است. به همین دلیل در برخی مناطق که فضای کافی برای احداث پارکینگ وجود ندارد و متراژ پایینی دارند، می‌توان از پارکینگ مکانیزه استفاده کرد. پارکینگ‌ها به انواع مکانیزه، نیمه‌مکانیزه و غیرمکانیزه تقسیم می‌شوند و آنطور که یک کارشناس و پژوهشگر حمل‌ونقل شهری می‌گوید پارکینگ‌های چرخ و فلکی ایران، جزو پارکینگ‌های نیمه‌مکانیزه هستند.
رضا وثوقی، کارشناس ارشد حمل‌ونقل و توسعه پایدار از دانشگاه راه و پل پاریس معتقد است در ایران هنوز شاهد توسعه پارکینگ‌های تمام مکانیزه نیستیم و تنها یک پارکینگ تمام‌مکانیزه در تهران وجود دارد که همه استانداردهای این نوع پارکینگ‌ها را دارد که این پارکینگ با همکاری و مشاوره ژاپنی‌ها در ایران راه‌اندازی شده است.
به گفته او، سایر پارکینگ‌های مکانیزه در واقع نیمه‌مکانیزه هستند که پارکینگ‌های چرخ و فلکی موجود هم جزو آنها محسوب می‌شوند زیرا استانداردهای لازم را ندارند و اصول مهندسی طراحی و ایمنی در آنها رعایت نشده است.
آنطور که وثوقی توضیح میدهد، پارکینگ‌های چرخ و فلکی و مکانیزه ظرفیت چندان بالایی ندارند و حداکثر می‌توانند جای پارک ۲۰۰ خودرو را تامین کنند. به گفته او، در جایی که خیابان‌ها ظرفیت بالایی برای خودروها دارند این بدان معناست که تقاضا برای پارک خودرو بالا است بنابراین در این مکان‌ها پارکینگ مکانیزه نمی‌تواند جوابگوی نیاز بالا باشد زیرا ظرفیت چندان بالایی برای پارک خودروها ندارد.
تجربه ناموفق پارکینگ‌های مکانیزه
به نظر می‌رسد طرح راه‌اندازی پارکینگ‌های مکانیزه در ایران توفیقی نداشته زیرا به‌دلیل گران بودن این پارکینگ‌ها، بخش خصوصی تمایلی به راه‌اندازی آن نداشته است از سوی دیگر به گفته وثوقی اگر شهرداری‌ها بخواهند احداث این پارکینگ‌ها را به عهده بگیرند، با تشویق استفاده از خودروهای شخصی هزینه‌هایی را به شهر تحمیل می‌کنند.
این کارشناس اگرچه با افزایش پارکینگ‌های تهران موافق نیست اما تاکید می‌کند که اگر مدیریت شهری قصد ساختن پارکینگ داشته باشد این نوع پارکینگ نمی‌تواند در اولویت باشد زیرا کشش لازم را ندارد. از سوی دیگر هزینه احداث پارکینگ مکانیزه بسیار بالا و این نوع پارکینگ بسیارگران است زیرا تجهیزات ایمنی بالایی لازم داشته و به‌طور مداوم نیاز به رسیدگی و سرکشی دارد، بنابراین این پارکینگ‌ها به صرفه نیستند.
وی تاکید می‌کند که تنها پارکینگ تمام مکانیزه ایران متعلق به شهرداری تهران است و یارانه بسیاری برای آن پرداخت می‌شود اما بازهم هزینه استفاده و نگهداری از آن بسیار بالاست. به گفته او وقوع برخی حوادث در پارکینگ‌های مکانیزه ایران نیز از توفیق این نوع پارکینگ‌ها کاسته است.
جانمایی مناسب برای مکانیزه‌ها
مرزهای محدوده‌های ترافیکی می‌توانند مکان‌های مناسبی برای راه‌اندازی پارکینگ‌های مکانیزه باشند. وثوقی در این زمینه توضیح میدهد: این مرزها مکان‌هایی هستند که راننده خودرو از مسیرهای دور که دسترسی به حمل‌ونقل عمومی نداشته می‌آید و خودرو را در جایی که حمل‌ونقل عمومی موجود است، پارک و از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کند. در واقع در این پایانه‌ها بهتر است پارک‌سوارهایی با ظرفیت بسیار بالای پارک خودروها احداث شود. این شرایطی است که پارکینگ‌های مکانیزه به هیچ عنوان از پس آن برنمی‌آیند.
آنطور که این کارشناس می‌گوید پارکینگ‌های نیمه‌مکانیزه که در ایران استفاده می‌شوند بیشتر پارکینگ‌های بی‌کیفیتی هستند که به طور معمول آنها از چین وارد می‌شود.
او معتقد است در شهری مانند تهران که ساخت‌وسازهای فراوان با کاربری‌های مختلف در آن انجام می‌شود، چنانچه از نظر برنامه‌ریزی حمل‌ونقل نیاز به پارکینگ احساس شود بهتر است فضای پارک درون سازه دیده شود و اینکه بخواهیم از فضاهای فعلی برای ساخت پارکینگ استفاده کنیم اقدام نامطلوبی است.
لزوم کاهش استفاده از خودرو
افزایش فضای پارک خودروها می‌تواند عاملی برای تشویق مردم به استفاده از خودروهای شخصی باشد. وثوقی معتقد است کلانشهرهایی مانند تهران باید به سمت کاهش استفاده از خودروهای شخصی گام بردارند؛ در واقع در این شهرها باید مطلوبیت استفاده از خودرو کاهش یابد. این بدان معناست که هزینه استفاده از خودرو و پارکینگ افزایش یابد و اطمینان از پیدا کردن جای پارک، کاهش.
آنطور که این پژوهشگر حمل‌ونقل شهری تاکید می‌کند، تصمیم‌گیری درباره افزایش یا کاهش مطلوبیت استفاده از خودرو شخصی به عهده مدیریت شهری است. در واقع اگر قرار است آلودگی و ترافیک را کاهش دهیم، ساخت پارکینگ نمی‌تواند در اولویت باشد. به گفته او، سیاست ساخت پارکینگ در شرایط ترافیک و آلودگی فعلی هوا، سیاست اشتباهی است و توصیه نمی‌شود؛ به‌ویژه اینکه پارکینگ‌های مکانیزه ایمنی پایین‌تری دارند و سیمای شهر را زشت می‌کنند و ظرفیت‌های اندکی نیز دارند.
وثوقی تاکید می‌کند که کمبود پارکینگ در تهران نه‌تنها مشکل نیست، بلکه نعمت است زیرا اگر پارکینگ‌ها افزایش یابد، شهروندان با آسودگی خاطر خودروها را از خانه بیرون می‌آورند در حالی‌که خیابان‌ها کشش این وضعیت را ندارند. به گفته وی، در شرایط فعلی، پارکینگ‌های موجود هم زیاد هستند و باید به جای ساخت پارکینگ جدید، فضای پارک موجود را مدیریت کرد. یکی از این راهکارها، افزایش بهای استفاده از پارکینگ، به‌ویژه در مناطق دارای ترافیک بالاست تا مردم به سمت کاهش استفاده از خودرو شخصی گام بردارند.
فرصت احداث پارکینگ چرخ و فلکی
هرچند وثوقی کمبود پارکینگ در تهران را فرصتی برای توسعه حمل‌ونقل عمومی می‌داند اما علیرضا راسی، رییس اتحادیه پارکینگ‌داران تهران از کمبود توجه به نیاز شهروندان در زمینه جای پارک گلایه دارد و می‌گوید: شهرداری‌ها پول تاسیس پارکینگ را از ساختمان‌هایی که نمی‌توانند پارکینگ داشته باشند، می‌گیرند تا پارکینگ بسازند اما این کار را نمی‌کنند.
او برخلاف وثوقی، با راه‌اندازی پارکینگ‌های مکانیزه و چرخ و فلکی در تهران موافق است و تاکید می‌کند که با توجه به نبود فضای پارک در کلانشهرها، به هر روشی بتوان فضای پارک برای خودروها ایجاد کرد، مطلوب است و یکی از این روش‌ها می‌تواند پارکینگ‌های مکانیزه باشد. راسی باز هم تاکید می‌کند که تناسبی میان تعداد خودروها، خیابان‌ها و جای پارک در تهران وجود ندارد. اگرچه پارکینگ‌های مکانیزه نمی‌توانند تعداد زیادی خودرو را در خود جای دهند اما او تاکید می‌کند که با توجه به کمبود فضا برای احداث پارکینگ‌های جدید، می‌توان به این پارکینگ‌ها به چشم یک فرصت نگاه کرد و می‌توان آنها را در مناطقی از شهر که فضای کافی برای پارکینگ‌های غیرمکانیزه وجود ندارد، احداث کرد. به گفته او، اتحادیه پارکینگ‌داران آماده است از احداث این پارکینگ‌ها به‌عنوان اقدامی نو در زمینه افزایش فضای توقف خودروها حمایت کند.
به گفته راسی، از تعداد پارکینگ‌های مکانیزه در تهران آماری در دست نیست. او یادآوری می‌کند که احداث پارکینگ‌های چرخ و فلکی‌ها در اختیار شهرداری‌هاست و تاکنون تعداد محدودی از این پارکینگ‌ها در تهران راه‌اندازی شده است. راسی به گران بودن احداث و استفاده از این پارکینگ‌ها اشاره و یادآوری می‌کند که هنوز این پارکینگ‌ها مورد استقبال قرار نگرفته‌اند و هنوز بسیاری شهروندان درباره امنیت این پارکینگ‌ها تردید دارند.