از گفت‌وگوهای روزمره مردم کوچه و خیابان گرفته تا اظهارنظر رسمی پلیس راهور. این چالش به جایی رسید که برخی اظهارنظرهای غیررسمی،پراید را برای تردد درجاده‌ها مناسب ندانسته و از طرح ممنوعیت رفت‌وآمد این خودروی حاشیه‌ساز درجاده‌ها گفتند. حواشی پراید درشرایطی ادامه دارد که دیروز هم محمدرضا مقیمی رئیس پلیس آگاهی ناجا اعلام کرد؛ پرایدهای زیر مدل ٨٥ امنیت کافی ندارند و به دلیل ضعف‌هایی که در سوییچ این خودروها وجود دارد، دایم مورد دستبرد قرار می‌گیرند. این موضوع درحالی رخ میدهد که بارها درخبرهای رسمی اعلام شد، خط تولید پراید تا پایان سال ٩٥ بسته می‌شود اما حالا نه‌تنها پراید از بازار ایران خداحافظی نکرده است بلکه دیروز گروه صنعتی ایران‌خودرو اعلام کرد؛ عرضه مدل‌های ٩٦ به بازار آغاز شده و دراین میان پراید هم همچنان با قوت هرچه تمام‌تر در بازار حاضر شده است. حالا درشرایطی که محمدرضا نجفی‌منش عضو انجمن قطعه‌سازان ایران می‌گوید: استانداردهای پراید هیچ‌گونه مشکلی ندارد و سازمان استاندارد مرجع تشخیص استاندارد خودرو است نه پلیس راهور، علیرضا نیک‌آئین رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو می‌گوید: پراید در صدر مراجعه به تعمیرگاه‌ها قرار دارد. البته مهدی جمالی مدیرعامل سایپا هم دریک نشست خبری گفته است؛ پراید تاکنون ۵۲ استاندارد اجباری را گذرانده است که امسال با افزایش استانداردهای اجباری، شمار استانداردهای این خودرو به ٥٥ مورد افزایش داشته است. این درحالی است که گزارش‌های رسمی نشان میدهد پراید همچنان با یک ستاره کم‌کیفیت‌ترین خودروی ایرانی است.
خودروهای ٩٦ استانداردترند
شهریورماه امسال پلیس راهور ناجا بخشنامه‌ای صادر کرد که براساس آن خودروسازان می‌توانستند با اجرای بخشنامه‌های مشخص نسبت به ارتقای مدل خودروهای تولیدی اقدام کرده و محصولات خود را در زمستان ۱۳۹۵ با مدل ۹۶ تحویل مشتریان بدهند. گروه صنعتی ایران‌خودرو پس از اطلاع از فراهم‌آمدن این امکان، دستورالعمل‌های جدید پلیس راهور ناجا را به صورت کامل اجرا و به دنبال آن مدل خودروهای تولیدی را به سال ۹۶ ارتقا داده است.با فراهم‌‌‌کردن الزامات پلیس برای تحویل خودروهای تولیدی به مشتریان با مدل سال ۹۶، این شرکت تا نیمه اول دی‌ماه بیش از ۲۰هزار دستگاه خودرو را با پلاک ۹۶ تولید و عرضه کرده است. تغییر محل حک مشخصات اصالت خودرو از محفظه موتور به داخل کابین از اقدامات اصلاحی مورد نظر پلیس بود که ایران‌خودرو با اقدام در این زمینه برای کلیه محصولات و در کلیه خطوط بدنه‌سازی، مجوز صدور سند برای خودروها با مدل ۹۶ را گرفت. حالا سعید موتمنی رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران از کاهش قیمت خودروهای مدل ۹۵ به دنبال عرضه خودروهای مدل ۹۶ خبر میدهد. او پیش‌بینی می‌کند که تا پایان سال قیمت خودروهای پر تیراژ داخلی مدل ۹۵ موجود در بازار به‌طور میانگین یک‌میلیون تومان ارزان‌تر شود.
پراید در صدر مراجعه به تعمیرگاه
بسیاری می‌گویند: خودروهای ایرانی بی‌کیفیت هستند، برخی بررسی‌ها نشان میدهد تعداد ایرادهای خودروهای داخلی در سه‌ماهه اول مالکیت به‌طور متوسط سه برابر بیشتر از خودروهای خارجی است. در ایران به‌طور متوسط ٤ تا ٦ خودرو از ١٠٠ خودرو به دلیل ایراد فنی در سه‌ماهه اول به تعمیرگاه مراجعه می‌کند، این درحالی است که متوسط این عدد در دنیا یک تا ٥ است. دراین میان پراید بالاترین میزان از مراجعه به تعمیرگاه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند و این نکته‌ای است که علیرضا نیک‌آئین رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو می‌گوید. علاوه بر این جدول سطوح کیفی خودروهای سبک نشان میدهد که کیفیت خودروهای سایپا ١٣٢X، سایپا ١٣١X، سایپا ١١١X در پایین‌ترین حد و تک‌ستاره است.
پراید استاندارد است
بسیاری از مردم معتقدند؛ کیفیت پایین خودروهای داخلی یکی از عوامل شمار بالای سوانح درایران است اما این همه واقعیت نیست، زیرا کارشناسان عامل اصلی تصادف در ایران را خطای انسانی می‌دانند و بخشی از این سلسله علت‌ها نیز به کیفیت راه‌ها و خودرو برمی‌گردد. آمارها می‌گویند، خودروها با همدستی جاده‌ها و رانندگان، ایران را به پنجمین کشور رکورددار تصادفات در دنیا تبدیل کرده است. پراید که بعد از خانواده پژو بیشترین سهم از تصادفات جاده‌ای را به خود اختصاص داده، در سال ٩١ که ١١٤هزارو٧٩٩ فقره تصادف را به نام خود ثبت کرده است، اما درحالی ریشه سهم بالا در کیفیت نه‌چندان مناسب خودروی پراید می‌داند که دبیر انجمن خودرو آن را به نوعی استاندارد و طبیعی می‌داند. احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان در تازه‌ترین اظهارنظر خود، مدعی شده که با پروژه‌های اجرا شده در سال‌های اخیر، کیفیت دو خودروی پراید و وانت نیسان افزایش یافته است اما گزارش‌های رسمی از کیفیت این خودروهای سواری نشان میدهد که کیفیت این خودروها همچنان در پایین‌ترین حد، یعنی تک‌ستاره است.استدلالی که احمد نعمت‌بخش درخصوص کیفیت پراید آورده، این بوده که از حدود ۱۸میلیون دستگاه خودروی سواری درحال تردد درکشور، حدود یک‌سوم آنها پراید است، بنابراین طبیعی است که میزان تصادفات این خودرو بیشتر از برخی دیگر از خودروهای با تیراژ تولید پایین باشد. همچنین وقتی یک‌سوم سواری‌ها درحال تردد درکشور را پراید تشکیل میدهد، طبیعی است که تعداد خودروهای پراید مراجعه‌کننده به مراکز معاینه فنی و به دنبال آن تعداد عیوب این خودرو بیش از سایر خودروها باشد.
استانداردهای پراید بیشتر می‌شود
اما مهدی جمالی مدیرعامل سایپا با اصرار بر ادامه تولید پراید تأکید کرد: تا زمانی که تقاضا برای پراید وجود داشته باشد، سایپا با ارتقای کیفیت به تولید پراید ادامه خواهد داد و همان‌طور که تاکنون پراید ۵۲ استاندارد اجباری را گذرانده است، امسال با افزایش استانداردهای اجباری خودرو به ۵۵ مورد، پراید هر ۵۵ استاندارد اجباری مورد نیاز را تأمین خواهد کرد. او در یک نشست خبری گفته؛ پراید محصولی بی‌رقیب است و هیچ خودرویی در بازه قیمتی ۶هزار دلاری توان رقابت با پراید را از نظر کیفیت ندارد. اگر کشوری خودرویی با قیمت و کیفیت پراید تولید کند، ما از این محصول برای عرضه به بازار داخل استقبال می‌کنیم.
رکوردزنی در عمر تولید
اما درحالی مدیرعامل سایپا از ادامه تولید پراید خبر میدهد که فعالان این صنعت نیز این مسأله را مورد انتقاد قرار می‌دهند. محمدرضا نجفی‌منش دبیر انجمن قطعه‌سازان با اشاره به اینکه صنعت خودروسازی ایران باید سرعت بیشتری در به‌روزرسانی خطوط تولید خود داشته باشند، گفت: البته درحال حاضر مقدمات لازم برای جایگزینی تیبا صورت گرفته است اما نمی‌توان این اقدام را یک‌باره انجام داد. او درپاسخ به این پرسش، عمر خط تولید یک خودرو در دنیا معمولا چقدر است، با حالتی طنز پاسخ داد: درکشور هند خودرویی با نام آمباسادول به مدت ٤٠سال تولید می‌شد. کار به جایی رسید که از همه قطعات این خودرو به جز بوق آن صدا شنیده می‌شد. او هرگونه غیرکیفی‌بودن خودروی پراید را رد کرده و می‌گوید: این محصول استانداردهای تعیین‌شده ازسوی سازمان استاندارد را داراست و سازمان مسئول که می‌تواند راجع به کیفیت آن صحبت کند، استاندارد است نه ناجا یا راهور.
استاندارد یک بحث صفر و یک است
اما فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو نظری متفاوت دارد. او درحالی که نظام بررسی کیفیت خودرو مورد انتقاد قرار می‌داد، می‌گوید: در سایر کشورها بر‌خلاف ایران، اگر خودرویی استاندارد نباشد، اصلا اجازه تولید پیدا نمی‌کند. استاندارد یک بحث صفر و یک است یا استاندارد است و اجازه تولید دارد یا استاندارد نیست و اجازه تولید ندارد. دراین شرایط نمی‌توان فهمید کدام خودروها دارای کیفیت بالاتری هستند. دراین کشورها بررسی کیفی خودروها توسط شرکت‌ها و سازمان‌های غیر‌دولتی و حتی نشریات بررسی می‌شود.به گفته او، معروف‌ترین گزارش کیفی خودرو درجهان جی‌دی پاور در آمریکاست. این گزارش میزان مراجعه هر ١٠٠ خودرو از یک مدل یا برند را در بازه سه‌ماهه به تعمیرگاه بررسی می‌کند. تفاوت این روش با روش ایران این است که عملا کیفیت و دوام خودرو بررسی می‌شود نه کیفیت مونتاژ خودرو. نتایج کلی این بررسی هرساله به صورت عمومی منتشر می‌شود، نتایج جزیی‌تر هم درقالب بسته‌های اطلاعاتی به شرکت‌های خودروسازی و سازمان‌های مختلف فروخته می‌شود.این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: با این روش مثلا تویوتا می‌تواند بفهمد درکجاها بیشتر ضعف دارد و رقیبش هیوندایی خودروهایش بیشتر درچه مواردی خراب می‌شود. این عامل سبب رقابت شدید و بهترشدن کیفیت محصولات خودروسازان می‌شود.
به دلیل بازار رقابتی خودروسازان از هر فرصتی برای شناخت نقاط ضعف خود و حریفان استفاده می‌کنند. نتایج این بررسی‌ها هم به‌عنوان یک عامل موثر درتبلیغات برای فروش توسط خودروسازان استفاده می‌شود. برخی از بررسی‌های سازمان‌های غیر‌دولتی هم سبب می‌شود استانداردها سختگیرانه شود یا خلاف‌های خودروسازان مشخص شود. یکی از معروف‌ترین این رویدادها را می‌توان در آبروریزی فولکس واگن درخودروهای دیزلی‌اش دید که این ایراد توسط چندین موسسه غیر‌دولتی ابتدا مورد توجه قرار گرفت و بعدا توسط دولت‌ها به سختگیری‌های جدید در زمینه استاندارد منجر شد.