سازمان های امروزی در حال تلاش و کوشش بیشتر برای استفاده از فناوری اطلاعات هستند که نتیجه آن به وجود آمدن مباحثی جدید در رشته های مدیریت مانند طراحی مجدد فرآیند کسب و کار، سازمان های بدون مرز، سازمان های یادگیرنده و شرکت های دانش محور است.
سازمان های امروزی در حال تلاش و کوشش بیشتر برای استفاده از فناوریاطلاعات هستند که نتیجه آن به وجود آمدن مباحثی جدید در رشته های مدیریتمانند طراحی مجدد فرآیند کسب و کار، سازمان های بدون مرز، سازمان هاییادگیرنده و شرکت های دانش محور است. فناوری اطلاعات همچنین توانسته استروش پردازش اطلاعات را آسان کرده و نحوه تصمیم گیری را تغییر دهد و لذا ماشاهد افزایش سرعت در پردازش داده ها و تجزیه و تحلیل حجم بالایی ازاطلاعات هستیم.
● اهمیت اطلاعات در بازاریابی
اطلاعات از دیرباز نقش بسیار مهمی در تبلیغات و بازاریابی داشته است و باگذشت زمان و استفاده از وسایل جدید ارتباط جمعی مانند رادیو و تلویزیون وانواع مختلف رسانه ها، اطلاعات کامل تر و بیشتر نیز شده است. در عصر حاضراگرچه اطلاعات دارای ارزش کالایی هستند اما همچنان به عنوان مؤثرترینمؤلفه برای خرید و فروش کالاها به حساب می آیند.
سازمان های تجاری برای حفظ حیات خویش به اطلاعات وابسته اند که بخش زیادیاز این اطلاعات برای ارائه بهتر کالاها و ایجاد بازار مناسب برای فروشکالا و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد.
این اطلاعات شامل:
نحوه تبلیغات، علایق و نیازهای مصرف کننده، کانال های توزیع، روش هایفروش، سایر رقبا و.می باشد و لذا می توان اذعان کرد که اطلاعات و تبلیغاتبه عنوان دو اصل اساسی در تجارت و بازرگانی همواره لازم و ملزوم بوده اند.فعالیت در عرصه بازاریابی و تبلیغات بدون اطلاعات، بی اساس است. ضمن اینکه اطلاعات نیز در پوشش تبلیغات اهمیت می یابد.
آمار موجود بیانگر آن است که از ۶/۵ میلیارد نفر جمعیت جهان نزدیک به ۲۳۰میلیون نفر دارای رایانه شخصی هستند و این میزان روز به روز در حال افزایشاست و با توجه به این که بیش از ۵۰ درصد مردم جهان دارای تلفن و خطوطارتباطی می باشند، پتانسیل موجود برای استفاده از اینترنت قابل افزایشاست.
این زمینه مناسب کارشناسان و دست اندرکاران را برای طراحی راهکارهای مناسبجهت کاهش محدودیت ها و افزایش قابلیت های دیگر اینترنت برانگیخته است واین امید وجود دارد که در آینده ای نزدیک، شیوه های مؤثرتری در اینترنتبرای تبادل کالا و خدمات میان عرضه کنندگان و مصرف کنندگان نهایی به وجودآید.
● تاریخچه مبادلات الکترونیکی
در سال ۱۹۸۹ اولین مبادلات تجاری از طریق شبکه های رایانه ای انجام شد.پنج سال بعد تعداد رایانه هایی که به اینترنت پیوستند، به طور چشمگیریافزایش یافت و این فرصت را در اختیار شرکت ها و سازمان ها و نیز مصرفکنندگان نهایی قرار داد تا در محیط دیجیتالی تجارت به کسب و کار بپردازند.اینترنت اولین محیط دیجیتالی تجارت نبود بلکه در سال ۱۹۸۱ دولت فرانسهپروژه «تله نل» را با هدف بهبود خدمات مخابراتی ارائه کرد که بعدها امکانخرید و فروش online نیز روی این بستر برای کاربران فراهم شد. پس از معرفیوب توسط تیم برنزلی و ارائه مرورگرهای مختلف مانند Internet Explorer، NetScape، Mozila و. امکان جست وجوی سریع برای کاربران فراهم شد و شرکت هایبیشتری به این قلمرو وارد شدند.
● جایگاه اینترنت در بازاریابی
اینترنت فعلی جایگزین مدل های قبلی تعامل بین خریدار و فروشنده شده است.در آینده ای نزدیک خریداران می توانند جزئیات کالای مورد درخواست خود رابه فروشندگان و سازندگان ارائه داده و سپس آن را براساس نظر و سلیقه خودبیارایند و بعد تحویل بگیرند و در مقابل عرضه کنندگان نیز می توانند بهطور دقیق آنچه را مشتری می خواهد، بدون تأخیر و مطابق سلیقه اش به ویتحویل دهند. نمونه بارز این حق انتخاب مشتری استفاده از تابلوهای انتخاباست که امکان طراحی محصول مورد نیاز تک تک مشتریان را فراهم می کند. مشتریآزادانه ویژگی ها، اجزا و شیوه های تحویل کالا و نیز روش پرداخت را انتخابکرده و در تاریخ معینی کالا را تحویل می گیرد.
در این نوع نظام خرید، نقش مشتری از نقش دریافت کننده منفعل به طراحی فعالتغییر می کند. تا اواخر قرن ۲۰ نقش مشتری در اقتصاد بیشتر در قالب پذیرندهقیمت و محصول تعریف می شد زیرا کالاهای ارائه شده از سوی فروشنده را بدونهیچ تغییری خریداری می کرد اما در طول سالیان گذشته با رشد قدرت مشتریاندر طول فرآیند خرید، نقش تأثیرپذیر آنها کم کم کنار گذاشته شده و به نقشیاثرگذار تبدیل شده است.
از مهم ترین ویژگی های اینترنت در امر تبلیغات و بازاریابی، دوطرفه بودنآن است و کاربران و مشتریان هنگام مراجعه به وب سایت می توانند با منبع آنارتباط برقرار کرده و نوع اطلاعات مورد نیاز خود را تعیین کنند.با توجه بهنفوذ فناوری اطلاعات به حوزه بازاریابی و تبلیغات حوزه هایی که ممکن استدستخوش تغییر شوند، به قرار زیر است:
۱) تغییرات در وضعیت متغیرهای آمیخته بازاریابی (۴P)
۲) تغییرات در اندازه و ساختار بخش بازاریابی
۳) توانایی در اداره کردن حجم بالا و پیچیده اطلاعات بازاریابی
به علاوه به دلیل برخی از ویژگی های خاص اینترنت تغییرات اساسی را دربازاریابی سنتی می توان شاهد بود مانند تغییر جریان اطلاعاتی یک طرفه بینشرکت با مشتریان در بازاریابی سنتی به جریان اطلاعاتی دوطرفه حرکت به سویبازاریابی فردی به جای بازاریابی انبوه، تغییر تفکر مشتری به عنوان بازارهدف به سوی این که مشتری یک شریک تجاری است و نیز تغییر مفهوم بخش بندیبازار در بازاریابی سنتی به سوی مفهوم جامعه سازی در بازاریابی اینترنتی.
● اثرات تجارت الکترونیکی در بهره وری بنگاه های اقتصادی
توجه به عناصر فناوری اطلاعات در رشد تجارت الکترونیکی و تأثیر شگرف آن درفرآیند توسعه تجارت خارجی بویژه در آن دسته از کشورهایی که دچار جهشاقتصادی بوده اند، به خوبی بیانگر اهمیت و نقش تأثیرگذار آن در بهره وریبنگاه های اقتصادی است که خود سبب کاهش هزینه ها، ایجاد و ارتقای کارآییمدیریت و ضرورت معماری مجدد در محیط بنگاه ها شده است. به علاوه کسب و کاردیجیتالی تأثیر شگرفی در اقتصاد داشته است که افزایش سرعت مبادله کالا،پول، خدمات و افزایش اقتصاد در اندازه های محلی به ملی و منطقه ای و بینالملل از مهم ترین این عوامل است.
● امنیت در فضای تجارت الکترونیکی
مقوله داد و ستد به خودی خود دارای مشکلاتی می باشد مانند کلاهبرداری،تقلبی بودن جنس خریداری شده، تغییر یک طرفه شرایط معامله، ممنوع المعاملهبودن یکی از طرفین و اگر که داد و ستد به صورت غیر فیزیکی و الکترونیکیانجام شود، مبحث جدیدی تحت عنوان امنیت در فضای تجارت الکترونیکی نیز مطرحخواهد شد که خود شامل ۴ بخش زیر است:
۱) محرمانه بودن: پنهان کردن اطلاعات و منابعی که در اختیار یکی از طرفین است و جلوگیری از افشای غیرمجاز اطلاعات
۲) صحت: جلوگیری از دستکاری و تغییرات نامناسب و غیرمجاز اطلاعات توسط یکی از طرفین
۳) دسترس پذیری: حفظ توانایی استفاده از اطلاعات و منابع توسط کاربران سیستم
۴) کنترل دسترسی: هر درخواستی که برای دسترسی به منابع و اطلاعات سیستمصورت می گیرد، باید مورد بررسی قرار گیرد که خود شامل ۲ بخش احراز اصالت ومجازشناسی است؛ به این معنا که شخص درخواست کننده نخست باید توسط یک سیستمموجودیتش احراز شده و سپس مشخص شود که آیا امکان استفاده از منابعاطلاعاتی را دارا می باشد یا خیر
● سهم فناوری اطلاعات در بازاریابی و تبلیغات
وسایل ارتباط جمعی در چند دهه اخیر تأثیر شگرفی در پیشرفت فناوری اطلاعاتداشته است، توسعه تکنولوژی ارتباطی با بهره گیری از رایانه ها، تلویزیونهای کابلی، شبکه های اطلاعات (DATA) و.امکان دسترسی کاربران را به حجمزیادی از اطلاعات اما در بازه زمانی کوتاهی میسر ساخته است، در سال هاینزدیک نیز با تحولات گسترده ای که در وسایل ارتباط جمعی ایجاد شده است،ابزار دیگری نیز به این جمع اضافه شده و آن اینترنت است که به همه جا سرکشیده و هر ناممکنی را ممکن می سازد.در اقتصاد جهانی امروز که حجم عظیمیاز آن بر دوش شرکت های چندملیتی است، ما از وسایلی استفاده می کنیم کهممکن است در کشوری دیگر تولید شده باشد و به نام کشور دیگری صادر شود و یاممکن است شما برای شرکت هایی کار کنید که دفتر مرکزی آنها در نقطه ای دیگراز جهان است اما همواره می توانید با فشردن یک کلید، حجم عظیمی از اطلاعاترا دریافت و یا ارسال کنید.تحولات فناوری در دنیای امروز توانسته استظرفیت های لازم را برای تأمین بسیاری از اهداف بازرگانان آماده ساخته وابزار تبلیغ، انتقال اطلاعات را از ابتدایی ترین شکل خود که تبلیغات شفاهیاست، به پیام های الکترونیکی از طریق اینترنت ارتقا دهد.
پیام ها، نامه ها، آگهی ها، بروشورها و مجلات الکترونیکی را می توان درزمره جدیدترین ابزار تبلیغات در عصر کنونی به حساب آورد که بر بستراینترنت قابل دسترس هستند. استفاده از رنگ های مختلف و تصاویر زیبا و جذابسعی در جلب مخاطب بیشتر دارد و بازاریابی از طریق اینترنت را برای فروشمحصول و خدمت به روشی نو و جدید در کشورها تبدیل کرده است و سازمان هایتبلیغاتی نیز سعی در تغییر رویکرد و نگرش خود به سوی این گونه از تبلیغاتدارند.
توانمندی ها و امکانات اینترنت مانند ارزان بودن تبلیغ، سرعت ارسال ودریافت تبلیغات، امکان ارتباط دو سویه، عرضه محصول از طریق امکانات صوتی وتصویری و.// سبب شده است که جایگاه ویژه ای برای استفاده از این رسانهدر امر بازاریابی و تبلیغات ایجاد شود که برخی از ویژگی های آن به شرح زیراست:
۱) آگاهی از وجود کالاهای جدید: با توجه به اینکه در فضای وب دیگر فاصلهمکانی و تغییرات ساعت مفهومی نداشته و همگان امکان استفاده همزمان از وبرا در هر جای دنیا دارند خریداران می توانند در هر کجا که هستند باجدیدترین کالاهای تولیدی آشنا شده و جزئیات آن را به دست آورند و به علاوهدر هر ساعت از شبانه روز اقدام به خرید کنند.
۲)کاهش قیمت: به دلیل امکان برقراری ارتباط مستقیم بین تولیدکننده و مصرفکننده نهایی بخشی از هزینه ها به دلیل حذف در سطرهای توزیع از بین خواهدرفت و خریدار و فروشنده با تشکیل یک حلقه به طور مستقیم به یکدیگر وصلخواهند شد.
۳)امکان خرید سریع: برخی از محصولات را که به صورت آماده وجود داشته ونیاز به تولید برمبنای سفارش ندارند می توان بلافاصله دریافت کرد مانندنرم افزارها، کتاب های الکترونیکی (E-book)، موسیقی و فیلم که پس ازپرداخت وجه مورد نظر بلافاصله امکان دسترسی برای خریدار به اصل محصولفراهم خواهد شد.
۴)محدوده زمانی باز: اینترنت را می توان فروشگاهی شبانه روزی به حساب آوردکه حتی در روزهای تعطیل به ارائه خدمت می پردازد، این امر سبب خواهد شد کههر زمان خریدار تمایل به تهیه کالایی داشته باشد با اتصال به شبکه امکانتهیه آن را داشته باشد.
۵) افزایش قدرت خرید: به دلیل ارائه محصول یکسان از سوی فروشندگان متعددامکان انتخاب برای خریدار به وجود می آید تا با توجه به قیمت و شرایط فروشو نحوه سرویس دهی فروشنده مورد نظر خود را انتخاب کند.
۶) افزایش سوددهی: با توجه به حذف برخی از هزینه ها مانند اجاره مکان،هزینه های نگهداری، دستمزد پرسنل، فروش و /// نرخ سود در مقابلبازاریابی سنتی افزایش یافته و در مقابل هزینه ها کاهش چشمگیری خواهدداشت.
۷) اطلاع رسانی: در اینترنت اطلاعات زیادی مربوط به کالایی که قصد خرید آنرا دارید وجود دارد که این اطلاعات شامل قیمت کالا، کشور سازنده، سالساخت، مدل های مختلف، رنگ های موجود و از همه مهمتر نظر مشتریان قبلی کهکالا را خریداری کرده و مورد استفاده قرار داده اند می باشند که می تواندراهنمای بسیار مفیدی برای تصمیم گیری خرید باشد.
● مدل های کسب و کار الکترونیکی
این دسته از مدل های کسب و کار به روشی اطلاق می شود که شرکت ها در فعالیتهای تجاری خود در پیش گرفته اند و با توجه به منابع در دسترس و نیازمشتری، پیشنهادی برای عرضه ارزش مورد نظر مشتری ارائه شده و موجب کسبدرآمد برای شرکت خواهد شد. مهمترین این مدل ها به قرار زیر است:
۱) E-shop: این مدل برای پیاده سازی بازاریابی روی وب به کار می رود و بهفروشگاه این امکان را می دهد تا بتواند عملیات سفارش و پرداخت خود را بربسته web پیاده سازی کند.
۲) E-procurement: به کارگیری مزایده ها و مناقصه های کالا و خدمات از طریق اینترنت را شامل می شود.
۳) E-mall: شرکت هایی که در حراج های اینترنتی به صورت فعال شرکت دارند ازاین مدل استفاده می کنند که نمونه بارز آن را می توان ebay.com دانست.
۴) E-Auction: مجموعه ای از فروشگاه های الکترونیکی که ارائه دهنده خدماتبه مشتریان هستند و معمولاً به صورت زنجیره ای به فعالیت می پردازند.
۵) collaboration Platform: شرکت های این گروه مجموعه ای از ابزارها ومحیط های اطلاعاتی را برای همکاری بین شرکت ها فراهم می سازند و اصولاً بهکار بسترسازی برای ارائه خدمات آشنایی دارند.
۶) value chain Integrator: شرکت و سازمان را در موقعیتی به منظور تمرکزروی مراحل چند گانه یکپارچه سازی زنجیره ارزش با استفاده از جریاناطلاعاتی بین این مراحل قرار می دهد.
۷) value chain service Provider: شرکت را در موقعیتی به کمک عملیات زنجیره ارزش قرار می دهد.
۸)virtual communities: اجتماعات مجازی که محیط و بستر آن توسط اپراتوراجتماع مجازی فراهم شده است را پوشش می دهد. در این روش درآمدزایی براساستبلیغات عضویت انجام می شود.
۹) Information brokerage: مشتمل بر تمامی سرویس های اطلاعاتی که به منظوراضافه کردن ارزش به داده های قابل دسترسی در شبکه های بدون محدودیت به کارمی رود.
۱۰) trust and other Third Party services: ارائه خدمات تصدیق مسئولیت و احراز هویت و اعتماد سازی برای شرکت ها.
۱۱) Third party Marketplace: در این مدل شرکت زمانی که تمایل دارد، بازار وب موجود را به جزو سوم واگذار کند اطلاق می شود.
● روش های کسب درآمد در فضای وب
شرکت های مختلفی در حال حاضر بر روی world wide web در حال سرویس دهی میباشند که این سرویس دهی به دو بخش کالا و خدمات قابل دسته بندی است.
برخی از شرکت ها کالای مورد نظر شما مانند کتاب، نوار، پوشاک و حتی ماشینو.// را برای شما فراهم می کنند و برخی دیگر خدماتی نظیر بیمه، حمل ونقل، آموزش و.// در اختیار شما می گذارند، شرکت هایی نیز به عنوان واسطهو پل ارتباطی شما با دو گروه فوق الذکر به ایفای نقش می پردازند. مستقل ازاینکه شرکت در کدام یک از این سه گروه قرار دارید و به یکی از روش های زیربه کسب درآمد در فضای web می پردازید:
۱) Transaction fees: دریافت مبلغی پول به ازای هر تراکنش مالی.
۲) Hosting fees: دریافت وجه به ازای میزبانی برنامه های کاربردی و تعاملات با دیگران.
۳) Referral fees: سایت شرکت، اطلاعاتی از محصول سایر شرکت ها در اختیارمصرف کنندگان قرار می دهد و اگر مشتری به سایت شرکت فروشنده اصلی مراجعهکند، سایت معرفی کننده کارمزدی دریافت خواهد کرد. این روش در سال های اخیرروی بسیاری از وب سایت ها به کار گرفته شده است و برخی از افراد تحت عنوانتبادل لینک (link) عنوان می شود با این تفاوت که در تبادل لینک مبادله دوسایت حالت تهاتر به خود گرفته و کارمزدی به هیچ کدام از طرفین پرداختنخواهد شد.
۴) subscription fees: در این حالت مشتری حق اشتراکی را به صورت سالیانه و یا ماهیانه پرداخت می کند.
۵) Licence fees: دریافت کارمزد به ازای عملیات هایی که شرکت اصلی در آندارای سهم است. این روش مانند اعطای امتیاز در تولید یک محصول و شریک شدندر منافع تجاری آن است.
۶) pay per view: به ازای هر بار دسترسی به سایت اصلی، شرکت واسطه کارمزدی دریافت خواهد کرد.
۷) pay per performance: دریافت وجهی به ازای انجام عملیاتی خاص و از قبل تعیین شده.
۸) micro payment: دریافت کارمزدهای کم اما به تعداد زیاد.
۹) Advertising: به ازای تبلیغات برای شرکت ها و سازمان های طرف قرارداد وجه پرداخت خواهد شد.
۱۰) sponsorships: دریافت کارمزد به ازای حمایت از سایر شرکت ها و سازمان های الکترونیکی.
۱۱) Ransom Model: در این مدل بخشی از اطلاعات به صورت رایگان و بدوندریافت وجهی در اختیار مصرف کننده قرار گرفته و در صورت درخواست مشتریمبنی بر اطلاعات بیشتر باید هزینه پرداخت شود.
۱۲) sales of good/service: فروش و یا عرضه کالا و یا خدمت که رایج ترین روش در کسب و کار الکترونیکی است.
۱۳) sales of customer data: جمع آوری و فروش اطلاعات مشتری به شرکت ها.در این روش شرکت های آماری نخست اطلاعات کاربران و علایق و نیاز مندی هایآنان را از طریق فرم هایی به دست آورده و سپس آن را در اختیار شرکت هایدرخواست کننده قرار می دهند.
۱۴) offline customer response: این روش به صورت offline برای جلب مشتریان بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
۱۵) value added services: به ازای سرویس های جدید که برای کالاها و خدمات فعال می شود کارمزد دریافت خواهد شد.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
وحید نقشینه ارجمند
۱۹ آبان ۱۳۸۸ ساعت ۱۱:۴۸:۴۱ قبل از ظهر