مدیران کور، بازارهای مفت

در این مقاله مدیران به دو دسته تقسیم می شوند، مدیران بینا و مدیران کور. مدیران بینا، دیده بان هائی را تربیت کرده اند که هر لحظه تحولات بازار، کسب و کارها و فناوری های جدید را به مدیر گزارش می دهند تا مدیر برای هر تصمیم به تشخیص درستی برسد. این دیده بان ها محل ظهور و شناخت فرصت های کسب و کاری برای شرکت هستند. چه بسا در یک لحظه باعث جهش و توسعه بلندی برای کسب ثروت باشند. در مقابل این دسته، مدیران کور می باشند. آنها فریب بازارهای مفت در دسترس را خورده اند و به فکر فردای خود نیستند. این مدیران شرکت های خود را دچار روزمرگی کرده اند. مرگی آرام که خود نیز آن را باور ندارند.
فناوری نانو ابزار دست مدیران بینا است. دیده بانی تحولات صنایع مختلف در حوزه نانو با توجه به تاثیرگذاری همه رشته ای فناوری نانو، امری ضروری برای مدیران بینا است. این دیده بانی سرمنشا شناخت فرصت های بزرگ و شکارهای رویائی است. اغلب مدیران ایرانی بینا هستند اما تلاش می کنند رفتار مدیر بینا را از خود نشان ندهند. می دانند سیل تحولات در پیش است اما بازارهای موجود آن ها را به خود مشغول کرده است. آنها می دانند خطر در پیش است اما نمی دانم چرا نمی خواهند نشان دهند که می دانند. باید کاری بکنند. باید حرکت کنند، ماندن نتیجه ای در بر ندارد.
در این مقاله مدیران به دو دسته تقسیم می‌شوند، مدیران بینا و مدیران کور. مدیران بینا، دیده بان هائی را تربیت کرده اند که هر لحظه تحولات بازار، کسب و کارها و فناوری های جدید را به مدیر گزارش می دهند تا مدیر برای هر تصمیم به تشخیص درستی برسد. این دیده‌بان‌ها محل ظهور و شناخت فرصت‌های کسب و کاری برای شرکت هستند. چه بسا در یک لحظه باعث جهش و توسعه بلندی برای کسب ثروت باشند. در مقابل این دسته، مدیران کور می باشند.
آنها فریب بازارهای مفت در دسترس را خورده اند و به فکر فردای خود نیستند. این مدیران شرکت های خود را دچار روزمرگی کرده اند. مرگی آرام که خود نیز آن را باور ندارند. فناوری نانو ابزار دست مدیران بینا است. دیده‌بانی تحولات صنایع مختلف در حوزه نانو با توجه به تاثیرگذاری همه رشته ای فناوری نانو، امری ضروری برای مدیران بینا است. این دیده‌بانی سرمنشا شناخت فرصت‌های بزرگ و شکارهای رویائی است. اغلب مدیران ایرانی بینا هستند اما تلاش می‌کنند رفتار مدیر بینا را از خود نشان ندهند. می‌دانند سیل تحولات در پیش است اما بازارهای موجود آن ها را به خود مشغول کرده است. آنها می‌دانند خطر در پیش است اما نمی‌دانم چرا نمی‌خواهند نشان دهند که می‌دانند. باید کاری بکنند. باید حرکت کنند، ماندن نتیجه‌ای در بر ندارد.
در زمان کودکی مادران فهیم داستان‌هائی را با زبان ساده و شیوای خودشان نقل می‌کردند. داستان هائی که هنوز هم در کنج ذهن های ما باقی مانده است. بسیاری از اوقات ما معنا و مفهوم داستان‌ها را درست درک نکردیم و در بزرگی نیز با همان سادگی کودکانه‌مان از کنارش گذشتیم. آن روزها مادران ما تعریف می‌کردند که:
در زیبایی بهار و تابستان مورچه‌ها به جمع خوراک و آذوغه می‌پرداختند. گنجشکی جیک جیک کنان بر بالای مورچه‌ها پرواز می‌کرد و مورچه‌ها را مسخره می‌کرد که چقدر کار می‌کنید؟ برای کِی کار می‌کنید؟ این همه آذوغه همه جا ریخته شما باز هم در حال جمع کردن غذا هستید؟ ادامه داستان را همه بلدید. داستانی که بارها و بارها به زبان‌های مختلف و توسط شاعران و ادیبان متفاوت نقل شده است. زمستان سر رسید و گنجشک گرسنه در به در به دنبال آذوغه سرگشته و حیران بود. آنگاه مورچه‌ای زبان به حکمت گشود و به گنجشک گفت: جیک جیک مستونت بود یاد زمستونت نبود. این داستان ساده، زیبا و قدیمی در دنیای امروز کاربردهای زیادی دارد و راه حل بسیاری از مشکلات کشور ما نیز در لابه لای مفاهیم این داستان ها قابل بررسی است. چگونه؟
دیدن مدیران موفق کسب و کار ایرانی، نشست و برخاست با آنها و گفتگو و رایزنی در مورد مسائل مختلف کاری بسیار لذت بخش است. فعالیتی است که انسان تشنه را تشنه‌تر می‌کند و رایحه امید و آرزو را در وجود آدمی به حرکت درمی‌آورد. مدت‌هاست که ارتباط خوبی با تعدادی از مدیران بزرگ بخش خصوصی پیدا کرده‌ایم و هر مدت یکبار به بهانه‌ای سراغشان را می‌گیریم تا خرمن خویش را از گوهر تجارب آنها بهره‌مند سازیم. نقطه نظرات آنها بسیار هوشمندانه، بجا و مبتنی بر اندیشه و تجربه ای عمیق است که هر مدیر شرکتی را می تواند به وجد بیاورد و راهکارهای موفقیت و شکست را پیش رویش ترسیم کند. تجاربی که چون در فضای کسب و کار ایران شکل گرفته و با این شرایط وفق یافته است، می تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات اقتصادی ما باشد.
از مهمترین نکاتی که هر مدیر موفقی به آن اشاره می‌کند، نگاه به آینده است. موفقیت یک کسب و کار به عوامل مختلفی بستگی دارد. عده‌ای از مدیران همین که امروز فروش خوبی داشتند، دیگر انگار تمام دنیا را فتح کردند و به فکر فردای خود نیستند. موفقیت تمام عیار یک شرکت در گرو تخمین میزان عرضه و تقاضا هر محصول یا خدمات در آینده‌ای نه چندان دور می‌باشد. تشخیص و درک عرضه و تقاضا و تحولاتی که آن را دستخوش تغییر می‌کند، اسباب دست هر مدیر موفق می‌باشد. اگر مدیری نتواند تخمین درستی برای چند سال بعد کسب و کار خود داشته باشد، نمی‌تواند مسیر شرکتش را درست ترسیم کند. چنین مدیری خواسته یا ناخواسته از مسیر موفقیت دور می‌شود و چه بسا به دام ورشکستگی بیفتد. چرا که او کور است و نتوانسته فردایش را به خوبی ببیند و بر اساس فردا تصمیم درستی در امروز اتخاذ کند. کوری اقتصادی شرکت را از جهش باز می‌دارد و آن را سرگرم به روزمرگی می‌کند. شاخص های بسیاری وجود دارد که نشان دهنده حد کوری و بینایی یک مدیر شرکت است. مدیران بینا در جنگ عقل و هوس بی طرف نیستند بلکه همواره عقل را حمایت می‌کنند و او را تشویق می‌کنند تا بتازد تا بتواند خوب به پرواز درآید، اوج گیرد و به آن بالاها رود. مدیران ایرانی کدامیک هستند؟ کورند یا بینا؟ نمی‌توان در کل راجع به همه مدیران نظر داد.
اما به هر حال به نظر می‌رسد اکثر مدیران ما بینا هستند اما تلاش می‌کنند رفتاری شبیه نابینایان از خود نشان دهند. این هم از مشکلات اقتصاد کشور ما است که شبیه هیچ کشور دیگری در عالم نیست.
مهندس، مدیر بسیار موفقی است. صنعت آب کشور او را به خوبی می‌شناسد. خوش نفس و خوش ذوق است و البته بسیار خوش کلام. وقتی برای نشست هشتم آبان ماه (اولین نشست تعدادی از مدیران شرکت‌های بخش خصوصی با مدیران ستاد ویژه توسعه فناوری نانو) دعوتش کردیم به گرمی پذیرفت. چند روز بعد از نشست که مباحث را جمع بندی می‌کردیم، می‌گفت حرف‌های شما منطقی است، عقل مدیران با شماست اما هوس آنها نمی‌گذارد! جنگ بین عقل و هوس جنگ سختی است.
چرا مدیران ما در انتخاب بین عقل و هوس دچار مشکل می‌شوند؟ چرا مدیران ما در حالیکه بینا هستند، خود را به کوری می‌زنند؟ چرا شرکت‌های ما دائم در شرایط موجود خود دست و پا می‌زنند و از پویائی و به روز بودن دورند؟ چرا آنها نمی‌خواهند رشد کنند؟ جواب این سوالات هم سخت است و هم ساده. دلایل مختلف است که نمی‌توان همه آنها را مورد بررسی قرار داد اما یکی از مهمترین جواب ها و اصلی‌ترین آنها در بازار نهفته است.
اکثر شرکت‌های ایرانی بازارهای بزرگ یا کوچکی در اختیار دارند که گمان می‌کنند سیر شده‌اند. شرکت سیر شده نمی‌تواند به خوبی به شکار بپردازد. به قول آلمان‌ها "گرگ گرسنه خوب شکار می‌کند." بازارهای رایگان و مفتی که در دسترس شرکت‌های ایرانی است، آنها را به تباهی کشانده و در آینده نیز می‌کشاند. عدم رقابت موثر شرکت‌های ایرانی در کسب بازار و وجود رابطه های غیر اقتصادی و ناسالم، اطمینان کاذب، مضر و سم گونه‌ای را به شرکتها داده است که باعث شده آنها به روزمرگی کشیده شوند.
مدیران ایرانی باید بینا باشند و بدانند هر لحظه بازارهای آنها در معرض خطر می‌باشد. دیر یا زود شرایط فعلی کشور تغییر خواهد کرد و بازارهائی که مفت و رایگان به دست آورده‌اند، از دست خواهند داد. آنها باید بتوانند دانش و بینش خود را پیرامون محیط آینده کسب و کار خویش متمرکز کنند. فناوری نانو یکی از اصلی ترین فناوری‌های تغییر دهنده صنعت است. مدیران ما باید تاکید خود را بر افزایش کارائی و قابلیت های خود نمایند. فناوری نانو می تواند جهت دهنده و تغییر دهند صنایع کشور ما باشد.
فناوری نانو می‌تواند قابلیت‌ها و کارائی صنایع ما را افزایش دهد. هم اکنون در کشور ما سیاست‌های روشن و مشخصی در جهت گسترش فناوری نانو تدوین شده است. کشور مزایائی را برای صنایعی که از این فناوری برای بهینه سازی و بهبود وضعیت خود استفاده کنند، قرار داده است. این فناوری حوزه های مختلف صنعت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هر کسب و کاری می تواند بر اساس وضعیت خود بهره مندی مناسبی از این فناوری داشته باشد.
مدیر یک کسب و کار ایرانی چه باید بکند؟ اولا باید به شدت در فکر پویائی و برافراشتگی کسب و کار خود باشد. نباید به بازار موجود و شرایط فعلی اتکا بیش از حد داشته باشد. ثانیا باید استفاده از فناوری های جدید را در راس کارهای خود قرار دهد. بهترین کاری که می تواند بکند این است که یک فردی را که حوزه کاری مربوطه را به خوبی می‌شناسد، آموزش‌های اولیه ای را در مورد فناوری نانو و پتانسیل‌های آن بیاموزد. این آموزش ها در کوتاه مدت (یک یا دو روز) قابل فراگرفتن است.
دبیرخانه ستاد ویژه توسعه فناوری نانو می تواند در این جهت کمک شایانی نماید. بعد از اینکه فرد با ادبیات و قابلیت های فناوری نانو آشنا شد، باید تلاش کند مانند یک دیده بان به رصد اخبار و تحولات حوزه کسب و کار و فناوری نانو بپردازد. اطلاعات کسب شده از دیده‌بانی محصولات، شرکت ها و بازار مرتبط به یک کسب و کار، تلاشی برای یافتن آینده و فتح بازارهای جدید بر اساس عقلانیت و تدبیر است. مدیری که چنین اطلاعاتی را هر روزه در دست دارد، هر روز بیناتر می شود و می تواند فردا و فرداهایش را تشخیص دهد. او هر روز می‌تواند درآمد بیشتری هم داشته باشد، می تواند با شرکت های خارجی رقیب، رقابت کند و در عرصه جهانی به تولید ثروت و فتح بازار بپردازد. چنین مدیری مایه افتخار کشور و ملت خواهد بود و نام پرآوازه ایران را هر روز پر آوازه‌تر خواهد کرد.