آبکاری یا روکش طلا

آبکاری:
روکش کردن یک قطعه طلا بوسیله طلا به روش الکترولیز را آبکاری می گویند. آبکاری به منظور زینت و یا حفظ قطعه از عوامل جوی می باشد که در ده مرحله انجام می­ گیرد.
1. آماده سازی زیر کار:
براق کردن و تمیز کردن زیرکار در آبکاری طلا الزامی می باشد که این عمل معمولاً بوسیله دینام انجام می­گیرد. بر روی دینام   فرچه­های موئی و نمدی یا پنبه­ای قرار داده و برای از بین بردن خط های نسبتاً عمیق با فرچه موئی همراه با روغن معروف به  پنزا (PENZA) استفاده میگردد. و برای براق کردن روی کار از روغن پولیش مخصوص طلا همراه با فرچه موئی استفاده می کنند. در کارگاه­های طلاسازی برای براق نمودن از دستگاه ساچمه زن استفاده می­ گردد که به نسبت فرچه سیمی برای پرداخت در مورد وزن طلا از کسری کمتری برخوردار می باشد.
2. شستشو با شوینده­ هائی که چربی را از بین می برند:
پودرهای شستشو همراه با آب داغ هر گونه چربی و کثافات را از روی محل کارپاک کرده و زمینه مساعدی فراهم می نماید.
بعد از اتمام شستشو با چربی گیرها آنرا با آب شهر آب می کشیم.
برای از بردن لک انگشت دست و سایر چربی هائی که در گوشه کار ممکن است باشد بوسیله وانی شامل 30 گرم سیانور پتاسیم یا سدیم (NACN یا KCN) در یک لیتر آب مقطر و در ولتاژی بین 12-10 ولت به مدت حداکثر یک دقیقه انجام می­گردد. لازم به ذکر است که قطب منفی را به کاتد یا قطعه مورد نظر وصل می کنیم.
 شستشوی دوبار با آب شهر که باعث بهبود کیفیت کار خواهد شد.
 لیزگیری:
عمل لیزگیری برای این منظور قطعه را دورانی شامل یک لیتر آب مقطر 100 یا یک استکان اسید سولفوریک غلیظ (H­2SO4) قرار می دهند.
شستشو با آب مقطر مرحله بعدی می باشد.
آبکاری (توضیح بعداً داده خواهد شد).
شستشو کامل با آب شهر.
خشک کردن که معمولاً از خاک اره استفاده می شود. خاک اره در کیفیت خشک شدن تأثیر بسزایی دارد و بهترین نوع خاک اره درخت شمشاد که گرم شده می باشد.
تشکیل دادن وان آبکاری:
استفاده از وانهای استیل بدون پوشش موجب تجزیه تدریجی سیانور شده و کیفیت الکترولیت را تغییر می دهد لذا ضروری است از وانهای شیشه­ای از نوع پیرکس- فایبر گلاس و یا وان فلزی با پوشش P.V.C استفاده نمود. در صورتی که غیر از وان استیل چیز دیگری در دسترس نباشد می توان از دو قطعه صفحه استیل که از وان عایق شده باشد استفاده نمود.
نحوه تهیه الکترولیت:
موارد مورد نیاز عبارتند از :
 - آب مقطر 
- یک گرم طلای عیار 9/999 
- 3گرم ئیدروژن  
- 3 گرم کربنات سدیم یا پتاسیم 
- 5 گرم سیانور سدیم یا پتاسیم 
- یک استکان تیز آب سلطانی
- (HNO3­)  یک استکان جوهر نمک (HCL) 8) یک چهارم استکان محلول آمونیاک یا (NH­4OH)
نحوه تهیه:
ابتدا بشر شیشه­ای یک گرم طلای مورد نیاز را که کاملاً نازک شده ریزریز کرده و تیز آب سلطانی و اسید کلریدریک را به آن اضافه کرده و بر روی هیتر قرار می دهیم بر اساس حرارت طلا در تیز آب و جوهر نمک حل می شود.
سپس بعد از سرد شدن مقدار یک چهارم استکان محلول آمونیاک(NH­4OH) به آن اضافه می شود و بعد به ترتیب مقدار 3 گرم هیدروژن فسفاته و 3 گرم کربنات سدیم و یا پتاسیم و مقدار5 گرم سیانور سدیم به آن اضافه کرده حجم محلول را با استفاده از آب مقطر یک لیتر می رسانیم. لازم به ذکر است که خالص بودن آب مقطر یکی از دلایل کیفیت کار می باشد برای امتحان آب مقطر، مقداری از آنرا برروی لام آزمایشگاهی بریزید، بعد از خشک شدن نباید هیچگونه رسوبی یا تغییر  رنگی مشاهده شود.
مقادیر ذکر شده برای تهیه یک لیتر آب طلای معمولی کافی است. برای آبکاری به ضخامت بیشتر مقدار طلا را بیشتر در نظر میگیرند و آبکاری غیر استادارد برای بدلی کار از 5% گرم در لیتر استفاده می شود.
بعد از آبکاری بر اثر استفاده، مقدای از غلظت طلای داخل وان کم می شود. برای تقویت وان می توان سیانور طلا 88% و یا حداقل 68% استفاده نمود. برای اضافه کردن سیانور طلا 88% بعلت غیر محلول بودن در آب کم کم در محلول میریزیم تا آرام آرام حل شود، ولی سیانور طلا 68% را می توان در مقداری آب مقطر حل کرده و بعد به محلول الکترولیت وان اضافه نمود.
بعد از استفاده از محلول آنرا در داخل شیشه دهان تنگ و بدور از نور نگهداری نمائید و از ورود آب آشامیدنی و چربی به داخل محلول و وان آبکاری مجدداً خودداری فرمائید.
در هنگام آبکاری حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
- سطح کار صاف و صیقلی باشد.
- میزان طلای درون وان بیش از اندازه مورد نیاز باشد.
- زمان آبکاری را حدوداً 30 ثانیه در نظر بگیرید، زمان زیاد باعث کدر شدن آبکاری می گردد.
- فاصله کار را تا آند کم در نظر نگیرید.
- دمای مورد نیاز در حدود بین 50 تا 70 نرمال است. بدیهی است که دمای زیاد کدری کار را بدنبال خواهد داشت.
- قطعه را در وان به صورت افقی وارد کنید. تمام جهات کار را با حرکت دست در برابر آند قرار دهید، تاروکش یکنواخت گردد.
- اگر روکش به قرمزی بزند نشان دهنده آن است که در الکترولیت املاح مس وجود داشته است.
- اگر سیانور زیاد باشد، روکش کمرنگ یا بدرنگ است.
- اگر سیانور وان کم شود، روکش قرمز شفاف است.
- جنس آند می تواند از استیل و پلاتین و یا شمش طلا باشد.
- ولتاژ مورد نیاز بین 8 تا 12 ولیت می باشد، قطب مثبت را به آند و قطب منفی را به کاتد (کار ) وصل کنید.
- شستشوی سریع بعد از آبکاری یا آب مقطر باعث ثبات بیشتر آبکاری خواهد شد. محلول آب مقطری که بعنوان شستشو استفاده می شود، را به وان اضافه کنید تا از هدر رفتن طلا جلوگیری نمایئد.
چند نکته مهم:
- در اصطلاح حرفه ای زر گرها (نیم عیار) به عیار 12 گویند.
- طلای متفرقه: 

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام