بطور كلي استخراج انواع سنگ معدن
طلا به دور روش عمومي روباز و زيرزميني انجام ميپذيرد. استخراج سنگ معدن از معادن روباز به مراتب سهلتر و با سرمايهگذاري و هزينههاي عملياتي كمتري قابل انجام ميباشد. در حال حاضر حدود 65 درصد استخراج سنگهاي
طلادار در آمريكا از معادن روباز و 35 درصد از معادن زيرزميني صورت ميگيرد.
مهمترين عواملي كه انتخاب بين روشهاي استخراج روباز و زيرزميني را تعيين مينمايد، هزينههاي استخراج و بازيافت سنگ معدن ميباشند. در معادن روباز از آنجائي كه هزينه باطلهبرداري و جدا نمودن باطله موجود در ذخيره جزء هزينههاي استخراج محسوب ميشود، لذا نسبت باطلهبرداري به سنگ معدن استخراجي بعنوان عامل مقايسه هزينههاي استخراج محسوب ميشود. لذا نسبت باطلهداري به سنگ معدن استخراجي بعنوان عامل مقايسه هزينههاي استخراج معادن روباز و زير زميني مورد استفاده قرار ميگيرد.
طلا بعنوان يكي از فلزات گرانقيمت و ارزشمند، علاوه بر مصارف زينتي آن، پشتوانه پولي در سيستم بانكي هر كشور مي تواند در مهار تورم بسيار موثر واقع گردد. بنابراين شناسايي و اكتشاف ذخاير طلا حتي بصورت بر جا نيز تورم زداست. اما اثرات اين مهم هنگامي نمود خارجي و قابل لمس مشهود خواهد داشت كه بتوان عمليات فرآوري و استحصال آن را نيز از كانسنگ مربوط انجام داد.
در بسياري از نقاط جهان، طلا هنوز توسط اشخاص معدنكاري شده و در محل به طلاي خام قابل فروش تبديل مي شود. عمل فوق با فرآيندهاي مكانيكي و دستي مانند لاوك شويي (جدايش گرانشي)، آسيا كردن و ملقمه سازي انجام مي شود. ملقمه سازي بدين صورت انجام مي شود كه در آن يك دوغاب از كانه طلا دار خرد شده را بر روي ورقه هاي مسي جيوه- اندود عبور مي دهند. ملقمه طلاي حاصل را براي Scraping بطور دوره اي جدا مي كنند. ذرات طلاي بسيار ريزدانه را نمي توان با اين روش ها جدا كرد و در بسياري از موارد بويژه در برزيل، روش سيانوري را براي استحصال طلاي بازماندي پيشنهاد كرده اند. وقتي كه طلا در ماسه هاي رودخانه اي مساحت گسترده اي را بپوشاند. ماده معدني را براحتي معدنكاري كرده، با لايروب هاي شناور فرآوري مي كنند. براي نمونه، در سيبري و شمال قاره آمريكا از اين روش معدنكاري استفاده مي شود.
استخراج زيرزمينيبيش از 90 درصد سنگهاي معدني طلادار كشورهاي غربي سنگهاي معدني طلادار اوليه ميباشد كه عمدتا بصورت زيرزميني استخراج ميگردد. در آفريقاي جنوبي و كانادا به ترتيب 100 درصد و 70 درصد معادن به طريقه زيرزميني ولي در آمريكا حدود 5/3 درصد به روش زيرزميني و بقيه معادن به روش روباز استخراج ميگردند. در استخراج زيرزميني شامل روشهاي قديمي و جديدتر به شرح زير طلا استخراج ميگردد:
1- Drill and Blast
2- Cut and Fill Stoping
3- Shrinkage Stoping
4- Sub Level Stoping
5- Open Stoping
6- Square Set Stoping
بيشتر معادن زيرزميني كه به صورت رگهاي ميباشند در اعماق زياد (يك تا 4 كيلومتر) قرار دارند و در آفريقاي جنوبي ماهيانه حدود 250 هزار تن سنگ استخراج ميگردد، بيش از 125 كيلومتر تونل در سال حفاري ميشود و بيش از 8000 نفر كارگر معدن دارد. رگههاي طلادار اين معدن در اعماق به ضخامتهاي 10-30 سانتميتر قرار دارند.
مسائل مهمي كه در استخراج زيرزميني مطرح ميباشد درجه حرارت بالا، تركيدگي سنگ و مشكلات استفاده از دستگاههاي مكانيزه ميباشد. از آنجائيكه هزينه انتقال سنگ معدن از اعماق زمين تا سطح معادن رقم بزرگي از قيمت تمام شده استخراج را تشكيل ميدهد. در اين نوع معادن سعي شده است تا حتي الامكان جدايش سنگهاي باطله از سنگ اصلي در زيرزمين انجام گيرد.
استخراج روبازاستفاده از روشهاي مدرن و مكانيزه در استخراج سنگ معدن در معادن روباز متداول ميباشد. از نظر ظرفيت معادن روباز
طلا نسبتا كوچكتر از معادن روباز ميباشد و احتياج به تجهيزات مكانيكي كوچكتري دارند، نمونه بارز اين نوع معادن، كانسارهاي cortez, carlin در آمريكا ميباشد كه از سالهاي 1960 استخراج آنها شروع شده است.
هزينه استخراج هر تن سنگ معدن به روش روباز معمولا كمتر از نصف هزينه استخراج به روش زيرزميني است و اين نسبت حتي يا يك دهم ميتواند تقليل يابد. عوامل مهم كه باعث پائين آمدن هزينه استخراج در معدن روباز ميگردد شامل نسبت باطلهداري معدن (Stripping-Ratio) ظرفيت استخراج و نوع سنگ معدن ميباشد.
نوع سادهتر معادن روباز، معادن با سنگهاي آبرفتي و بسيار نرم ميباشد كه براي استخراج آنها احتياج به حفاري و آتشباري هم نيست. در اين نوع معادن كه نظير آن در كشور روسيه زياد ميباشد با استفاده از دستگاههاي بزرگ و متحرك (Dredge) ماده معدني نرم استخراج و به محل بارگيري انتقال داده ميشود. هزينه استخراج در اين نوع معادن بدليل اينكه حفاري و آتشبازي وجود ندارد به مراتب پائينتر از معادن روباز معمولي است.
روش روباز كانسارهايي بكار برده ميشود كه از نظر نزديكي به سطح زمين در شرايط مناسبي قرار داشته باشد، در صورتي كه كانسار در عمق و در فاصله بيش از حد اپتيمم از سطح زمين واقع باشد در اين صورت بايسيتي به روش زيرزميني استخراج گردد. حد بين انتخاب روش روباز و زيرزميني با توجه به عمق كانسار و بر اساس محاسبه Stripping Ratio انجام ميگيرد.
بطور كلي كاربرد روشهاي مختلف در كانسارهاي
طلا بستگي كامل به نحوه تشكيل ماده معدني و شكل رگه يا توده دارد. مثلا در كانسارهاي رگهاي كه معمولا در اعماق زياد يافت ميشوند به روش زيرزميني (Cut & fill) استخراج ميشوند. هر چه عيار در رگه بيشتر باشد عمق معادن قابل استخراج و پيچيدگي رگه ميتواند افزايش يابد (عيار بيش از 10 گرم در تن و ضخامت رگه تا حداقل 20 سانتيمتر در معادن بسيار عميق) در حالي كه اگر عيار كاهش يابد (تا 3 گرم در تن) استخراج معدن بصورت زيرزميني و نزديك به سطح زمين خواهد بود. در كانسارهاي تودهاي و با رگهاي ضخيم كه معمولا داراي عيار پائيني هستند. (تا ميزان حداقل يك گرم در تن) معمولا ذخيره معدن زياد بوده و امكان استفاده از دستگاه هاي مكانيزه و استخراج روباز بيشتر ميباشد. اين نوع كانسارها بدليل عيار كم با روشهاي ارزان قيمت نظير شستشوي تپهاي (Head Leaching) استحصال ميگردند.