محوطه باستانی ارجان
در کنار رودخانه مارون در ۱۲ کیلومتری شرق شهرستان بهبهان قرار
دارد. در پاییز سال ۱۳۶۱ هنگام عملیات خاک‌برداری جهت بر پایی
سدی
بر روی رودخانه مارون، به‌طور تصادفی به آرامگاهی با دیوارهای سنگی در
دل
توده‌ای از خشت برخورد شد. بلافاصله بعد از آگاهی کارشناسان دفتر آثار
تاریخی
سابق به منطقه اعزام و اشیاء درون آرامگاه را به تهران منتقل و سپس
کارشناسان
مرکز باستان‌شناسی به کاوش در منطقه پرداختند. این آرامگاه به
استناد
نوشته میخی ایلامی که بر روی حلقه طلایی دیده می‌شود، مربوط به
کیدین
هوتران پسر کورلوش است.
- حلقه زرین (حلقه
قدرت) :
این حلقه دارای
دسته‌استوآن‌های
هلالی توخالی است که دو انتهای آن به دو صفحه بیضی شکل ختم می‌گردد.
در قسمت داخلی این صفحه‌ها به طور قرینه نقش دو شیر بالدار که در دو
طرف درخت مقدس ایستاده‌اند و دور آن‌را با نقش گیس بافت تزیین
کرده‌اند
قرار دارد، در زیر پای شیرها نیز سه ردیف نقش به صورت طاق هلالی
شکل
کنده شده‌است. بر روی دسته، شیارهایی است که انتهای آن به یک گل
دوازده
پر در قسمت بیرونی دو صفحه ختم می‌شود. این حلقه دارای نوشته‌ای با
خط
میخی ایلامی در قسمت جای دسته‌است که ترجمه آن (کیدین هوتران پسر
کورلوش)
است.
- کلورز گیلان:
کلورز یکی از دهکده‌های
رودبار گیلان در ساحل غرب سفیدرود، یک کیلومتری از جاده اصلی
رشت به قزوین، ۵۶ کیلومتری رشت و ۸۵ کیلومتری دریای خزر واقع شده،
این دهکده حدود ۳۶۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای آب و
هوای
فرح بخش است. قدیمی‌ترین استقرار در کلورز متعلق به بیشتر از هزار
سال
قبل از میلاد است و متعلق به همان مردمی است که اشیاء با ارزشی از
فرهنگشان
به جا گذاشته‌اند. هیأت کاوش کلورز اشیاء زیادی همچنین قبور متعلق به
مردم هزاره اول ق.م کشف کرد. در فصل‌های مختلف کاوش چهار نوع قبر
در
این مکان پیدا شد:
۱) قبور ساده :
همه این قبور تخم
مرغی شکل و با خاک سخت ساخته شده‌بودند. اسکلت‌ها
شمالی جنوبی همراه با تعداد زیادی اشیاء شامل سفالهای قرمز و سیاه،
برنز، دستبند، چاقو و مهره‌هایی از عقیق و لاجورد
قرار گرفته‌بودند.
۲)قبوری ساخته شده
با دیوارهای سنگی منظم:
همه‌ی
این
قبور چهار گوش بودند، اسکلت‌ها بیشتر در گوشه جنوب شرق قبر قرار
گرفته‌بود
و اشیاء شامل: گردنبند، خنجر، دستبند و مقداری قطعات سفال، اطراف قبر
با چند ردیف سنگ پوشیده شده و هر دو این قبور (۱و۲) در عمقی بین
۵/۰ تا ۴ متر قرار داشتند.
۳) قبور با دیوار سنگی نامنظم:
این قبور
بیشتر
چهارگوش با گوشه‌های کمی‌گرد یا به‌طور کامل گرد و یا بیضی شکل
بودند.
اسکلت‌ها در طرف راست قبر و گاهی بر روی یک سکوی کوچک قرار گرفته
بودند.
عمق این قبور بین ۲۰/۱ تا ۲ متر بوده و همگی با سنگهای رودخانه
پوشیده
شده‌بودند. این قبور جدیدتر از دو نوع قبر ذکر شده هستند. بیشتر
اشیاء
با ارزش کلورز از این نوع قبرها پیدا شده‌است. اندازه قبور متفاوت و
بر
طبق اندازه اسکلت بزرگ وکوچک می‌شدند. بزرگ‌ترین آنها حدود ۵۰/۴ تا ۵
متر
بودند.