فلز كاستى ناپذير

طلا فلزى است نرم، براق، زرد رنگ، چكش‌خوار كه در ساختن زيورآلات و جواهرات، دندانپزشكى و صنعت مورد استفاده قرار مى‌گيرد.

ارزش طلا از دوران باستان شناخته شده بود. از تمدن هاى پيشين تا  متون به جا مانده از مصر باستان از اين فلز سخن به ميان آمده و در كتاب عهد عتيق نيز بارها به طلا اشاره شده است.يعنى از ديرباز زر يا طلا يكى از گران قيمت ترين فلزات به شمار مى آمده  و قيمت آن در طول تاريخ، معيار بسيارى از پول هاى رايج بوده است.

طلا در هنرهاى گوناگون نيز عنصر مهمى بوده و هنرمندان از آن در هنرهاى گوناگون بهره گرفته اند. در آرايش و نوشتن كتاب ها تا آميختن آن با الياف براى بافتن پوشاک هاى زربفت.

 طلا بعنوان نماد پاكى، ثروت و قدرت به كار رفته و مى رود. در مسابقات به برنده مقام اول مدال طلا ، به نفر دوم نقره و به نفر سوم برنز اعطا مى كنند.

دايرة المعارف قارسى طلا را از همه  فلزات چكش خوارتر توصيف كرده  كه مى توان آن را به صورت "ورقه هاى فوق العاده نازك درآورد. قابليت مفتول شدن آن بسيار زياد است؛ يك گرم آن را مى توان به صورت سيمى به طول ۳،۴۲ متر درآورد."

نرمى طلا آلياژ يا آميزش آن با ديگر فلزات را ممكن ساخته است كه غالبا به منظور استحكام بيشتر آن انجام مى گيرد. طلا معمولا زرد رنگ است، اما اگر با دقـت تصفيه شود، مى‌تواند سياه، قرمز سير يا ارغوانى باشد.

طلا غالبا داراى ۸ تا ۱۰ درصد نقره است. بعضا مقدار نقره در تركيب زر بيشتر است. وفور مقدار نقره باعث سپيدى رنگ طلا مى شود و از جلاى ويژه طلا مى كاهد. آلياژ آن با مس طلا را به رنگ قرمز، با آهن به رنگ سبز و با آلومينيوم به رنگ ارغوانى نزديک مى كند.

زنان تاجيكستان مانند بيشتر زنان ديگر در خاور زمين به جواهرات، به ويژه طلا علاقه دارند. زيورآلات طلايى برايشان بهترين هديه است. عده اى هم ترجيح مى دهند روى دندان هاى خود روپوش زرين بكشند كه نشان ثروت و توانمندى مالى است. اما اخيرا دولت تاجيكستان نصب روپوش طلايى دندان را محكوم كرد و آن را ناشايست دانست. در نتيجه شمار زنان و دختران دندان طلا نيز رو به كاهش است.

اما آرايش هاى مختلف زرين و سيمين بانوان تاجيک، از جمله گردنبند و دستبانه (النگو)، انگشترى و گوشواره و غيره همچنان محبوب و رايج اند.

طرح زيورآلات تاجيكى معمولا سنتى است و تاجيكان اكثرا ترجيح مى دهند طرح جواهرات دلخواه خود را در زرگرى ها سپارش كنند.

زرگرى پيشه اى باستانى است كه مونث و مذكر نمى شناسد. در شهر كولاب، در جنوب تاجيكستان، زنان و مردان زرگر بسيارى را مى توان ديد.

افزون بر اين، در اين شهر كارخانه زرگرى موسوم به "زر كولاب" فعال است. اين كارخانه فرآورده هاى خود را در سراسر تاجيكستان و بيرون از آن عرضه مى كند.

زرگران كولاب براى دوستاران سيم و زر بيش از ۳۰ نوع زيورآلات مى سازند. در گزارش مصور اين صفحه برخى از آنها را مى توان ديد.