علم و هنر روابط عمومی امروزه به گونه ای در جهان مطرح است که عده زیادی
از صاحب نظران، متخصصان و حتی مردم عادی با ویژگی ها و مشخصات آن آشنایی
دارند ولی امروزه مفاهیم دیگری برای روابط عمومی شناخته شده است.
در مقاله زیر که به وسیله فضلالله وطن خواه مدیر روابط عمومی شرکت توزیع
برق استان اصفهان تهیه و تنظیم و ارسال شده ویژگیهای جدید علم روابط عمومی
مورد تجزیه و تحلیل و موشکافی قرار گرفته است.
چند سالی است برخی از نقشهای روابط عمومی از شفافیت و کاربرد بیشتری
برخوردار شده است و این نقشها ناشی از وظایف پنهانی مدیران است که امروزه
به صورت شفاف باید به آن بپردازند، به ویژه این مسئولیتها زمانی جنبه
قانونی به خود گرفت که خدمترسانی و پاسخ گویی به صورت دو وظیفه و تکلیف
برای مدیران مشخص شد. از آنجا که پاسخ گویی به رسانه ها و افکار عمومی جزو
شاخصهای تخصصی مدیران و کارشناسان روابط عمومی است بنابراین از سوی اکثر
مدیران این وظیفه به روابط عمومی ها تفویض اختیار شد.
روابط عمومیها که تا بیش از این براساس محتوای شغلی عهده دار پاسخگویی
بودند، این بار علاوه بر اختیارات، مسئولیتهای آنرا نیز پذیرفتند.در حال
حاضر روابط عمومی ها به جای مدیران ارشد وظیفه و اختیار پاسخگویی در
اختیار سازمانها و شرکتها برعهده دارند.بدین ترتیب اگر روابط عمومی ما
قرار باشد که همه مسئولیتهای پاسخگوئی را عهده دار باشند لازم است در همه
مسائل مداخله و از اطلاعات لازم بهره بگیرند و برخی اوقات پیچ و خمها
ترمزها و گیرهای اداری را به چالش بکشانند. این به معنای نقادی نیست بلکه
به معنای حل مشکلات است، بنابراین روابط عمومی ها برای به چالش کشیدن
شرایط و اوضاع اداری باید درگیر همه مسائل باشند.
موضوع دیگری که در این رهگذر، روندها و گرایشهای افکار عمومی را تحت تاثیر
قرار می دهد تعامل سیستم و سازنده با ارباب رجوع متقاضیان و مشترکان و
جامعه است. این تعامل به این معنا است که نیازها و انتظارات با امکانات
هماهنگ شده اولویتها شناخته شده و به مدیریت سازمان انتقال یابد. نتیجه
دیگر این تعامل این است که بحرانهای احتمالی در پیشبرد برنامههای آینده
شناخته شده و به رویداد تبدیل و این رویدادها مدیریت شود.
بنابراین تعامل با جامعه، مشتری و مشترک از ابزارهای روابط عمومی نوین است
در این تعامل نظرسنجی از روشهای علمی منطقی و کلاسیک است که هیچ مخاطبی از
آن بهرهبرداری تبلیغاتی نمی کند. نظرسنجیهایی که شرکتهای خدمات رسان
انجام میدهند در هر بخش و زمینه ای که باشد تقریباَ تازه و نتایج آن حائز
اهمیت است.به ویژه آنکه استنباط بسیاری از مشترکان این است که با انجام
نظرسنجی به شکایات آنها رسیدگی میشود گویا مردم از مراجعه و نامه نوشتن و
یا تلفن زدن خسته و دل زده شدهاند بنابراین نظرسنجی امروز کارآئی خود را
خواهد داشت می توان نتایج تعامل با مشتری را به شرح زیر تشریح کرد:
۱) از طریق افکار سنجی به روشهای علمی در هر بخش که انجام گیرد ارتباطات
اجتماعی و خدمات مشتری تقویت شده پایه های علمی حسب موضوع استحکام می یابد.
امروزه یکی از روشهای تحکیم پایههای علمی در بخشهای علمی و کاربردی و خدماتی، انجام نظرسنجی است.
۲) نظرسنجی ها، نقاط ضعفی را شفاف می کند که شاید هیچ گاه شاکی حتی به ذهن
خود نیز خطور نکرده که در این قسمت از خدمات کوتاهی یا کاستی وجود داشته
است که عمدی و یا سهوی آن فرقی نمی کند.
۳) در ایران هنگامی که از مشتری، مشترک، خریدار و مخاطب نظرسنجی می شود،
این تصور در ذهن پرسش شنونده به وجود می آید که از طریق این نظرسنجی به
درد دل آنها توجه شده است. بنابراین اگر هنگام نظرسنجی یا بعد از اجرای
طرح، نقصانی در بخشی از شبکه تولید فروش کیفیت و یا کمیت
و ... وجود داشته باشد باید سریعاَ آنرا برطرف کرده تا بدبینی هائی که
درباره بازرسی رسیدگی به شکایات ارزیابیها وجود دارد در این مقوله علمی
پدیدار شود.
۴) نتیجه هر نظرسنجی معمولاَ دو راهکار علمی و اجرائی را فراروی مدیران
قرار می دهد و بنابراین لازم است از هر دو بخش نتیجه نظرسنجی استفاده شود.
۵) معمولاَ بازتاب نظرسنجی در کتاب های قطور و مجلد به صورت زیبا
تنظیم می شود که شاید همه مدیران فرصت مطالعه کامل این کتاب را نداشته
باشند. بنابراین باید بخشهای مهم نظرسنجی را جداگانه خلاصه کرد و در
اختیار مدیران اجرائی قرار داد تا نقصان به وجود آمده را اصلاح نماید.
۶) بسیاری از مدیران و کارشناسان و علمای روابط عمومی امروزه معتقدند
روابط عمومی نه تنها عنصر وعضو مشاور در کنار مدیریت است بلکه به عنوان
تصمیم گیر در تصمیم گیریها باید صاحب رای مستقل باشد. این رای بدست نمی
آید مگر با انجام تحقیقات هدفمند که از طریق تعامل و گفتگو و نظرسنجی
انجام گیرد. بدین ترتیب مدیران و کارشناسان ارتباطات اجتماعی زمانی می
توانند مدعی کرسی این رای در سازمان باشند که از چنین امتیازاتی برخوردار
بوده و ابزارهای فکری و کاربردی را در اختیار داشته باشند.
۷) از لحاظ علمی، تحقیقات آمار و ارقام و شاخصهای کمی و کیفی را به ما
ارائه می کند که قابل مطالعه، بررسی بوده و می توان از آن استفاده برد ولی
خود محقق نیز دارای ادراکاتی بوده و تحقیق استنباطی را به دست می آورد که
این استنباط ها بیشتر از آمار و ارقام برای افراد مفید است.
۸) در انجام نظرسنجی، نکته بسیار مهم شخصیت، اطلاعات و بیان پرسشگر است
اگر نظرسنجی به صورت مصاحبه چهره به چهره انجام گیرد باید زبان ساده گویی
را آموخت.
۹) روابط عمومی را به تعبیری مدیریت رویدادها می دانند، اگر از این زاویه
موضوع را بررسی کنیم قبل از آنکه تمام انرژی خود را برای توجیه، توضیح و
رفع بحران یا رویدادی بکار گیریم بهتر است با پژوهش و اطلاعاتی که بدست
میآوریم در پیشگیری و مدیریت رویدادها، مورد استفاده قرار دهیم.
به طور مثال اگر می دانیم که قسمتی از شبکه برق با تاسیسات آب در آیندهای
نه چندان دور مشکل ساز خواهد شد بهتر است از همین امروز و قبل از آنکه
مشترکان را ناراضی کنیم آن را پیگیری کرده تا شبکه مزبور ترمیم، اصلاح و
یا بازسازی شود.
و آخرین نکته اینکه مدیر روابط عمومی فعال، پویا، مقبول و کارگشا کسی است
که در مجموعه اداری خویش همه کارکنان و دست اندرکاران را به مشارکت فرا
خواند.