جایگاه بانکداری مجازی در شهر مجازی

این روزها مقوله ای به نام شهر مجازی به عنوان یکی از پیامدهای دنیای جدید زیاد شنیده می شود. دنیایی که با شکل گیری و گسترش وسایل جدید ارتباط جمعی و فناوری های نوین ارتباطی به وجود آمده و تحولی در عر صه های مختلف زندگی ایجاد کرده است. شبکه های ارتباطی نوین و در راس آنها شبکه جهانی اینترنت، فضای یکپارچه جهانی به وجود آورده که می توان از آن تحت عنوان جهان مجازی یاد کرد. از جمله پیامدهای شکل گیری جهان مجازی، بازتعریف برخی مفاهیم جهان فیزیکی است. تقسیمات جغرافیایی هم در محیط مجازی بازتعریف شده اند که شهرهای مجازی یکی از مصداق های آن محسوب می شود. اما شهرهای مجازی فقط به تقسیمات جغرافیایی محدود نمی شوند و به طیف گسترده ای از محیط های مجازی اشاره دارد و گاه ارائه تعریف آن با سردرگمی و ابهام همراه است.
شهر مجازی شهری است که تمام ظرفیت های آن امکان تبدیل به فرآیند اطلاعاتی را دارا باشند و بتواند به فضای مجازی منتقل گردند. خط مشی های شهر مجازی به موضوع تردد های بین شهری به این صورت نگاه می کند که آیا امکان انتقال به فضای مجازی را دارد و آیا این فرآیندها با یک کلیک امکان پذیر است و یا نه؟ شهر مجازی شهری است که بازنمایی شهر واقعی را برعهده داشته و می توان عنوان داشت همان شهر واقعی بوده ولی در فضای مجازی. بر اساس محتوای این شهر، هفت تیپ مختلف شهر مجازی را می توان از هم متمایز نمود: شهرهای مجازی تاریخی، ماهواره ای، با جغرافیای شهری داده ای، کارگاهی، کامل مجازی، توریستی و شهرهایی برای زندگی متفاوت با زندگی واقعی. فصل مشترک تمامی مدلهای شهر مجازی و خدماتی که سازمان های خدمات شهری می بایست در شهر مجازی ارائه نمایند مدل پایه مجازی شهر و زیر بنای اصلی شهر است که هر یک از مدل های دیگر باید بر اساس آن تشکیل گردند. شهرهای مجازی به چهار دسته شهرهای مجازی فهرستی، شهرهای مجازی مسطح، شهرهای مجازی سه بعدی و شهرهای مجازی واقعی نیز تقسیم می شوند.
در شهرهای مجازی علاوه بر ارائه اطلاعات شهری، بخشی از خدمات شهری به صورت آنلاین برای شهروندان قابل دسترس است. شهروندان به کمک این پایگاه های اینترنتی می توانند برخی امور از قبیل پرداخت عوارض شهری، ارائه درخواست برای دریافت خدمات شهری، پیگیری پرونده های مربوط به امور اداری و خدماتی و مواردی از این دست را به شکل آنلاین انجام دهند. انجام این امور به صورت آنلاین، ضرورت حضور فیزیکی برای شهروندان در سازمان ها و نهادها را از بین می برند و علاوه بر صرفه جویی در وقت و هزینه شهروندان و دولت از مسافرت های درون شهری غیرضروری نیز خواهد کاست. در نتیجه از پیامدهای ارائه خدمات شهری به صورت آنلاین کاهش ترافیک شهری است. در این حالت شهرهای مجازی بخشی از دولت الکترونیکی محسوب می شوند که سعی در بهره گیری امکانات جدید ارتباطی در جهت تحقق شکل جدیدی از ارائه خدمات دولتی دارد. اغلب شهرهای مجازی دنیا این قبیل خدمات را ارائه می دهند. لذا بایستی همه سازمان ها، شرکت ها و موسسات باید خدمات خود را به صورت الکترونیکی ارائه داده و اگر برخی سازمان ها به این کار اقدام ننمایند و بعضی دیگر خدماتشان را الکترونیکی نکنند، اثرات مثبتی نخواهد داشت و به شهر الکترونیکی دست نمی یابیم، زیرا شهر الکترونیکی جمع کننده تمام خدمات دستگاه های بخش خصوصی و دولتی محسوب می شود.
ایجاد بانک های مجازی به عنوان یکی از زیرساختارهای گسترش شهر مجازی از جمله مواردی بوده که در نخستین جلسه شورای پول و اعتبار بعد از احیای دوباره آن مصوب شد. اما این بانک سالهاست در برخی از کشورهای دنیا بیشترین کاربرد را داشته به طوریکه اغلب شهروندان امور روزمره خود را با حداقل هزینه و سریع ترین زمان ممکن انجام می دهند. امروزه در دنیا بقا و ادامه بانکهای مشهور (که بسیاری از آنها در بحران های جهانی سالهای گذشته، لطمات جبران ناپذیری را تحمل نمودند) به این امر بستگی دارد که بتوانند خدمات مربوطه (پرداخت و واسطه گری) را با روشی بسیار کارا ارائه نموده و همواره خود را با شرایط جدید سازگار نموده یا خدمات مالی غیربانکی جدید (یا هر دو) را ارائه دهند. چراکه با توجه به پیشرفت سریع علم و تکنولوژی در دنیای امروز، دیگر نمی توان با بانکداری سنتی همچنان به امور بانکی پرداخت. اگر محدودیت های بانکداری سنتی از بین نرود، سیستم بانکی نمی تواند با بانک های بین المللی رقابت کند.
همه می دانیم که بانکداری مجازی پیش زمینه ای دارد به نام بانکداری الکترونیکی. البته تجهیز شعب و واحدهای بانک به تجهیزات رایانه ای تحقق بانکداری الکترونیک نیست; بانکداری الکترونیک می تواند به عنوان استفاده از کانال های تحویل الکترونیکی خدمات و تولیدهای بانکداری با استفاده از روش هایی همچون تلفن های عادی، بانکداری خانگی، استفاده از تلفن همراه، استفاده از شبکه تلویزیون کابلی، استفاده از دستگاه خودپرداز و دستگاه فروش نقطه ای خود را نشان دهد. بانک مجازی بانکی رایانه ای بوده که قادر به انجام اکثر امور بانکی که بانک های عادی انجام می دهند، می باشد. با این تفاوت که نیازی به مراجعه به شعبه نخواهد بود و افراد از هر رایانه خانگی می توانند امور بانکی، تجارت و بازرگانی مورد نظر خود را به انجام برسانند. (که باتوجه به حجم وسیع ترافیک و آلودگی های ناشی از آن در کلانشهرهایی مانند تهران، لزوم آن این روزها بیش از پیش نمایان می باشد.) در بانکداری مجازی از مرحله واریز پول برای سپرده گذاری، دریافت و انتقال وجه، مبادله اسناد بین بانکی و غیره با تمام کشورهای جهان از طریق مجازی انجام می شود. همچنین اجرای قوانین ضدپولشویی و امنیت بالا و شفافیت مبادلات با راه اندازی این بانکها میسر خواهد شد.
برخی مزیت های بانکداری مجازی عبارتنداز: ذخیره شدن وقت مردم، کاهش هزینه های غیرعملیاتی و سربار بانک ها و موسسات اقتصادی و افزایش بهره وری، کاهش مشکلات اجتماعی نظیر مسافرت های داخلی و خارجی و درنتیجه کاهش هزینه های فرصت، رونق تجارت مجازی شده و آزادسازی بانک ها در ارائه برخی خدمات و ایجاد فرصت برای ارائه محصولات جدید. چراکه بانک مجازی نقش بانک های فعلی را خواهند داشت; با این تفاوت که با تشکیل این بانک، به جای اینکه مشتری به صورت مستقیم به بانک مراجعه کند; به راحتی می تواند از طریق رایانه شخصی، امور بانکی خود را انجام دهد.
یکی از پیش زمینه های لازم برای این منظور تغییر فرهنگ استفاده از کارت های اعتباری می باشد. باید تغییر نگرش از روی دستگاهATM به دستگاه هایPOS به وجود آید. صدور کارت های اعتباری فقط به این دلیل نبود که مردم بتوانند از دستگاه هایATM پول برداشت کنند; بلکه از اهداف بانک مرکزی این بود که مردم از این کارت ها به عنوان پول استفاده کنند. باید تدابیری در نظر گرفته شود تا مردم با استفاده از دستگاه هایPOS بیشتر خرید و فروش خود را انجام داده و نیازهای خود را برطرف کنند. در حال حاضر وضعیت بانکداری الکترونیکی نسبت به گذشته خیلی بهتر شده و رشد و گسترش فعالیت های این حوزه کاملا قابل مشهود بوده; اما راه اندازی بانک های مجازی نیاز به مقدمات فراوانی دارد که بخشی از آن به شبکه مخابراتی و زیرساخت های ارتباطی و اینترنتی باز می گردد که پس از سالها هنوز نیازمند تقویت و گسترش می باشد.
پیش بینی می گردد که تاسیس بانک های مجازی که ابتدا توسط بخش خصوصی پیشنهاد شده، نیز به عنوان نوعی سرمایه گذاری خواهد بود که باید در کشور مورد توجه قرار گیرد. لذا اعلام آمادگی بخش خصوصی برای راه اندازی بانکهای مجازی ۱۰۰ درصد الکترونیکی و نیز تصویب سرمایه اولیه ۷۰ میلیارد تومانی برای تاسیس بانک مجازی توسط بانک مرکزی را می توان از مهمترین اقدامات صورت گرفته در این زمینه بیان داشت. سرمایه این بانک ها در مقایسه با یک بانک رسمی با سرمایه ۲۰۰ میلیارد تومان خیلی کمتر بوده و در واقع این امر جز» یکی از اقدامات موثر بانک مرکزی به حساب می آید. به گفته مسوولین مربوطه تغییر مدل های کسب و کار بانکی جزو مهمترین اهداف، برای تصویب این امر بوده است. لذا در پایان باید گفت به هر حال تاسیس بانک های مجازی به عنوان یک ضرورت و الزام شهرهای مجازی تلقی می شود. البته راه اندازی این بانکها مقدماتی می خواهد که باید فراهم شود، بخشی از این مقدمات به شبکه مخابراتی و زیرساخت های ارتباطی و اینترنتی کشور باز می گردد که باید تقویت شود و بخشی از آن به مقررات و قوانینی که برای راه اندازی و گسترش بانک های مجازی به آن نیاز داریم، مربوط می گردد. نباید این انتظار رود که بانک مجازی در ماه یا سال اول فعالیت خود به صورت موفق عمل کند. باید به این نوع خدمات در جامعه زمان داده شود. باید تبلیغات و اطلاع رسانی در این راستا بیشتر صورت گیرد تا این امر بین مردم جا بیفتد. همانطور که به علت تبلیغات گسترده انواع بانک ها و حضور موفق بانک های خصوصی همچون پارسیان در حوزه تجارت الکترونیک، شمار استفاده از کارت های اعتباری طی چند سال گذشته مرتب رو به افزایش بوده است.
نویسنده : عباس محتشمی

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام