BAE Systems يک شرکت صنايع دفاعي و هوافضاي بريتانيايي است. اين شرکت با بيش از 4/34 ميليارد دلار فروش در سال ۲۰۰۸، بزرگ‌ترين شرکت دفاعي اروپا و دومين شرکت بزرگ دفاعي دنيا پس از لاکهيد مارتين بود.
شرکت BAE سيستمز در سال ۱۹۹۹ و پس از ادغام دو شرکت بزرگ بريتانيايي به نام‌هاي مارکوني الکترونيک سيستمز و بريتيش ايروسپيس بنيان نهاده شد. دفتر اصلي شرکت در شهر فارنبورو در همشاير انگلستان قرار دارد.
شرکت BAE سيستمز در پروژه‌هاي دفاعي بسياري در سراسر جهان مشارکت مي‌کند. از جمله اين پروژه‌ها مي‌توان به ساخت جنگنده‌هاي اف-۳۵ لايتنينگ ۲ و يوروفايتر تايفون، ناوهاي هواپيمابر جديدکلاس ملکه اليزابت ۲ و زيردريايي کلاس استوت اشاره کرد.
در اواخر دهه 19۵۰ ميلادي که ايالات متحده تقريبا به طور کامل بازار حمل و نقل هوايي را در اختيار داشت، فرانسوي‌ها و انگليسي‌ها مي‌کوشيدند با عرضه يک هواپيماي مافوق صوت، در زمينه حمل و نقل هوايي براي خود جايگاه مناسبي به دست آورند. طرح شرکت هواپيماسازي انگليس با عنوان Super Caravel شناخته مي‌شد، ولي به دليل هزينه زياد به‌رغم برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته براي توليد مدل اوليه، با تشکيل کنسرسيومي مشترک، پيش نويس قرارداد توليد آن در روز ۲۸ نوامبر ۱۹۶۲ به امضا رسيد.در ابتدا انگليسي‌ها نام Concord(به معني توافق) را براي اين محصول مشترک برگزيده بودند، ولي پس از مدتي براي تطبيق تلفظ انگليسي آن با گويش فرانسوي، نام هواپيما به Concorde تغيير پيدا کرد و در حالي که کنکورد ۰۰۱ در کارخانه تولوز فرانسه توليد شده بود، کنکورد ۰۰۲ در کارخانه «بريتيش ايرکرفت» در بريستول انگليس توليد شد.در تاريخ نهم آوريل ۱۹۶۹ خلبان انگليسي «برايان‌ترابشا» سکان هدايت کنکورد ۰۰۲ را در دست گرفته و دومين پرواز آزمايشي کنکورد و اولين آن را در خاک انگليس به انجام رساند. اين پرواز ۲۲ دقيقه‌اي از مبدا پايگاه فيلتون در حوالي شهر بريستول به مقصد پايگاه فايفورد در شهر گلوسسترشاير صورت گرفت و چند ماه پس از آن، در روز اول اکتبر ۱۹۶۹، نخستين پرواز مافوق صوت هواپيماي مسافربري به وقوع پيوست.
به اين‌ترتيب مردم دو کشور فرانسه و انگليس به خود مي‌باليدند که همکاري مشترک دو شرکت اسپيشيال فرانسه و اسپيس انگليس ثمربخش شده و انحصار ايالات متحده در صنعت حمل و نقل هوايي در بخش هواپيماهاي مسافربري شکسته شده است. با اين وجود تحويل نخستين هواپيماها به ناوگان تجاري دو کشور حدود شش سال طول کشيد.
يک هفته پس از تحويل هواپيماي خطوط هوايي انگلستان؛ يعني در روز ۲۱ ژانويه ۱۹۷۶ اولين پرواز تجاري کنکورد به طور همزمان به وسيله خطوط هوايي انگلستان و فرانسه به انجام رسيد. در اين روز کنکورد خط هوايي انگليس پس از برخاستن از شهر لندن در بحرين به زمين نشست. دو مدل آزمايشي هواپيماي مافوق صوت کنکورد با شماره‌هاي ۰۰۱ و ۰۰۲ از لحاظ ابعاد از ساير مدل‌هاي ساخته شده کنکورد کوچک‌تر بود. با اين وجود بسياري از آزمون‌هاي پروازي کنکورد به وسيله همين دو فروند هواپيماي آزمايشي انجام گرفت.کنکورد در مقام تنها هواپيماي عملياتي مافوق صوت مسافربري جهان با اتکا به بال‌هاي دلتاشکل خود پرواز مي‌کرد و دماغه‌اي تيز و متحرک داشت. کنکورد هواپيماي نسبتا بزرگي به حساب مي‌آمد که ۱۲۸ مسافر را در خود جاي مي‌داد. ضمن اينکه مساحت بال آن هم معادل ۳۵۹ مترمربع بود.سريع‌ترين هواپيماي مسافربري جهان با وزن بدون سوخت ۹۲ هزار و ۸۰ کيلوگرم مي‌توانست نزديک به ۱۴ تن بار را با خود حمل کند و ظرفيت مخازن سوخت آن(که در داخل بال‌هاي کنکورد بود) به ۱۲۰ هزار ليتر مي‌رسيد.در تاريخ 29 آوريل 1977 شرکت بريتيش ايرکرفت به همراه چند شرکت هوايي ديگر بريتانيايي طي يک ادغام ملي گرايانه، شرکت بريتيش ايروسپيس (British Aerospace) را تشکيل دادند که علاوه بر هواپيماي جت، به توليد جنگنده‌هاي «هاوک» نيز مي‌پرداخت.
شركت بريتيش ايروسپيس در سال ۱۹۸۹ براى فروش ۵۰ جنگنده بلك‌هاوك به عراق وارد گفت‌وگو شد، ولى به دليل نگرانى از اصلاح اين هواپيماها براى كاربرد آنها در ماموريت‌هاى جنگى، اين قرارداد از سوى دولت انگليس لغو شد. همچنين در ژانويه 1992 بريتيش ايروسپيس براي رقابت موثرتر با هواپيماهايي مثل فوکر 100، هواپيماهاي خانواده 146 را ضمن اجراي اصلاحاتي، با عنوان R.J عرضه کرد.
در روز 30 نوامبر سال 1999 طي يک قرارداد 7/7 ميليارد دلاري، شرکت BAE سيستمز از ادغام بريتيش ايروسپيس و مارکوني الکترونيک سيستمز به وجود آمد. اين شرکت توليد اولين جت تبليغاتي «هرير»، اولين هواپيماي عمودپرواز، رادارهاي Captor و ادامه توليد مشترک کنکورد با همتاي فرانسوي را در کارنامه خود دارد.در مجموع ۲۰ فروند هواپيماي مسافربري مافوق صوت کنکورد از خطوط توليد خارج شد که سوانح و حوادث مختلف از جمله آتش سوزي در موتورها و سرانجام سقوط يک فروند از آن در تاريخ ۲۵ جولاي ۲۰۰۰ در حوالي شهر پاريس که ۱۱۳ کشته برجاي گذاشت، به روند بازنشستگي اين پرنده زيبا سرعت بخشيد.مجموعه اين عوامل موجب شد بريتيش ايرويز به همراه ايرفرانس در سال ۲۰۰۳ پايان عمر فعاليت‌هاي پروازي کنکورد را اعلام کنند و با خروج هواپيماهاي کنکورد از مسيرهاي پروازي، آنها را به تاريخ بسپارند. هر چند توليد و استفاده از هواپيماي کنکورد سرانجام متوقف شد، ولي تفکر هواپيماهاي مافوق صوت هرگز متوقف نشد.شرکت BAE سيستمز با داشتن بيش از 107 هزار کارمند، در سال گذشته ميلادي درآمدي بالغ بر 4/22 ميليارد پوند داشته است.
کوشان غلامي
- مقالات مرتبط: