سرمایه گذاری، ریسك و بازدهی در بازار سرمایه كشور

معمولا سرمایه گذاری به منظور دستیابی به رفاه بیشتر در شرایط كنونی و آینده صورت می گیرد. در واقع، مقوله سرمایه گذاری Investing با گستره و تنوع وسیعی روبه رو است. سرمایه گذاری در گواهی سپرده، اوراق قرضه، سهام عادی، صندوق مشترك سرمایه گذاری و... می تواند نمونه هایی از سرمایه گذاری به شمار رود.
كاركرد سرمایه گذاری Investment به مفهوم خاص آن یعنی تبدیل وجوه مالی به یك یا چند نوع دارایی آن هم برای مدت مشخص قابل نگهداری خواهد بود. از این رو، سرمایه گذاری فرآیندپذیر بوده و نیازمند مدیریت است زیرا دستیابی به ثروت و سود ناشی از سرمایه گذاری كه به مجموع درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی معطوف می شود همواره با مقوله ای به نام مخاطره یا ریسك Risk توام است. سرمایه گذاری ای كه در اینجا مدنظر است همانا سرمایه گذاری در دارایی مالی و به ویژه اوراق بهادار قابل معامله است. دارایی های مالی Financial assets كه به صورت اوراقی توسط دولت یا شركت ها منتشر می شوند و در بازارهای ثانویه بازار سهام قابل معامله و خرید و فروش هستند.
بنابراین، برای تصمیم گیری در بازار سرمایه سهام موارد متعددی نقش و تاثیر خواهند داشت از جمله چه نوع سهمی باید خریداری شود در چه زمانی، به چه قیمتی، ارزش دفتری سهم، ارزش ذاتی سهم، زمان فروش سهم، میزان ریسك سهم، بازدهی سهم و... همه از مولفه هایی هستند كه سرمایه گذاری در این بازار را پیچیده و حساس می كند زیرا دستیابی به حداكثر بازدهی در عین حال كه می تواند منحنی صعودی را طی كند، امكان نزولی بودن نیز بر آن وجود دارد. از این رو، برای كاهش ریسك در بازار سرمایه، انتخاب الگوی تركیب بهینه Optimal Combination یا به تعبیر دقیق تر یك پرتفلیو Portfolio كه شامل مدیریت سرمایه گذاری سبد سهام یا مجموعه دارایی ها است، صورت می گیرد. به این ترتیب، ورود به بازار سرمایه ریسك و بازده Return به موازات هم قرار خواهند داشت. در واقع درجه ریسك پذیری در سرمایه گذاران مختلف متفاوت بوده و سرمایه گذارانی كه ریسك بالایی را می پذیرند، انتظار بازدهی بالایی را دارند و بالعكس سرمایه گذاران ریسك گریز با كاهش مخاطره ریسك بازده كمتری را دریافت می كنند. از این رو ریسك و بازده در امور سرمایه گذاری و تامین مالی جزء جدایی ناپذیر از یكدیگر بوده و در كنار یكدیگرند.
در راستای مفاهیم مولفه های برشمرده، ریسك به معنای میزان اختلاف بین بازده واقعی سرمایه گذاری با بازده مورد انتظار Expected return است. در واقع، ریسك خود تابعی از ریسك های كلی در جامعه بوده به طوری كه ریسك نوسان نرخ بهره، ریسك بازار، ریسك تورمی، ریسك تجاری، ریسك مالی، ریسك نقدینگی، ریسك نرخ ارز و ریسك كشور طیف وسیعی از انواع ریسك را مشخص می سازد. اما «بازده» در فراگرد سرمایه گذاری به عنوان موتور محركه یا ظرفیت انگیزه و پاداشی است كه سرمایه گذاران به دنبال آن هستند. به همین سبب بازده سرمایه گذاری همواره برای سرمایه گذاران از درجه اهمیت بالایی برخوردار بوده است. معمولا بازده از دو بخش سود دریافتی Yield و یا سود زیان سرمایه Capital Gain loss تشكیل می شود. سود استحصالی مهم ترین قسمت جریانات نقدی دوره ای سرمایه گذاری به شمار می رود. اما در جزء دوم یعنی سود زیان سرمایه كه مختص سهام عادی نیز است به این صورت خواهد بود كه نوسانات ناشی از افزایش كاهش قیمت دارایی بر روی سرمایه تاثیر می گذارد. سود یا زیان سرمایه برگرفته از اختلاف بین قیمت خرید سهام و قیمت زمانی است كه مالك یا صاحب اوراق بهادار سهام دار آنها را به فروش می رساند.
در واقع تغییرات قیمتی كه از قیمت اولیه P۰ و قیمت ثانویه Pn حاصل می شود میزان سود یا زیان سرمایه گذاری اولیه را مشخص می سازد كه از این طریق می توان بازدهی سرمایه گذاری را مورد محاسبه قرار داد. از طرفی، در كنار بازدهی یا عملكرد سهم می توان شاخص دیگری به نام بازدهی كل TR را نیز به دست آورد. این شاخص از طریق سود حاصله از سهم به اضافه تغییرات قیمت در طول دوره سرمایه گذاری تقسیم بر قیمت دارایی در زمان خرید P۰ به دست می آید كه وضعیت سهام را از حیث میزان بازدهی تعیین می كند. تحلیل حاضر نیز با بهره گیری از شاخص های مطروحه یعنی «بازدهی» سهم و همچنین بازدهی كل سهم در ارتباط با برخی از شركت های موجود در بازار سرمایه اختصاص داشته كه به طور جداگانه به هر یك از شركت های مورد اشاره پرداخت خواهد شد.
●شركت باما
این شركت كه در زیرگروه استخراج كانه های فلزی قرار گرفته به رغم ضریب P/E نسبتا بالا ۱۸ توانسته بازدهی قابل قبولی مورد انتظار را در فاصله كوتاه كمتر از یك ماه حاصل كند به طوری كه بازدهی و عملكرد این سهم برابر ۵۱۹۲ درصد بوده كه در نوع خود حائزاهمیت و سودآور به شمار می رود. پیش بینی سود این شركت ۴۸۰۸ریال و اختلاف قیمت اولیه Po و قیمت فعلی Pn به گونه ای است كه بازدهی كل این سهم را تا ۶۲۲۸درصد نیز افزایش می دهد. به این ترتیب، سرمایه گذاری در خرید سهم باما به رغم ریسك های موجود بازار، سیاسی و... با بازده فزاینده روبه رو بوده كه در شرایط كنونی بازار سرمایه مقوله سرمایه گذاری را توجیه پذیر می سازد.
●شركت بین المللی پارس
این شركت در رشته محصولات شیمیایی طبقه بندی می شود. گرچه مقدار P/E این شركت ۸۵ بوده، اما بازدهی آن طی دوره معین و كوتاه مدت برابر ۱۶۴ درصد بوده كه انگیزه سرمایه گذاری درخصوص این سهم را توجیه پذیر كرده است. با توجه به نرخ سود پیش بینی شده كه مقدار آن برابر ۲۴۱۳ ریال اعلام شده، بازدهی كل در این شركت به ۴۹۲ درصد فزونی یافته است. به این ترتیب، ملاك ضریب P/E در رابطه با این شركت از كارایی لازم برخوردار نبوده و تنها تغییرات قیمتی كه در این سهم رخ داده موقعیت سرمایه گذاری در شركت مطروحه را سودآور و حائز اعتبار ساخته است.
●شركت گل گهر
شركت سنگ آهن گل گهر مانند باما در زیرگروه استخراج كانه های فلزی طبقه بندی شده، مقدار سود پیش بینی شده برابر ۱۶۴۱ ریال و ضریب P/E معادل ۱۲ گرچه نمی تواند انگیزه مطلوبی برای سرمایه گذاری تلقی شود اما نوسان قیمتی و تغییرات مثبت آن سبب شده بازدهی این سهم را در فاصله كوتاه مدت نزدیك به ۴۶ درصد كند. در واقع چنانچه روندهای مطروحه به همین منوال ادامه یابد، بازدهی كل سهم به حدود ۵۶ درصد افزایش خواهد یافت كه طبیعتا انگیزه مناسبی برای سرمایه گذاری خواهد بود.
●شركت رازك
این شركت در زیرگروه دارویی قرار دارد گرچه نرخ P/E آن معادل ۵۵ بوده، اما بازدهی آن طی مدت كوتاه برابر ۶۴۲درصد برآورد شده است. برابر پیش بینی EPS شركت، كه معادل ۲۲۲۸ ریال تخمین زده شده، بازدهی كل سهم به ۵۶۸ درصد فزونی خواهد یافت. بنابراین سرمایه گذاری در این سهم نیز مقرون به صرفه بوده و دارای توجیه است.
●فنرسازی زر
این شركت در زیرگروه «خودرو و ساخت قطعات» قرار گرفته و سود پیش بینی شده آن نیز برابر ۱۵۸ ریال و ضریب P/E آن برابر ۶۹ گزارش شده، تغییرات قیمتی حاصل شده در این شركت در زمان محدود كمتر از ۳۰ روز بالغ بر ۷۲۷ درصد بوده كه بازدهی آن را به نسبت قیمت آن سهم مساعد می كند اما با احتساب مقدار EPS و تفاوت قیمتی در سهم بازدهی كل این شركت به ۸۵۲ درصد افزایش خواهد یافت كه سرمایه گذاری درخصوص این سهم را مطلوب می سازد.
ماشین آلات تراكتورسازی
این شركت نیز جزء گروه خودرو و ساخت قطعات بوده، كه ضریب P/E آن برابر ۸۷ و میزان EPS پیش بینی شده آن نیز معادل ۴۹۱ ریال گزارش شده است. جابه جایی در قیمت سهام شركت به گونه ای بوده كه تفاوت قیمت اولیه و فعلی، بازدهی سهم را به ۱۳۴ درصد فزونی داده و آن را نسبتا پربازده كرده و با در نظر گرفتن تفاوت قیمتی و میزان سود EPS بازده كل شركت به ۴۵۱ درصد افزایش خواهد یافت.
●املاح معدنی
این شركت در رشته محصولات شیمیایی قرار گرفته كه ضریب P/E آن برابر هفت و مقدار سود برآوردی معادل ۱۱۶۳ ریال بوده است. براساس تغییرات قیمتی عملكرد و بازدهی سهم به ۸۲۶ درصد فزونی یافته و بازدهی كل سهام این شركت نشان می دهد امكان افزایش آن تا ۱۴۵درصد نیز دور از انتظار نیست.
●●جمع بندی و نتیجه گیری
بازار سرمایه به رغم ریسك بالا بازدهی قابل ملاحظه ای نیز داشته است. كمااینكه در چند شركت منتخب همواره بازدهی سهم از ۲۶ تا ۵۱۹۲ درصد در نوسان بوده است. بازدهی كل شركت های مورد بررسی همواره بالای ۴۵ درصد بوده كه مقوله سرمایه گذاری در بازار سهام را توجیه پذیر می سازد. در واقع «بازار سرمایه» در مقایسه با سایر بازارهای كشور ارز، طلا، مسكن و... به طور متوسط و قدر مطلق از وضعیت خوبی برخوردار بوده و چنانچه انتخاب سهام با شناخت كافی صورت گیرد، دسترسی به بازدهی امكان پذیر و قابل ملاحظه است. ارقام مندرج در جدول گویای این مسئله است كه اگر ریسك را بپذیریم بازدهی را هم خواهیم یافت. بدون تردید كسانی كه در سهام های مورد اشاره سرمایه گذاری كرده اند از نوع سرمایه گذاری خود رضایت داشته و ضمن اینكه در بازار سرمایه نقدینگی خود را به كار برده اند، به بخش تولید به طور غیرمستقیم كمك كرده و باعث رونق بازار سرمایه شده اند. چنین بازاری اگر پارامترها و مولفه های سرمایه گذاری به درستی در آن انتخاب شوند بدون شك بازدهی مطلوبی را به سرمایه گذاران پس خواهد داد كه می تواند در میان مدت و بلندمدت از كارایی نسبی نیز برخوردار باشد.

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام