گذري بر تيم و كار تيمي در موسسات خيريه

كار تيمي در موسسات خيريه
اصولا موسسات خيريه بنابر ماهيت شكل‌گيري خود به افراد علاقه‌مند به كارهاي عام‌المنفعه و داوطلبانه متكي هستند؛ به ‌طوري‌ كه اين افراد بازوي اجرايي اين موسسات محسوب مي‌شوند و در خط مقدم ارتباط با افراد هدف قرار دارند.
از سوي ديگر، هرچند كه در بسياري از سازمان‌هاي ايراني يكي از مشكلات اين است كه به فعاليت و تصميم گروهي اهميت نمي‌دهند و فرد محور هستند؛ ولي در خصوص موسسات خيريه با توجه به پتانسيل فراوان نيروهاي غيرموظف، قضيه متفاوت است و تلاش‌هاي جمعي و كار تيمي از اهميت بسيار بالايي برخوردار است و از اهرم‌هاي موثر در شناخته شدن، رشد و توسعه موسسه است. كار تيمي خوب جوهره هر موسسه و كسب و كار است. مشخصه‌هاي ذاتي موسسات خيريه و داوطلبانه نقش كار تيمي را دو چندان مي‌كند؛ يعني كارآيي خوب اين تيم‌ها منجر به كسب منافع مالي بيشتر براي موسسه است كه بالطبع امكان خدمات‌دهي موسسه را افزايش مي‌دهد.
برخي ويژگي‌هاي مثبت تيم در مقايسه با گروه در اينجا ذكر شده‌اند: در تيم حساب پس دادن و پاسخگو بودن متوجه هر فرد و در عين حال كل تيم است؛ لذا روحيه همكاري و تعامل بيشتر است، هدف هر تيم روشن و مشخص است؛ هم افزايي در تيم مثبت است، يعني مجموع تلاش‌هاي نفرات تيم از مجموع تلاش‌هاي تك‌تك اعضا بيشتر است، به عبارتي 2 به علاوه 2 در تيم بيش از 4 مي‌شود و اين يعني هم‌افزايي، در حالي‌كه در گروه اصولا هم‌افزايي صفر يا حتي منفي است، يعني در بهترين وضعيت 2 به علاوه 2 برابر 4 است. تعداد اعضاي تيم نسبتا محدود است (زير 12 نفر)، اعضاي تيم داراي روحيه از خودگذشتگي هستند، مسوول تيم فردي تعيين شده و مشخص است، در حالي كه در گروه اين چنين نيست و اعضاي گروه ممكن است از اين نظر هيچ ارجحيتي نسبت به هم نداشته باشند، مهارت و تخصص اعضاي تيم معمولا مكمل مهارت‌ها و تخصص‌هاي يكديگر است.
انواع تيم در موسسات خيريه
استيفن رابينز در كتاب خود بيان مي‌كند كه تيم‌ها را مي‌توان براساس اهدافي كه دارند به چهار دسته طبقه‌بندي کرد كه عبارتند از: تيم‌هاي حل مساله، تيم‌هاي كاري خودگردان، تيم‌هاي فراوظيفه‌اي و تيم‌هاي مجازي. با توجه به مسائل اجتماعي و فرهنگي كشور و مردم ايران، به عقيده بنده كه تجربه چندين سال همكاري در سطوح مختلف سازماني را با موسسات خيريه و داوطلبانه دارم و در حال حاضر هم با موسسه خيريه همياري مبتلايان به سرطان همكاري داوطلبانه دارم، نمونه‌هاي متداول تيم‌ها در موسسات خيريه كشور شامل اين پنج مورد است:
1- تيم استراتژيك (strategic team): تيمي است كه رهبري و جهت‌دهي حركت موسسه را برعهده دارد. اعضاي اين تيم بايد قادر باشند كه تغييرات محيط بيرون را به سرعت درك و پايش نمايند. اعضاي هيات امنا و هيات مديره در اين قالب قرار مي‌گيرند. براساس آنچه معمولا در اساسنامه موسسات هم ذكر مي‌شود، هيات امنا خط مشي كلي موسسه را تدوين و جهت‌دهي مي‌كند.
2- تيم مديريت (management team): تيمي است كه جزئيات اهداف و طرح‌هاي اجرايي را تنظيم مي‌كند و منابع مالي مورد نياز را مشخص مي‌كند. اعضاي اين تيم روزانه مديريت و هدايت امور را از نزديك برعهده دارند؛ مديران و مسوولان تيم‌هاي كاري مختلف (به‌جز تيم استراتژيك كه در سطحي بالاتر قرار دارد) از جمله مدير روابط عمومي، مدير جذب و مدير مددكاري تيم مديريتي موسسه را تشكيل مي‌دهند.
3- تيم عملياتي (operational team): از نفراتي تشكيل مي‌شود كه در مواجهه مستقيم با گروه‌هاي هدف هستند؛ يعني افرادي كه از محصولات (كالا يا خدمات) موسسه استفاده مي‌كنند. تيم عملياتي در واقع وظيفه اصلي موسسه را كه دليل شكل‌گيري آن است، به انجام مي‌رساند. گروه‌هاي هدف ممكن است توان‌يابان، مددجويان، روشندلان يا بيماران سرطاني باشند.
4- تيم پشتيباني (support team): اعضاي اين تيم در نقش پشتيبان تيم‌هاي ديگر به خصوص تيم عملياتي انجام وظيفه مي‌كنند و كمك مي‌كند كه تيم‌هاي ديگر وظايف خود را به طور اثربخش به اجرا رسانند. نقش اين تيم ممكن است در بسياري از موارد به طور ملموس و محسوس به چشم نيايد؛ اما بدون همكاري موثر اين تيم، ساير تيم‌ها نمي‌توانند آن‌طور كه بايد و شايد به اهداف خود برسند. اعضاي اين تيم ممكن است شامل پرسنل موظف، افراد داوطلب يا تركيبي از هر دو باشند.
5- تيم موقتي (temporary team): تيم‌هايي كه براي طرح‌ريزي يا بررسي موردي خاص تشكيل مي‌شوند و ممكن است دربرگيرنده اعضاي مختلفي از پرسنل موظف، داوطلبان، خدمات گيرندگان و هيات امنا باشند تيم‌هاي موقتي ناميده مي‌شوند. اين تيم‌ها داراي تاريخ انقضا هستند كه همان تاريخ به سرانجام رسيدن مسووليت و پروژه‌اي‌ است كه براي آنها تعريف شده است. استفاده از اين تيم شيوه مناسبي جهت استفاده از تفكر و خردجمعي اعضا در طرح‌ريزي يا اجراي يك خط‌مشي يا شيوه عمل تازه و همچنين تجزيه و تحليل و راه‌حل‌يابي مسائل پيچيده و جديدي است كه پيش از اين موسسه با آن مواجه نبوده است. دوره حيات اين تيم ممكن است فقط چند روز، چند هفته يا چند ماه باشد. تيم‌هايي كه پيش از برگزاري برنامه‌ها و بازارچه‌هاي خيريه براي اجراي هرچه بهتر اين برنامه‌ها تشكيل و پس از اتمام برنامه يا بازارچه ضرورت وجودي ندارند، نمونه‌اي بارز از تيم‌هاي موقتي هستند.
مزاياي كار تيمي با رويكرد موسسات خيريه
براي كار تيمي مزاياي مختلفي متصور است كه از آن میان مي‌توان حل مسائل پيچيده و غير روزمره، خلق و توسعه ايده‌هاي جديد، هماهنگ شدن فعاليت‌هاي انفرادي در جهت اهداف بزرگ موسسه، درك حس زيباي مفيد بودن و تعلق به جمع، فراهم شدن ارتباطات گسترده و به‌كارگيري آنها در جهت توسعه موسسه، كمك به افراد براي يادگيري از يكديگر و ايجاد حس مسووليت و وفاداري نسبت به موسسه را نام برد.روحيه كار تيمي بايد در فرهنگ سازماني رسوخ كرده و جزئي از آن شود، چرا كه صرفا با تغيير عنوان يك گروه به تيم، نمي‌توانيم به مزاياي ذكر شده تيم برسيم. كار تيمي شرايط خاص خود را دارد كه لازم است توسط هيات مديره موسسه ترويج و مورد حمايت واقع شود. 

اپلیکیشن اندروید تلگرام اینستاگرام