كارشناسان و اقتصاددانان، سرمایهگذاری در كارهای مولد و مفید برای جامعه را توصیه میكنند تا ضمن تأمین منافع جامعه و اقتصاد ملی، اندوختههای گروه متوسط درآمدی جذب تولید و بازار سرمایه شود.
خانوارهای متوسط و كم درآمد ایرانی و به خصوص كارمندان، دانشجویان و
جوانانی كه به دنبال سرمایهگذاری و سودآوری پول و پسانداز ماهانه و
سالانه خود هستند، در سالهای اخیر با سرمایهگذاری در بانك و گرفتن وام
مسكن یا خرید خودرو، طلا و لوازم خانگی و نیز خرید سهام از طریق بورس
اوراق بهادار تلاش كردهاند قدرت خرید پول و پسانداز خود را در شرایط
تورمی حفظ كنند و اندوخته و سرمایهگذاری نسبتاً مناسبی برای آیندهشان
فراهم آورند. آنها خواستهاند به اصطلاح همه تخممرغها را در یك سبد
نگذارند و بخشی از سرمایه خود را در شركتهای معتبر و صنعتی بزرگ
سرمایهگذاری كنند و از این رو سهام خودروسازیها بسیار مورد توجه قرار
گرفته است.
كارشناسان و اقتصاددانان، سرمایهگذاری در كارهای مولد و مفید برای جامعه
را توصیه میكنند تا ضمن تأمین منافع جامعه و اقتصاد ملی، اندوختههای
گروه متوسط درآمدی جذب تولید و بازار سرمایه شود. البته سود نهفته در
فعالیتهای دلالی و واسطهای باعث انحراف سرمایهها شده است و عدهای از
خانوارها و افراد پول خود را به سمت خرید و فروش كالاهای مصرفی و كارهای
واسطهای و دلالی سوق دادهاند و در این میان سرمایه بخشی از جامعه به
دلیل ندانم كاریها برباد رفته است.
عدهای از ترس كاهش ارزش پول خود در شرایط تورمی، به افرادی در بازار كه
سودهای غیرمتعارف بالای ۳۰ و ۴۰ درصد را وعده میدهند، اعتماد میكنند.
البته ناگفته نماند كه بخش قابل توجهی از این سرمایهها از دست میرود و
لطمه مالی بزرگی به خانوادهها و افراد وارد می‌شود. در این میان جای خالی
افراد آگاه و مؤسسات تخصصی و كارشناسانی كه وكالت مالی مردم را برای
سرمایهگذاری بپذیرند، خالی است.
در دنیای امروز با گسترش روابط اقتصادی و رشد بازارهای سرمایه، انواع
سرمایه‌گذاری‌ها به صورت خرید سهام یك یا چند شركت و یا خرید سبد سهام
(تركیبی از سهام شركتهای مختلف) شكل گرفته است و مردم یا خود به طور
مستقیم وارد بازار سرمایه میشوند و سهام دلخواه را میخرند و یا با
مراجعه به مؤسسات دست اندركار و وكالت مالی و سرمایهگذاری، سهام شركتهای
سرمایهگذاری یا سهامهای خاص تركیبی را انتخاب میكنند.
به عنوان مثال، برخی از افراد در ایران سهام شركتهای خودروسازی،
پتروشیمی، سیمانی، قطعهسازان خودرو، معدنی، صنایع غذایی و صنایع شوینده و
... و یا سهام شركتهای سرمایهگذاری و سبدهای سهام را میخرند. این
شركتهای سرمایهگذاری نیز با انتخاب سبدهای سهام تركیبی از سهام چند شركت
تولیدی، هم ریسك و خطر نوسانات شدید و كاهش و ركود بورس و سهام را كاهش
میدهند و هم درآمد نسبتاً مطمئن را برای خریداران و مشتریان خود فراهم
میكنند.
در شرایطی كه شفافیت اطلاعات شركتها و بورس در حد مورد انتظار نیست و
اقتصاد ممكن است تحت تأثیر نوسانات اقتصاد كلان و بازار و سیاست و ...
قرار داشته باشد و شوكهای فصلی و دورهای را به بورس منتقل كند، به نظر
میرسد بهترین و عاقلانهترین راه سرمایهگذاری، خرید تركیبی از سهام
شركتهای مختلف است كه هم شركتهای كوچك و بزرگ را شامل شود و هم صنایع
مختلف را در برگیرد كه اگر یك شركت یا یك صنعت دچار مشكل شد، سایر صنایع و
شركتها بتوانند سودآوری سرمایهگذاری خانوارها و افراد را تضمین كنند و
از زیان شدید جلوگیری شود.
مؤسسات مالی و شركتهای سرمایهگذاری كه وكالت مالی و سرمایهگذاری از طرف
مردم را برعهده دارند، انواع سهام و سبدهای سهام را ایجاد و معرفی میكنند
و اطلاعات لازم را به خانوادهها ارائه میدهند.
ویژگی این نوع سرمایهگذاری، هدایت نقدینگی و پسانداز جامعه به سوی فعالیتهای مولد و تولیدی و یا خدمات مفید و سودآور است.
علاوه بر این، دغدغه و نگرانی خانوادهها كاهش مییابد و آنها افراد یا
مؤسسات مطلع و آگاه را برای فعالیتهای سرمایهگذاری انتخاب میكنند و یا
كاهش ریسك و خطر سرمایهگذاری، كارمزد لازم را به وكیل و نماینده خود
خواهند پرداخت.
با گسترش این فعالیتها و توسعه سهام بورس در كشورهای مختلف، بیشتر افراد
و خانوادهها در شركتها و بازارهای سرمایه به سرمایهگذاری اقدام
كردهاند. در این زمینه رسانهها، شركتها و بورس اطلاع رسانی شفاف را به
عهده دارند و مؤسسات واسطهای و مدنی به نمایندگی از سوی سرمایهگذاران،
بر روند فعالیتها و معاملات سهام نظارت میكنند و با ارائه سبدهای مختلف
سهام از ریسك و خطر ناشی از كاهش قیمت سهام و ورشكستگی شركتها و
فعالیتهای اقتصادی میكاهند. به این ترتیب خانوارها با اطمینان و آرامش
بیشتر به سرمایهگذاری اقدام میكنند.
در ایران طی سالهای اخیر خرید و فروش سهام و سرمایهگذاری در بورس مورد
توجه قرار گرفته و اگرچه برخی مشكلات خاص خود را داشته است اما در صورت
اطلاع رسانی شفاف و ایجاد مؤسساتی كه به نمایندگی از سوی مردم و خانوارها
كار خرید و فروش سهام را انجام میدهند، میتوان به آینده آن خوشبین بود و
به جای انتقال پسانداز خانواده به سوی بازارهای نامطمئن، به
سرمایهگذاری در بورس فكر كرد. همیشه تصور می‌شود بورس بازاری است كه در
آن تنها معاملات سنگین و بزرگ انجام می‌شود و صحبت از خرید و فروش میلیونی
و میلیاردی است و تنها كسانی وارد چنین بازاری میشوند كه سرمایههای
كلانی داشته باشند؛ غافل از این كه میتوان با هر مقدار سرمایهای وارد
این بازار شد و محدودیت خاصی برای ورود وجود ندارد.
در چند سال گذشته همواره شاهد بودهایم كه هزاران خانوار برای كسب درآمد
بیشتر، سرمایهها و دار و ندار خود را به بهانه فعالیتهای تولیدی در
اختیار عدهای خاص برای خرید و فروش در بازار مسكن، طلا، ارز، وسایل
خانگی، پوشاك، خودرو و ... قرار دادهاند و پس از مدتی نه تنها سرمایهشان
افزایش نیافته بلكه همان سرمایه اندك نیز به تاراج رفته است.
طبقه متوسط و تحصیلكرده جامعه به اخبار بورس و نوسان قیمت سهام و
سرمایهگذاری در بازار سهام توجه میكنند. با تحولات اقتصادی در سالهای
آینده قطعاً تعداد سهامداران و خانوارهایی كه در بورس سرمایهگذاری
میكنند، بیشتر خواهد شد و میتوان در انتظار روزی بود كه بیشتر مردم
حداقل بخشی از پسانداز خود را در بورس و بازار سهام و شركتهای تولیدی
سرمایهگذاری كنند.
هر روز تعداد زیادی از مردم و جوانان و قشر تحصیلكرده با آگاهان اقتصاد و
بازار سرمایه تماس میگیرند و از خبرهای بورس و شركتهای دارای ظرفیت
بالقوه برای سودآوری كسب اطلاع كنند. در این میان شركتهای خودروسازی،
پتروشیمی و برخی دیگر از صنایع از جذابیت خاصی برخوردارند. تعداد خریداران
و معاملات روزانه و هفتگی بورس نشان میدهد كه خودروسازان اغلب در بین ۱۰
شركت اصلی و برتر بورس قرار دارند.
تجمع سهامداران در تالار بورس كه اغلب نگاهشان به نقطهای خاص دوخته شده،
اولین چیزی است كه در بدو ورود توجه هر بینندهای را به خود جلب میكند.
البته بورس تهران با آنچه در برخی از فیلمهای خارجی به عنوان بازار
سرمایه به نمایش گذاشته می‌شود، تفاوتهای بسیار دارد و افراد، ساكت و
آرام در گوشهای ایستاده و به تابلوهای بورس خیره شدهاند. حضور زنان و
مردان و پیرمردها و جوانان در تالار بورس تهران جالب توجه است. در این
میان میتوان افرادی را یافت كه به منظور افزایش و حفظ ارزش سرمایه اندك
خود وارد بورس شدهاند.
تفاوت این گروه با گروهی كه سرمایه خود را ناآگاهانه به دست كسانی
میسپارند كه نمیدانند چه فعالیتی را انجام میدهند، در این است كه گروه
اول در مورد نوع فعالیت شركت و یا كارخانهای كه سرمایهشان را به آن
سپرده و به اصطلاح سهامش را خریداری كردهاند، آگاهی و اشراف كافی یا نسبی
دارند. آنها بر این كار به طور نامحسوس نظارت میكنند و هر زمان كه
بخواهند و یا تصور كنند عملكرد شركت یا كارخانه مورد نظرشان مطلوب نیست،
میتوانند سرمایه خود را از آن خارج كنند؛ در حالی كه گروه دوم از چنین
آگاهی و نظارتی برخوردار نیستند و با نگرانی بیشتری به سرمایه خویش
مینگرند.
بورس بازاری است كه در آن كالای مالی یا اوراق بهادار معامله می‌شود و
برای ورود به این بازار هیچ گونه محدودیتی از نظر حداقل رقم وجود ندارد و
افراد میتوانند حتی با سرمایههای اندك ۵ تا ۱۰ هزار تومان نیز وارد
بازار شوند و سهم خریداری كنند.
البته بهتر است افراد مبلغ قابل توجهی وارد این بازار كنند تا پیگیری
سرمایهگذاری و تغییرات و تحولات سهم و گرفتن سود و مسائل مربوط به شركت
توجیه داشته باشد.
ورود به هر بازاری نیاز به آگاهی و اطلاعات كافی دارد. اگر قرار باشد
افراد سرمایه خود را بدون آگاهی و تنها برای به دست آوردن سود ماهانه و یا
سالانه وارد بازار كنند، به سرنوشت كسانی دچار میشوند كه پول خود را با
وسوسه سود زیاد به فعالیتهای دلالی میسپارند اما سرمایهشان به باد
میرود.
این تصمیمگیریها و سرمایه‌گذاری‌ها نه تنها باعث از دست رفتن سرمایه
افراد می‌شود بلكه در كل چرخه اقتصادی كشور نیز میتواند تأثیرات منفی
داشته باشد. بنابراین برای ورود به هر بازاری حتی بورس، بهتر است از
چگونگی نحوه معامله و شرایط بازار برای كسب سود و افزایش بیشتر سرمایه
آگاهی كافی داشت.
افرادی كه قصد خرید سهام در بازار بورس را دارند باید به شرایط اجتماعی ـ
فرهنگی جامعه، موقعیت اقتصادی ـ سیاسی روز كشور و مسائل بینالمللی، وضعیت
شركتها، میزان سوددهی، تجهیزات كارخانهها و دفعات و تعداد معاملاتی كه
در بورس صورت میگیرد، توجه داشته باشند. آگاهی از این موارد میتواند در
افزایش سود و سرمایه افراد مؤثر باشد و آنها را به سمت و سوی درست هدایت
كند.
آمار و اطلاعات مربوط به شرایط انجام معاملات و آخرین معاملات صورت گرفته
در بورس در پایان وقت اداری كه حدود ۳۰/۱۲ هر روز (به غیر از روزهای
تعطیل) است، از طریق نشریات و روزنامهها و سایر رسانهها مانند صدا و
سیما به اطلاع مردم میرسد تا در جریان تغییرات روزانه نرخهای سهام قرار
گیرند.
سرمایهگذاران با تكمیل فرمهایی كه از طریق كارگزاران در اختیارشان قرار
میگیرد، به خرید یا فروش سهام اقدام میكنند كه عمدتاً اوراق مشاركت و
سهام شركتهاست. البته در آینده اوراق متری مسكن و سبد سهام (متشكل از
سهام مختلف با میزان ریسك پایین مانند خودروسازیها) نیز وارد بازار خواهد
شد.
در حال حاضر مراحل مقدماتی پذیرش این گونه ابزارهای جدید معاملاتی طی شده است و در آینده وارد بازار میشوند.
سازمان بورس نیز از طریق توسعه قلمروی جغرافیایی بورس و ایجاد تالارهای
منطقهای در شهرها و استانهای مختلف، به سرمایهگذاران بالقوه نزدیكتر
شده و همچنین نوع سفارشها به شیوه الكترونیك با استفاده از رایانه رو به
گسترش است.
برای استفاده از پساندازهای مردم، قانون جامع بازار سرمایه تدوین شده
است. در این قانون بازارهای اولیه و ثانویه در كنار هم چیده شدهاند تا
تشكیل سرمایه ملی آسانتر اتفاق بیفتد.
گسترش بورس در سراسر كشور، تدوین قانون جامع بازار سرمایه و گسترش
ابزارهای جدید معاملاتی سبب دسترسی آسانتر به بورس، جذب سرمایهها برای
هدایت نقدینگی و فعالیتهای تولیدی و پروژههای كلان خواهد شد.
سرمایهگذاری بلندمدت در این بازار، سوددهی مناسبتری خواهد داشت. بنابراین
سرمایهگذاران بهتر است سرمایههایی را وارد این بازار كنند كه در كوتاه
مدت به آن نیازی ندارند. در واقع سرمایههایی كه مازاد بر نیازهای خانوار
است وارد بازار شود زیرا تنها با سرمایههای مازاد میتوان در شرایط مختلف
بازار كه رو به صعود یا نزول است، به درستی عمل كرد تا سرمایهگذار ضرر
نكند.
شرایط بازار متناسب با عرضه و تقاضا و موقعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی
تغییر میكند و در مجموعه روند قیمتها را به سمت بالا یا پایین سوق
میدهد. البته در این میان حضور ابزارهای جدید معاملاتی مانند سبد بورس
میتواند از میزان ریسك سرمایههای كوچك و متوسط بكاهد. كارشناسان و
مؤسسات تخصصی باید با ایجاد این سبدها، درصدی قابل توجه از سهام شركتهای
مطمئن مانند خودروسازیها، پتروشیمی، سیمانیها و ... را در آنها قرار
دهند و به این ترتیب به مردم یاری رسانند.
با توجه به این كه سازمان بورس تمایل دارد با حضور اوراق بهادار در بازار
مخاطرات سرمایهگذاری كاهش یابد، با طرح موضوع حضور سبد سهام در بورس،
چارچوبی برای اداره كنندگان این سبد تعیین كرده است.در واقع سبد سهام برای
كسانی كه با موضوع سهام آشنایی كافی ندارند، تشكیل شده و از ریسك
سرمایهگذاری كمتری برخوردار است. البته شركتهای سرمایهگذاری كه سهامشان
در بورس معامله می‌شود نیز در یك سبد از سهام سرمایهگذاری میكنند.
اطلاعات مربوط به سهام و شركتهایی كه در آن سرمایهگذاری كردهاند، در
بازار وجود دارد و به هر حال انتخاب نهایی با سرمایهگذاران است و آنها
هستند كه تصمیم میگیرند در چه سبد یا شركتی سرمایهگذاری كنند. اگر برخی
از سرمایهگذاران فرصت پیگیری اخبار شركتها و بورس و اطلاع یابی و تحلیل
سهام مختلف در بازار را ندارند، كافی است از بین شركتهای سرمایهگذاری یا
مؤسساتی كه وكالت مالی انجام میدهند، یكی را انتخاب كنند تا به نمایندگی
از آنها این كار را انجام دهد.
این گونه شركتها نیز ریسك كمتری دارند و سهامشان بین شركتهای مختلف پخش
شده است. سبدهای سهامی كه در آینده در بازار وارد می‌شود نیز خصوصیاتی این
گونه دارند.
با توجه به حضور طیف گستردهای از صنایع در بورس، سرمایهگذاران در این
زمینه مطالعه میكنند و در عین حال از نظرات كارگزاران و فعالان بورس
بهرهمند میشوند.
در این میان آنچه قابل تأمل است، حضور پررنگ شركتهای بزرگ، سازمانها و
بانكهای دولتی در بورس و به همان نسبت حضور كمرنگ و درصد پایین میزان
مشاركت سرمایههای كوچك و متوسط در این بازار است.
به اعتقاد برخی كارشناسان، حضور این گونه سازمانها در بورس، شبهه دولتی
شدن آن را به وجود میآورد و در عین حال نگرانیهایی را برای
سرمایهگذاران متوسط و كوچك ایجاد میكند. سرمایهگذاران با اهداف مختلف
زمانی (از نظر مدت سرمایهگذاری) به خرید و فروش سهام اقدام میكنند. برخی
سرمایهگذاری را كوتاه مدت و برخی بلندمدت میبینند بنابراین حضور سایر
مؤسسات و سرمایهگذاران حرفهای، مانند شركتهای سرمایهگذاری، صندوق
بازنشستگی، سازمان تأمین اجتماعی و ... در این بازار لازم است. در تمام
كشورهای جهان نیز سرمایهگذاران حرفهای با گرایشهای متفاوت در بورس حضور
دارند.
همچنین سرمایهگذاری در بازارهای مختلف به روحیات سرمایهگذاران بستگی
دارد. كسانی كه در بانك و خرید اوراق مشاركت سرمایهگذاری میكنند، روحیات
خاصی دارند و به بازار مطمئن و سود ثابت و مشخص میاندیشند. اما كسانی كه
وارد بورس اوراق بهادار میشوند، از درجه ریسك بالاتر و امكان دستیابی به
سود بیشتری برخوردارند. میزان ریسك در صنایع و شركتهای مختلف با توجه به
شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و وضع كارخانهها و تجهیزات و
استقرار تكنولوژی و ... متفاوت است و همواره با كنترل روزانه قیمتها،
بازارهای مطمئن برای خریداران و فروشندگان اوراق بهادار ایجاد شود.
فرهنگسازی و اطلاعرسانی و ایجاد زمینههای مناسبتر برای مشاركت مردم و
جذب سرمایههای كوچك و متوسط در این بخش، ضعیف است و سازمان بورس نیز در
كارنامه خود نقاط ضعفی دارد اما در عین حال جذب سرمایههای اندك و متوسط
از رشد برخوردار بوده است. این موضوع با نگاهی به تعداد محدود سهامداران
از سال ۶۸ تاكنون به خوبی روشن می‌شود.
در حال حاضر حدود ۳ میلیون نفر درگیر خرید و فروش در بورس هستند.
سرمایهگذاری در بورس بازده بالایی دارد؛ به طوری كه در سالهای ۶۸ و ۶۹
شاخص بورس ۱۰۰ بوده اما در حال حاضر از ۱۰ هزار واحد گذشته است. با وجود
این تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد سرمایه بورس را سرمایههای اندك و متوسط تشكیل
میدهند و صاحبان این سرمایهها سرمایهگذارند و كمتر در مسائل مدیریتی
شركتها دخالت میكنند.
رشد سرمایهگذاریهای مردم در بورس و هدایت منابع متوسط و كوچك به سمت
تولید و صنایعی مثل خودروسازی، به ارائه خدمات و مكانیزمها و سبدهای
مختلف سهام بستگی دارد تا انگیزه مردم و آگاهی آنها را برای حمایت و
سرمایهگذاری در كارهای مولد و تولیدی و صنعتی افزایش دهد.
نوبد مشاوران سرمایهگذاری در بازار و كسانی كه بتوانند بازار را متعادل
كنند، از جمله مشكلاتی است كه حضور در این بخش از سرمایهگذاری را با كندی
مواجه میكند و خانوارهای ایرانی با درآمد كم و متوسط حضور ناچیزی در بورس
دارند.
سرمایهگذاری در بورس نسبت به سرمایهگذاریهای دیگر از مزایای بیشتری
برخوردار است كه میتوان به سوددهی در مهلتهای قانونی مقرر شده اشاره كرد
كه از طریق شركتها به سرمایهگذاران تعلق میگیرد. همچنین اگر
سرمایهگذاران خرید و فروش سهام خود را به سرعت به نحو صحیح انجام دهند،
میتوانند از اختلاف بین نرخهای خرید و فروش و مابهالتفاوت آن سود
مناسبی را به دست آورند.
این گونه خرید و فروش در بازار و كسب موفقیت در آن، به آگاهی از شرایط
بورس، تعداد معاملات صورت گرفته، وضعیت سیاسی واقتصادی منطقه و شرایط كشور
بستگی دارد.
همچنین علاوه بر مزایای مادی و مالی این گونه سرمایه‌گذاری‌ها، به هر حال
بورس بازاری تحت نظارت است كه در آن، قیمتها با توجه به تعداد دفعات
معامله شكل میگیرند و تصویر واقعیتری از نرخ را به سرمایهگذاران میدهد.
میتوان گفت شرایط این بازار به گونهای است كه خریدار و فروشنده كمتر
دچار ضرر و زیان میشوند زیرا بیشتر شركتهایی كه سهامشان در بورس پذیرفته
شده است، فعالیتهای اقتصادی و شفافی دارند و در تولید ناخالص داخلی ایفای
نقش میكنند بنابراین اگر سرمایهگذاران ـ با هر مبلغ سرمایه ـ در این
بازار حضور پیدا كنند، میتوانند باعث هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای
مولد و اثرگذار شوند و زمینه توسعه اقتصادی كشور را فراهم كنند.
بازار بورس ضمن این كه به سرمایهگذاران امكان میدهد بر سرمایه خود به
طور مستقیم نظارت كنند، در مجموعه به مسؤولان كشور كمك میكنند تا از این
پساندازها در جهت اهداف اقتصادی و حمایت از صنایعی مانند خودروسازی كه
اشتغالزاست و ارزش افزوده دارد، بهرهبرداری مناسب كنند. خانوارهای كم
درآمد و متوسط خرید سهام خودروسازی را به این دلیل انتخاب كردهاند تا
سهام و سرمایهگذاری تضمین شده، پایدار و باثباتی داشته باشند و آینده
خود، فرزندان و جامعه را با تنوع و انتخاب سرمایهگذاری مناسب تضمین كنند.
●مدیریت تقسیم سود
مدیریت قوی و مناسب پرداخت سود، مدیریتی است كه در عین تأمین رضایت سهامداران، باعث تضمین قیمت سهام نیز شود.
میتوان گفت تقسیم سود، به وضعیت و دورنمای مالی شركت وابسته است. از طرفی
نیز باید انتظارات سهامداران و تعهدات و قراردادهایی كه شركت باید آنها را
عملی كند، مورد توجه قرار گیرد.
اغلب شركتهایی كه از فرصتهایی نظیر وام، نقدینگی یا پیشفروش كالا به
طور محدودی برخوردارند، ترجیح میدهند سود خود را تقسیم نكنند. برخی
شركتهای خودروسازی در ۱۰ سال اخیر همواره به سمت تعادل عرضه و تقاضا حركت
كردهاند و در نتیجه پیش فروش آنها كاهش یافته است و با كمبود منابع و
نقدینگی رو به رو شدهاند و در حال حاضر نیز به دنبال آنند كه تا ۸۰ درصد
محصولات خود را از طریق لیزینگ (اجاره به شرط تملیك) به فروش برسانند؛
بنابراین در بعضی از سالها سود را بین سهامداران تقسیم نكرده و یا به
ندرت تقسیم كردهاند و یا افزایش سرمایه را در دستور كار مجمع عمومی قرار
دادهاند تا سرمایه و سود مجدداً در شركت سرمایهگذاری شود و به طرحهای
جدید كمك كند.
سهامداران معمولاً به تغییرات مقدار سود تقسیمی حساسترند و علاقه دارند
سود امسال بیش از سال قبل باشد اما مدیران مایلند به جای افزایش موقتی
درآمد شركت، سود ثابتی را اعلام كنند تا در بلندمدت فرصت بیشتری برای
افزایش سود شركت داشته باشند. مدیران شركتها اغلب محتاط و محافظه كارند و
هیچ وقت عددی را به عنوان سود تقسیمی اعلام نمیكنند كه بعد مجبور شوند آن
را تغییر بدهند؛ از این رو همیشه عدد سود نقدی را محتاطانه اعلام میكنند.
اغلب شركتهایی كه نقطه اتكا و تمركز آنها نرخ پرداخت سود نقدی است،
دوستدار تغییرات افزایش سود تقسیمیاند ولی مدیران معمولاً خواستار روند
افزایش و مستمر در سود تقسیمی هستند بنابراین حتی اگر در شرایطی مقدار
نقدینگی بسیار بالایی نصیب شركت شود، باز هم آنها درصد كمی از آن را تقسیم
میكنند.
هرگاه شركت سال مالی بسیار خوبی داشته باشد، معمولاً سود تقسیمی خود را
افزایش میدهد اما درصد افزایش آن در مقایسه با درآمد بسیار اندك خواهد
بود. مدیران باتجربه و كارآزموده، بیشتر مایلند وانمود كنند كه درآمد شركت
رو به افزایش است و علاقهمندند روند پرداخت افزایش سود نقدی، پیوسته
باشد.اگر مدیران نمیخواهند تغییرات فاحشی در مقدار سود تقسیمی خود بدهند،
به دلیل درآمد پایین شركت نیست بلكه آنها به فكر آینده و افكار عمومیاند
چون همه میدانیم اگر شركت سود نقدی بسیار بالایی را بپردازد، حتماً سال
مالی خیلی خوب و درآمد بالایی داشته است ولی اگر سود نقدی بسیار پایینی را
پرداخت كند، به طور حتم درآمد آن مناسب نبوده است.
بسیاری از شركتها علاقهمندند سود تقسیم شدهشان با توجه به تغییرات
درآمد تعدیل شود. البته شركتها معمولاً سود نقدی خود را افزایش خواهند
داد؛ به ویژه وقتی كه مدیریت شركت بر این اعتقاد باشد كه درآمد آتی شركت
آنقدر زیاد خواهد بود كه بتواند این افزایش سود نقدی را جبران كند.
كاهش سود نقدی كمتر به چشم میخورد؛ مگر آن كه درآمد آتی شركت به حدی كم
باشد كه به هیچ عنوان از عهده تعدیل سود نقدی برنیاید. شركتها و
سهامداران از كاهش و سقوط مقدار عددی سود نقدی سخت متنفرند و حتی
شركتهایی كه در آستانه ورشكستگی بودهاند، گاه تا نیمی از سود ابلاغ شده
خود را به عنوان سود نقدی پرداخت كردهاند. البته نسبت پرداخت یا درصد سود
تقسیمی در كشورهای مختلف، متفاوت است؛ به طوری كه بیشترین درصد سود تقسیمی
در سال ۱۹۹۲ از آن انگلیس به میزان ۷۴ درصد و كمترین درصد از آن آلمان به
میزان ۳۵ درصد بوده است. در امریكا و ژاپن نیز درصد پرداخت به ترتیب ۵۶
درصد و ۴۰ درصد بوده است.
●بهترین زمان برای خرید و فروش سهام
سرمایهگذاران همیشه خود را در شرایط ترس از زیان یا تأسف و پشیمانی
میبینند و در پی آنند تا بهترین زمان خرید و فروش سهام را برای كاهش زیان
و كسب درآمد بیشتر بیابند.
اما اقتصاددانان توصیه میكنند كه به جای ترس و نگرانی و تأسف و پشیمانی،
سعی كنید رفتار خود را با انضباط خرید و فروش سهام سازگار و چگونگی شرایط
سهام و شركت را جست و جو كنید.
برخی از افراد و مدیران شركتها از استراتژی ارزش سرمایهگذاری پیروی
میكنند و سهام را ارزان میخرند و وقتی دو برابر شد، آن را میفروشند.
عدهای دیگر نیز سهام را در دوره رونق میخرند و زمانی كه سقوط و ركود
شروع می‌شود، بلافاصله میفروشند و از بازار خارج میشوند اما میانهروها
و تازه واردها نمیتوانند با اتخاذ این روشها موفق شوند. آنها باید صبر
كنند تا دوره سرمایهگذاری شركتها و بازگشت سرمایه و استقرار تكنولوژی و
ماشینآلات و مصرف مواد اولیه خریداری شده و انبار شده تكمیل شود و پول از
طریق فروش كالا به داخل شركت برگردد و سودآوری خود را نشان دهد.
برای تطبیق وضعیت خود و تشخیص زمان مناسب خرید یا فروش سهام به موارد زیر توجه كنید:
شركت دستخوش تغییر و تحولات مدیریت است بنابراین باید تحولات را بررسی و اثر آن را بر سهام ارزیابی كنید.
شركت به شركت دیگر یا به صنعت دسترسی دارد و یا در شركت دیگری ادغام می‌شود.
ممكن است رقیبی جدی وارد بازار شود و شركت مورد نظر را با تهدید مواجه كند.
مدیران اجرایی شركت و یا حرفهایهای بازار به فروش سهام اقدام میكنند
چون از وضعیت سهام اطلاع كامل دارند و مقادیر فراوانی از سهام را میخرند
یا میفروشند؛ در این وضعیت باید رفتار آنها را در نظر بگیرند.
از اهداف درازمدت سرمایهگذاری پیروی كنید. بازگشت كامل سرمایه در صنایعی
مانند خودروسازی یا پتروشیمی یكی دو ماهه نخواهد بود و گاهی تا سه سال
باید صبر كنید تا سرمایهگذاری شركت پاسخ بدهد و بازگشت سرمایه را شاهد
باشید.
احتمال معافیت كوتاه مدت مالیاتی، منع واردات، كاهش تعرفه، حذف تعرفه،
ارائه اعتبارات مالی و وام ارزان قیمت وجود دارد. در این شرایط هزینهها
كاهش مییابد و شما باید سهام خریداری كنید تا از مزایای فضای محیطی
اقتصاد و كاهش هزینهها بهره ببرید.
پیشبینی افزایش سرمایه یا درآمد هر سهم تغییر میكند و كاهش یا افزایش
مییابد؛ در این شرایط باید برای كاهش یا افزایش سهام خود تصمیم بگیرید.
موارد گفته شده را نباید به تنهایی و مجزا از دیگر شرایط در نظر بگیرید؛
باید همه را یكجا بنگرید و منافع شركت را منافع خود بدانید و برنامهها و
تحولات را تا حد امكان پیگیری كنید و یا یك مدیر مالی موفق، یك شركت
سرمایهگذاری یا فردی آشنا با بازار سرمایه را وكیل خود قرار دهید و خود
را با اطلاعات و رفتار او هماهنگ كنید.
تمام پول خود را خرید نكنید. زیرا ممكن است همین فردا سهمی را مناسب تشخیص
دهید ولی پول نداشته باشید؛ در آن صورت مجبورید سهام سایر شركتها را
بفروشید و چند روز منتظر بمانید تا پول به دست شما برسد بنابراین حداقل ۲۰
درصد نقدینگی را به صورت شناور در حساب بانكی نگه دارید تا به محض تشخیص
درست، به خرید سهام اقدام كنید.
همیشه بازار، خود را با انتظارات شما مطابقت نمیدهد. گاهی تصور میكنید
كه سهم یك شركت كه ۱۰۰۰ تومان خریدهاید باید به ۲۰۰۰ تومان برسد اما
شرایط عمومی و محیطی اقتصاد باعث می‌شود كه به ۸۰۰، ۷۰۰ یا ۶۰۰ تومان كاهش
یابد و شما منتظر قیمت ۲۰۰۰ تومان بودهاید. بهتر است زیان كمتر را ترجیح
بدهید و مجبور نباشید سهم ۱۰۰۰ تومانی خریداری شده را ۶۰۰ تومان و ۵۰۰
تومان بفروشید. البته نگران نباشید؛ با بررسی شرایط و وضعیت بازار و شركت
می‌توانید بهتر تصمیم بگیرید.
●كمبود اطلاعات
متأسفانه اطلاعات موجود در خصوص وضعیت سهام و نوسانات احتمالی نرخ آن
بسیار كم است. اگر گردش اطلاعات در این حوزه سریع و شفاف باشد، به یقین
هیچ یك از سهامداران شركت تحت تأثیر جو روانی و فضای روانی تصمیمگیری
نمیكنند.
به عقیده كارشناسان، رانت اطلاعاتی در معاملات سهام شركتها همواره موضوعی
جذاب و قابل پیگیری بوده وهست. صاحبان اطلاعات بیشتر درباره فعالیتهای یك
شركت كه سهام آن در تالارهای بورس قابل داد و ستد است، نسبت به سایر افراد
توانایی كسب سود بیشتری را دارند.
شفافیت و در دسترس بودن اطلاعات مربوط به شركتها باید سرلوحه كار بازار سهام باشد.
در ایران، به دلایل گوناگون، شفافیت اطلاعات و سهولت دسترسی برای همه
میزان رعایت نمیشود.این وضعیت برای گروه اندكی از صاحبان سهام، رانت
اطلاعاتی ایجاد كرده است. ضروری است معاملات سهام افرادی كه به اطلاعات
مؤثر شركتها دسترسی دارند، از سوی بورس اوراق بهادار بررسی شود و در صورت
انجام معاملات غیرمتعارف، با خاطی برخورد قانونی صورت گیرد. همچنین تداوم
روند شفاف سازی اخبار و اطلاعات و ایجاد فضای رقابت در شرایط مساوی برای
فعالان بازار سهام باید پیگیری شود.
منبع خبر: اندیشه گستر سایپا
۱۹ آبان ۱۳۸۸ ساعت ۱۲:۵۳:۵ بعد از ظهر