فرمول جدید بهانه‌ كاهش نرخ سود

جلسه شورای پول و اعتبار كه قرار بود دیروز برای تعیین تكلیف نهایی نرخ تسهیلات سود بانكی تشكیل شود بازهم برگزار نشد. دبیرخانه این شورا روز گذشته از تشكیل جلسه روز شنبه اظهار بی‌اطلاعی كرد. این در حالی است كه براساس ماده دو آیین‌نامه شورای پول و اعتبار تا زمانی كه پیشنهاد رئیس‌جمهور برای كاهش نرخ سود تمام بانك‌ها به ۱۲ درصد به تصویب شورای پول و اعتبار نرسد و در نهایت رئیس‌جمهور آن را تایید نكند ابلاغیه‌ای به بانك‌ها صادر نخواهد شد.
ظاهرا شورای پول و اعتبار در انتظار مصوبه شورای نگهبان برای فرمول جدید نرخ سود بانكی است كه در صورت تصویب این فرمول كاهش نرخ سود به سطح ۱۲ درصد را با توجیه كارشناسی تصویب كند، در صورتی كه توجیه كارشناسی كاهش نرخ سود براساس فرمول جدید دو ابهام را در پی خواهد داشت.
● دو ابهام
غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو شورای پول و اعتبار اعلام كرده است با تصویب فرمول جدید نرخ سود بانكی (كه البته برای بانك‌های خصوصی جدید نیست زیرا این بانك‌ها یك سال است از این فرمول جدید استفاده می‌كنند) بر فرض اگر نرخ سود تسهیلات ۱۴ درصد باشد عملا براساس این فرمول نرخ سود ۱۴ درصد به ۵/۱۶ یا ۱۷ درصد می‌رسد و اگر نرخ سود به ۱۲‌درصد برسد ۳ تا ۵/۳ درصد به این نرخ اضافه خواهد شد.
این در حالی است كه مدیران بانك‌های خصوصی نظری خلاف بر این دارند و معتقدند با استفاده از این فرمول عملا نرخ سود بانكی افزایش نخواهد یافت و باتوجه به اینكه بانك‌های خصوصی نزدیك به یكسال است از این فرمول استفاده می‌كنند عملا كمكی به كمبود منابع بانك‌ها نخواهد كرد یعنی نرخ سود بانك‌های خصوصی به میزان پنج درصد كاهش خواهد یافت اما بانك‌های دولتی كه فقط دو درصد از نرخ سود بانكی آنها احتمالا كم خواهد شد با فرمول جدید می‌توانند مقداری از این كاهش نرخ سود را جبران كنند پس در نهایت فرمول جدید كمكی به نرخ سود بانك‌های خصوصی نخواهد كرد.
ابهام دوم این است كه اگر بنا به گفته اعضای شورای پول و اعتبار فرمول جدید، نرخ سود بانكی را با تقریب موردنظر تا پنج درصد در اقساط ۲۰ ساله افزایش می‌دهد پس نرخ سوددهی ۱۲ درصد و دستور رئیس‌جمهور برای كاهش قطعی نرخ سود عملا مصداقی نخواهد داشت و به نوعی پنهان‌كاری به حساب خواهد آمد كه برخلاف صحبت‌های اخیر مسوولان مبنی بر كاهش نرخ سود است زیرا در این صورت نرخ سود عملا كاهش نخواهد یافت.
● بلاتكلیف نیستیم
بانک مرکزی اعلام کرد: «شورای پول و اعتبار در انتظار دریافت پاسخ شورای نگهبان درباره فرمول جدید محاسبه نرخ سود بانکی است.»
روابط عمومی بانک مرکزی جمهوری‌اسلامی ایران در اطلاعیه‌ای تصریح کرد: از آن جهت که روش محاسبه سود بانکی (فرمول) بایستی در همه بانک‌ها یکسان باشد و در این مورد از شورای محترم نگهبان استعلام شده، شورای پول و اعتبار در انتظار دریافت پاسخ از شورای نگهبان است.
بنابراین تا دریافت پاسخ شورای نگهبان تعیین میزان جدید سود بانکی در شورای پول و اعتبار مطرح نخواهد شد. در ادامه این اطلاعیه آمده است: روشن است که تا تصمیم‌گیری در مورد نرخ سود جدید، نرخ سود قبلی که به تصویب شورای پول و اعتبار و تایید رئیس‌جمهور محترم رسیده ملاک کار در بانک‌ها خواهد بود و لذا هیچ‌گونه بلاتکلیفی برای نظام بانکی وجود ندارد.
● فرمول جدید تا پایان هفته
همچنین دکتر عباسعلی کدخدایی اعلام کرد: «فقهای شورای نگهبان تا پایان هفته درباره استفساریه بانک مرکزی درخصوص فرمول جدید‌ محاسبه نرخ سود بانکی اظهار نظر می‌کند.» سخنگوی شورای نگهبان قانون اساسی درخصوص فرمول جدید محاسبه نرخ سود بانکی اظهار داشت: نظر فقهای شورای نگهبان در این زمینه تا پایان این هفته اعلام می‌شود.
وی اظهار داشت: فرمول جدید نرخ سود بانکی اکنون در دستور کار فقهای شورای نگهبان قرار دارد و بررسی‌های کارشناسی در حال جمع‌بندی است و انتظار می‌رود تا پایان هفته شورای نگهبان در این‌باره‌ اظهارنظر کند. این عضو حقوقدان شورای نگهبان با تاکید بر اینکه اظهارنظر در این خصوص در تخصص فقهای شورای نگهبان است، از توضیح در این باره خودداری کرد و گفت: باید منتظر بمانیم تا پایان هفته فقهای شورای نگهبان در این باره اظهار نظر کنند.
● فرمول جدید ماهانه است
از طرف دیگر عضو شورای پول و اعتبار درباره میزان افزایش نرخ سود در فرمول جدید گفت: اگر مدت بازپرداخت تسهیلات یكساله باشد ممكن است افزایش یك‌درصد باشد و اگر ۲۰ سال باشد ممكن است میزان سود تا پنج درصد افزایش یابد. غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو شورای پول و اعتبار اظهار داشت: فرمول قبلی، فرمولی است كه براساس آن نرخ سود، سالانه حساب می‌شد اما براساس فرمول جدید نرخ سود ماهانه محاسبه می‌شود.
وی افزود: همین كه نرخ سود ماهانه محاسبه می‌شود مبنا قرار می‌گیرد برای اینكه هر ماه از اصل و سود مبلغی پرداخت شود و باقیمانده آن برای تعیین نرخ سود برای ماه‌های آینده مبنا قرار ‌گیرد. مصباحی‌مقدم خاطرنشان كرد: اینكه نرخ سود، ماهانه محاسبه شود نرخ را بالاتر نشان می‌دهد و اگر هفتگی یا روزانه محاسبه شود نرخ سود نیز بالاتر نشان داده می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال كه آیا نرخ سود محاسبه شده براساس این فرمول واقعی است؟ گفت: ادعای سیستم بانكی این است كه این نوع نرخ واقعی‌تر نشان داده می‌شود. مصباحی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار فارس مبنی براینكه میزان افزایش نرخ سود بر اساس فرمول جدید چقدر است؟ اظهار داشت: براساس طول مدت تفاوت دارد.
اگر مدت بازپرداخت تسهیلات یكساله باشد ممكن است افزایش یك درصد باشد و اگر ۲۰ سال باشد ممكن است میزان سود به میزان ۵ درصد افزایش یابد. وی یادآور شد: این فرمول همچنان در شورای نگهبان درحال بررسی است و از نظر و پاسخ آنها خبری ندارم.
عضو شورای پول و اعتبار خاطرنشان كرد: شورای پول و اعتبار با استفاده از نظرات كارشناسی باید در مورد پیشنهاد رئیس‌جمهور تصمیم‌گیری كند و اگر فرمول جدید هم مورد تایید شورای نگهبان قرار گیرد در نتیجه نرخ سود حسب ظاهر باید به همان نسبت كاهش یابد. وی افزود: به طور مثال اگر نرخ سود تسهیلات بانكی ۱۴ درصد باشد عملا براساس آن نرخ سود ۱۴ درصد به ۵/۱۶ یا ۱۷ درصد می‌رسد. به گفته وی اگر قرار است نرخ سود بانكی ۱۲ درصد باشد باید ۳ تا ۵/۳ درصد از ۱۲ درصد كم كنیم تا اینكه نرخ موثرش الان تحقق یابد.