باید جلوی گمانه زنی و سوداگری ارزها را گرفت.
باید جلوی گمانه زنی و سوداگری ارزها را گرفت.
از همه سو به گمانه زنی های ارزی حمله می شود چه از سوی وزیر خزانه داری جمهوری خواه در آمریکا یا وزیر دارایی حزب کارگر انگلیس.
شاید تصور شود که عاملی مشترک در این میان وجود دارد که چنین دیدگاه های متنوع سیاسی را متحد می سازد که باید کاری در این باره انجام داد. نه این طور نیست. این اشتراک نظر فقط گویای این است که سیاستمداران قابلیت دارند که همه با هم دچار اشتباه شوند جملگی ذهنیت رفتار گله ای را نشان دهند که گمانه زنی های ارزی را بدان متهم می سازند.
گمانه زنی چیست؟ در بازارهای ارز، فروش پول یک کشور به انتظار اینکه ارزش آن سقوط خواهد کرد یا خرید آن به این امید که ارزشش افزایش خواهد یافت را گمانه زنی می گویند. البته گمانه زنی در هر بازاری می تواند اتفاق بیفتد آن صرفا خرید و فروش به امید کسب سود از تغییرات قیمت آتی است. چه کسی این کار را می کند؟ بانک ها یا با منابع مالی خود و نیز از طرف مشتریان خود این کار را می کنند. مشتریان آنها شامل شرکت های بیمه، صندوق های بازنشستگی و همه نوع بنگاه های تجاری هستند.
اما جنبه ناپسندی این فعالیت دقیقا چیست؟ ابتدا توجه کنید که اگر گمانه زن ها به اشتباه انتظار تغییری را داشته باشند ضرر خواهند کرد، چون برای مثال اگر آنها ارزی را خریداری کنند که انتظار افزایش قیمت آن را دارند و این اتفاق نیفتد، پس حداقل به اندازه هزینه معامله، ضرر خواهند کرد، پس گمانه زنی اشتباهی گمانه زنی که انتظاراتش تحقق نیابند بعید است مشکل دائمی باشد.
اگر گمانه زن ها با کار خود، نرخ های ارز را به طور متوسط به سمت میزان «درست» آن حرکت می دهند، چرا دولت ها با آنها مخالفت می کنند. پاسخ در معنی واژه «درست» است. این نرخ های ارز ممکن است آن نرخ هایی باشد که دولت ها دوست ندارند حاکم شوند، اما نرخ های ارزی باشند که در عین حال نتیجه مستقیم سیاست های دولت است.
دولت ها اغلب دوست دارند به هدف یا اهدافی دست یابند، اما تمایلی ندارند که سیاست های خود را مطابق آن تغییر دهند. به عبارت دیگر، دولت ها از گمانه زن ها متنفر هستند چون که گمانه زن ها نقطه ضعف ها یا عدم صلاحیت های دولت را آشکار و عریان می کنند. گمانه زن ها به ارزها به خاطر تفریح و از روی هوس حمله نمی کنند. بیشتر اوقات این حمله ها بالا می گیرد چون که اقدامات سیاستمدارها با آنچه که آنها می گویند سعی دارند انجام دهد در تناقض است.
بنابراین، گمانه زن ها با افشاکردن رفتار دولت ها، نه فقط برای خود درآمد کسب می کنند، بلکه برای جامعه نیز مفید هستند. ما باید از اقدامات آنها استقبال کنیم.
«کسری حساب جاری، دردسرساز است»
بیشتر مفسران اقتصادی عزا گرفته اند که انگلستان دچار کسری در حساب جاری تراز پرداخت ها شده است. عده ای به خصوص نگران کسری موازنه در تجارت کالاها هستند. نگرانی دوم همیشه بی مورد است. نگرانی نخست اندکی پیچیده تر است، بنابراین بهتر است که ابتدا به مورد ساده دوم بپردازیم.
تجارت بین الملل اساسا بر دو نوع است تجارت کالاها و تجارت خدمات. صادرات هر کدام، درآمد ارزی ایجاد می کند به طوری که از جنبه کسب درآمد ارزی، اهمیتی ندارد که کالا یا خدمات صادر شود. حقیقتا باید کاملا عادی دیده شود که کشورها همان طور که توسعه پیدا می کنند مقدار به نسبت بیشتری خدمات تولید و مبادله کنند. تجارت بین المللی خدمات در سال های اخیر سریع ترین رشد را در ترکیب تجارت داشته است.
برخی مردم ابراز نگرانی می کنند، چون سهم کالاهای ساخته شده در تولید کوچک تر شده است. این نگرانی جداگانه ای است، اما ارزش اشاره کردن دارد که استدلال ها و شواهد از این ادعا پشتیبانی نمی کنند که ذاتا بهتر است کالاهای ساخته شده را به جای خدمات تولید کنیم.
با توجه به اینکه نباید ترکیب صادرات اهمیتی داشته باشد، درباره کل صادرات چه می گوییم؟ آیا این نکته مهم است که کالاها و خدمات صادراتی ما کمتر از واردات است؟
بهترین روش پاسخ به این پرسش این است که با پرسش دیگری شروع کنیم. چه چیزی را بابت واردات این کالاها و خدمات می پردازیم؟ برخی از آنها را با درآمدهای صادراتی مان می پردازیم. سایرین را به یکی از دو روش، برداشت از پس اندازها یا استقراض می پردازیم. دقیقا شبیه یک فرد یا شرکت که می تواند بیش از آنچه به دست آورده است خرج کند به شرطی که پس اندازهایش کاهش یابد یا استقراض اش افزایش یابد. شرایط بسیاری است که چنین اقداماتی کاملا معقول و منطقی است. برای مثال هنگامی که فرصت های سرمایه گذاری مطلوب وجود دارد، درآمدمان موقتا کاهش یافته است یا شانس خرید چیزی را ارزان تر از حالت معمولی پیدا کردیم. هیچ ایرادی بر استقراض کردن وارد نیست، آنچه مهم است اینکه با پول قرض گرفته شده چه کار می کنید. اگر مخارج اتلاف آمیزی داشته باشید، این کار اتلاف منابع است چه از درآمد جاری استفاده شود و چه از منابع قرضی.
همین استدلال برای کشورها هم معتبر است. اگر تصمیمات انفرادی شهروندان، چه در مقام شخص یا بنگاه، به کسری حساب جاری منجر شود، پس تصمیم گرفته ایم که بیش از درآمد، خرج کنیم. اگر از منابع مالی استقراضی برای تامین آن مخارج به نحو عاقلانه ای استفاده شوند، پس هیچ مشکلی وجود ندارد، اگر از آنها هوشمندانه استفاده نکنیم، پس باید این مخارج احمقانه و نه عمل استقراض را علت مشکل بدانیم.
جفری وود
مترجم: جعفر خیرخواهان
۲۳ بهمن ۱۳۸۹ ساعت ۵:۲۱:۴۲ قبل از ظهر