این را دیگر همه می دانند که در بسیاری از جوامع به چپ دست ها با دیده چندان مساعدی نگریسته نمی شود.
این را دیگر همه می دانند که در بسیاری از جوامع به چپ دست ها با دیده چندان مساعدی نگریسته نمی شود. در سنت مسیحی شیطان معمولا با دست چپ ارتباط می یابد؛ و کلمه «سینیستر» هم در زبان لاتین برای سمت چپ و امور شیطانی به کار می رود.
عرب ها هم معمولا از دست راست شان برای خورد و خوراک استفاده می کردند و دست چپ تنها برای کارهای سخیف کاربرد دارد. از اینها علمی تر این است که چپ دست بودن با برخی مشخصات فیزیولوژیک عجین است. مثلا چپ دست ها فشار خونشان بالاتر است، مزاج بسیار حساس تری دارند و شیزوفرنی هم در آنها شایع تر است.
از طرف دیگر، اگر دلخور نمی شوید، چپ دستی همچنین با خلاقیت هم رابطه نزدیک تری دارد. لئوناردو داوینچی، میکل آنجلو، ایزاک نیوتن و آلبرت انیشتین همه چپ دست بوده اند. فیزیولوژیست ها تایید کرده اند که چپ دست بودن با برخی عملیات متفاوت مغز مرتبط است: با وجودی که راست دست ها به طور متوسط مهارت های شناختی (ادراکی) بهتری دارند، مطالعات نشان می دهند که در استعدادهای نادر نسبت چپ دست ها بیشتر است.
اما اثر اقتصادی چپ یا راست دست بودن چیست؟ کدام یک درآمد بیشتری کسب می کنند؟ به لطف دو مطالعه جدید که یکی از آنها در ایالات متحده انجام شده و دیگری در انگلستان ما به پاسخ های جالبی رسیده ایم. تا آنجا که به درآمد مربوط است، مردهای چپ دست خیلی ناعادلانه پولدارتر بوده اند.
برای اینکه تصور کنیم چپ دست ها احتمالا درآمد کمتری هم خواهند داشت دو دلیل عمده هست. ۱۱ درصد جمعیت آمریکا چپ دست است (که در آن نسبت مردان به زنان کمی بیشتر است).
در دنیایی که اکثریت ماشین ها برای راست دست ها طراحی شده است، کار کردن و یادگیری برای چپ دست ها سخت تر است. ابزاری مثل پیچ گوشتی برای هر دو دسته خوب کار می کند؛ اما هستند ابزارهای بسیاری که این چنین نیستند. مثلا قیچی، میز تحریر یا دستگاه های مخلوط کن جدید را در نظر بگیرید. تمام این عوامل باید باعث کاهش بهره وری چپ دست ها شود. (به همین خاطر هم هست که خیلی ها سعی کرده اند ابزار آلات مخصوص چپ دست ها ابداع کنند). علاوه بر اینها، مطالعات نشان می دهند که چپ دست ها بیشتر در معرض بیماری ها آسیب پذیرند و به همین خاطر انتظار می رود که فعالیت تولیدی شان کمتر و در نتیجه درآمدشان پایین تر باشد.
اما چنین نشده است. در مطالعه اخیر کریستوفر روبک از کالج لافایت و جوزف هرینگتون و رابرت موفیت از دانشگاه جان هاپکینز به بررسی نمونه ای ۵ هزار نفری از مردان و زنان پرداخته اند. آنها متوجه شدند که در سراسر کشور، بین درآمد متوسط کار چپ دست ها و راست دست ها به ازای هر ساعت، تفاوت عمده ای نیست. همه آنها به طور متوسط درآمدی معادل ۲۰/۱۳ دلار به ازای هر ساعت داشته اند. همچنین ضریب هوشی شان نیز به طور متوسط یکسان بوده است. مطالعه انگلستان هم که توسط کوین دنی از کالج دوبلین و وینسنت سالیوان از دانشگاه وارویک روی یک نمونه ۵ هزار نفری در سال ۱۹۵۸ انجام شده بود تفاوت درآمدها را ناچیز یافت. مردان چپ دست به طور متوسط ۵ درصد بیشتر از مردان راست دست درآمد داشته اند، در حالی که زنان چپ دست نسبت به همتایان راست دست خود ۵ درصد کمتر عایدی داشته اند.
نکته قابل توجه این است که این تفاوت درآمدی با افزایش سطح تحصیلات افزایش می یابد. در آمریکا فارغ التحصیلان دانشگاهی به طور متوسط ۳۰ درصد بیشتر از دیگران درآمد داشته اند و هنگامی که عواملی نظیر سن، هوش، وضعیت تاهل و نژاد و قومیت در نظر گرفته شده اند، فارغ التحصیلان چپ دست در مجموع ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر از راست دست ها درآمد داشته اند. (مطالعه انگلیسی اثر تحصیلات بر سطح درآمد را مدنظر قرار نداده است.)
شناسایی نحوه تفکر این دو دسته شاید بتواند توضیح دهد که چرا چپ دست های دانشگاه رفته درآمد بیشتری دارند. استنلی کورن، روانشناس، دو نوع شیوه تفکر را از یکدیگر جدا می کند: «همگرا» و «واگرا.» شیوه تفکر همگرا از دانش و قواعد موجود استفاده می کند تا به یک پاسخ مشخص و صحیح برسد. تفکر همگرا اما از محدوده دانش مرسوم خارج می شود تا حیطه های دست نخورده را کندوکاو کند.
درصد نوابغ چپ دست به طور غیرمعمول بیشتر است، زیرا چپ دست ها بیشتر متمایل به تفکر واگرا هستند. در آزمایشی که از افراد خواسته می شد برای دو شیء کاربردهای مختلف بیابند، مثلا با یک تکه چوپ و یک قوطی کنسرو چه چیزهایی می توان ساخت، تعداد راهکارهای پیشنهادی چپ دست ها به طور متوسط ۳۰ درصد بیشتر بوده است. اما این استعداد تفکر واگرا تنها در مردهای چپ دست نهفته است. روانشناسان از چرایی این پدیده آگاهی ندارند. یک فرضیه این است که میزان تستسترون جنینی در نوزادها متفاوت است.
البته این تنها یک فرضیه است و روانشناسان تصدیق می کنند که اثر چپ یا راست دست بودن بر فعالیت های مغز هنوز کاملا فهمیده نشده است. به هر صورت، دلیل آن هرچه باشد، چپ دست بودن برای افراد اثر اقتصادی دارد و این اثر اقتصادی در مطالعه ای که در آمریکا انجام گرفت تنها برای مردها مصداق داشته است. مطالعه، هیچ تفاوت سیستمی میان دستمزد زنان چپ دست و راست دست نیافت، حتی با توجه به سطح آموزش و سایر عوامل.
این مطالعات می گویند که تحصیل و نوعی تفکر واگرا آن چیزی است که مردان چپ دست را در صدر رقابت کسب درآمد می نشاند. نتیجه عملی بحث اینکه، اگر منابع خانوادگی تان محدود است، فقط فرزند چپ دستتان را به دانشگاه بفرستید و مابقی را بگذارید بروند کاری یاد بگیرند و اگر هم در دانشگاه هستید و به دنبال همسری می گردید که پتانسیل کسب درآمدش بالا باشد، باید به دنبال افرادی بگردید که ساعتشان را روی مچ دست راست می بندند.
جوئل والدفوگل
مترجم: مجید روئین پرویزی
۲۳ بهمن ۱۳۸۹ ساعت ۶:۱۴:۱۶ قبل از ظهر